«ایران» در گفت‌و‌گو با اهالی قلم، هشتمین دوره جایزه ادبی «جلال آل احمد» را به بحث گذاشت

«ایران» در گفت‌و‌گو با اهالی قلم، هشتمین دوره جایزه ادبی «جلال آل احمد» را به بحث گذاشت
داوری نهایی به عهده مردم است

مریم شهبازی


هشتمین دوره از پر حاشیه‌ترین جایزه فرهنگی کشورمان در حالی به کار خود پایان داد که جایزه برگزیدگان آن با کاهشی 80 سکه‌ای روبه‌رو شد و این در حالی ‌است که در بخش داستان کوتاه و نقد ادبی، هیچ اثری شایسته دریافت همان تعداد سکه‌های باقی مانده از 110 سکه نیز نشد. به واسطه اهمیت برگزاری جایزه جلال، معاون فرهنگی وزیر ارشاد نیز روز گذشته از لزوم آن تغییرات صحبت کرده است.
سید عباس صالحی علت این کاهش 80 سکه‌ای را نبود مشابهت میان جایزه جلال با جایزه‌های دیگر نظیر کتاب سال عنوان کرده است؛ جایزه‌ای که با وجود جوان بودنش تا به امروز حرف و حدیث‌های بسیاری را پشت سر گذاشته، چنان که تا بحث از پرحاشیه‌ترین جایزه فرهنگی کشور به میان می‌آید ناخودآگاه توجه اغلب افراد معطوف به این جایزه می‌شود. همان گونه که اشاره شد امسال جایزه جلال، در هشتمین دوره‌ای که پشت سر گذاشت در بخش داستان کوتاه و نقد ادبی هیچ برگزیده‌ای را به اهل قلم و مردم معرفی نکرد. معرفی نکردن آثار برگزیده در این دو بخش را برخی به دلیل کاهش توان اقتصادی برگزار کنندگان این جایزه می‌دانند و معتقدند که آثار برگزیده معرفی نشدند تا جایزه بار مالی کمتری برای متولیان آن داشته باشد.
زیر سایه نام افراد کار نکردیم
فیروز زنوزی جلالی که از جمله داوران این دوره در بخش داستان کوتاه به شمار می‌آید در پاسخ به این ادعا می‌گوید: «اگر آثار برگزیده در این دو بخش معرفی نشدند تنها به این دلیل بود که نامزدهای این دو بخش از شاخص‌های لازم برخوردار نبودند. به آثاری که با عنوان شایسته قدردانی معرفی شدند نقدهایی وارد بود که مانع از برگزیده شدن آنها می‌شد.» از جمله نقدهایی که گاه متوجه این جایزه ادبی است معرفی آثار برگزیده و شایسته تقدیر از میان نوشته‌های افرادی است که اغلب اسم و رسم چندانی ندارند. عده‌ای از اهالی قلم علت این انتخاب‌ها را در نتیجه توجه به جوان‌گرایی و پرهیز از معرفی چهره‌های تکراری می‌دانند.
زنوزی جلالی در این رابطه تصریح کرد: « به هیچ وجه موافق این مسأله نیستم. در این جایزه کوچکترین توجهی به اسم و رسم افراد نمی‌شود و ملاک داوران تنها انتخاب آثار خوب و برتر است. تمام تلاش بر این است که داوران جایزه جلال زیر سایه نام افراد به کار خود ادامه ندهند.»
مبنای بررسی‌ها باید خود آثار باشد
حسن محمودی، روزنامه‌نگار و منتقد ادبی با اشاره به این نکته که انتخاب اثر تقدیری در شرایطی که اثری برگزیده نشده حرف و حدیث‌هایی را پیش می‌‌آورد، تأکید کرد: «اثر نویسنده‌ای مانند قیصری که شایسته تقدیر شده، یا خوب است یا بد! اگر بد است که چرا شایسته تقدیر شده و اگر خوب است چرا به عنوان اثر برگزیده معرفی نشده؟»
وی به گفت‌و‌گوی زنوزی جلالی با خبرگزاری «تسنیم» اشاره کرد و افزود: « آقای زنوزی در این گفت‌و‌گو تأکید کرده که سال گذشته(سال 93) در بخش داستان کوتاه با پیشرفت بسیاری روبه‌رو شده‌ایم اما در رمان همچنان سرگردان هستیم. این گفته ایشان دو بحث را پیش روی ما قرار می‌دهد؛ نخست اینکه اگر در داستان با پیشرفت بسیاری روبه‌رو بوده‌ایم پس چرا برگزیده‌ای معرفی نشده؟ از سویی اگر بخش رمان با سرگردانی روبه‌رو شده پس چرا در آن اثر برگزیده معرفی شده است؟»
محمودی در ارتباط با اینکه چرا در میان برگزیدگان و تقدیری‌های اغلب دوره ها، چهره‌های جوان و نه چندان آشنا به چشم می‌خورند، تأکید کرد: «به عقیده من این مسأله بیشتر به دلیل محتاط بودن متولیان این جایزه در انتخاب افراد است. شاید متولیان جایزه جلال خواهان این هستند که بیشتر افرادی را انتخاب کنند که حاشیه‌ای نداشته‌اند!»
وی با انتقاد از این گفته برگزار کنندگان جایزه جلال که می‌گویند به آثار تمام طیف‌ها و گروه‌های فکری توجه داریم، تصریح کرد: «مبنای بررسی‌ها باید خود آثار باشد نه اینکه نوشته‌های همه گروه‌ها در داوری‌ها بوده یا نه! انتظار داریم که بگویند ما آثار خوب را انتخاب کرده‌ایم نه اینکه هوای گروه‌ها را داشته‌ایم.»
نتیجه داوری هیچ جایزه‌ای قطعی نیست
حسن میرعابدینی نویسنده و منتقد ادبی نیز درباره جایزه جلال گفت: «نکته‌ای که نباید از آن غفلت کرد این است که نتیجه داوری هیچ جایزه‌ای قطعیت کامل ندارد. به هر حال داوران نیز از زاویه دید خود به بررسی آثار می‌پردازند و شاید اگر داوران همین جایزه جلال تغییر می‌کردند نتیجه داوری نیز تغییر می‌کرد.»