تفاوت کلسیم سیترات و کلسیم کربنات در چیست؟ ملح انتخابی ما در اکثر موارد کدام ملح است؟

تفاوت کلسیم سیترات و کلسیم کربنات در چیست؟ ملح انتخابی ما در اکثر موارد کدام ملح است؟

کدام ملح در بیماران دچار نارسایی کلیوی توصیه میشود؟

چرا تجویز کلسیم در دوز بالاتر از 500 میلیگرم المنتال، باید بطور منقسم در روز تجویز شود؟

املاح مختلف کلسیم چه میزان کلسیم المنتال دارند؟

آیا مکملهای کلسیم گرفته شده از پوسته صدف یا مرجان دریایی توصیه میشوند ؟ ( این مکملها در ایران نیز موجود می باشند)


مکملهای کلسیم که اکنون بطور گسترده در دسترس هستند شامل کلسیم کربنات و کلسیم سیترات می باشند.

-کلسیم کربنات به دلیل بالاتر بودن میزان کلسیم المنتال ( 40%) و قیمت کمتر در اغلب موارد بعنوان انتخاب اول توصیه میشود.

جذب کلسیم کربنات وابسته به محیط اسیدی معده هست ولی جذب کلسیم سیترات، مستقل از محیط اسیدی معده هست؛ بنابراین، جذب کلسیم کربنات وقتی همراه یا بعد غذا مصرف شود بهتر است درحالیکه کلسیم سیترات با معده خالی هم جذب خوبی دارد و بدون توجه به صرف غذا قابل مصرف است. بنابراین بهترین زمان مصرف کلسیم کربنات همراه یا بعد غذا و با مایعات می باشد تا هم حلالیت ( dissolution ) آن افزایش پیدا کند و هم میزان باز شدن آن( disintegration ) و هم میزان جذب آن.

توصیه به غذای کم فیبر با کلسیم کربنات میشود تا جذب آن افزایش پیدا کند ( فیبرها باعث کاهش جذب کلسیم میشوند).

در افرادی که دچار اختلال در ترشح اسید معده هستند مثل افراد دچار آکلرهیدریا ( Achlorhydria ) ، توصیه به مصرف کلسیم سیترات میشود که برای جذب نیاز به محیط اسیدی معده ندارد.

در افرادی که مهارکننده های پمپ پروتون یا H2 بلاکرها یا آنتی اسیدها استفاده میکنند، توصیه به مصرف کلسیم سیترات میشود.

فراوره های حاوی کلسیم به ویژه کلسیم کربنات و کلسیم استات به منظور جلوگیری از هایپرفسفاتمی در بیماران با نارسایی کلیوی موثر هستند. این داروها میتوانند هایپوکالسمی ایجاد شده را بهبود بخشند و در درمان هایپرفسفاتمی موثر واقع شوند. در مقایسه با کلسیم کربنات، کلسیم استات در مقدار معادل از نمک کلسیم ظرفیت اتصال دوبرابر بیشتر برای فسفر دارد که میتواند به دلیل حلالیت بیشتر آن در محیط اسیدی و یا قلیایی باشد. کلسیم سیترات نیز ظرفیت اتصال معادل کلسیم کربنات دارد ولی بدلیل اینکه جذب آلومینیوم را نیز از دستگاه گوارش افزایش میدهد، مصرف آن در بیماران با نارسایی کلیوی توصیه نمیشود.

- ماکزیمم میزان مصرفی کلسیم 2000 تا 2500 میلیگرم کلسیم المنتال روزانه هست ولی در بیماران دچار سوجذب ممکن است تا 4 گرم هم روزانه لازم باشد.

- میزان مکمل کلسیم بیشتر از 500 میلیگرم المنتال در روز باید بصورت منقسم تجویز شود زیرا جذب گوارشی کلسیم اشباع پذیر است.

- کلسیم گلوکونات تزریقی ( 10% ) که حاوی 90 میلیگرم کلسیم المنتال هست، در پیشگیری و درمان استئوپروز جایگاهی ندارد و در درمان هایپوکالسمی شدید بکار می رود.

- اگرچه کلسیم فسفات تری فازیک ( تری کلسیم فسفات) میزان بالایی از کلسیم المنتال دارد ( %38_39% ) که تقریبا نزدیک به المنتال کلسیم کربنات می باشد ( 40% ) ولی به دلیل کمپلکس کلسیم-فسفات که میتواند جذب کلسیم را محدود کند، کمتر استفاده میشود و مصرف آن بیشتر در بیماران دچار هایپوفسفاتمی می باشد.

- ما توصیه به مصرف مکملهای کلسیم که از پوسته صدف خوراکی ( oyster ) یا مرجان دریایی ( coral ) گرفته شده نمی کنیم زیرا ممکن است این مکملها بطور کامل تصفیه شده نباشند و خطر وجود غلظتهای بالای سرب یا دیگر فلزات سنگین داشته باشند.

- میزان المنتال ملحهای کلسیم:

- کلسیم کربنات ( 40% )
- کلسیم سیترات ( 21%)
- کلسیم لاکتات ( 13%)
- کلسیم کلرید ( 27% )
- کلسیم گلوکونات ( 9%)
- کلسیم استات ( 25% )
- کلسیم دی بازیک فسفات دهیدراته ( 23%)
- کلسیم تری بازیک فسفات ( اپلاید:39%، دیپیرو: 38%).


1. A Pathophysiologic Approach ( Dipiro) pharmacotherapy; 10th Edition.

2. Applied Therapeutics 10th Edition.
@pezeshki_varzeshe