آدام اسمیت (۱۷۲۳-۱۷۹۰)

آدام اسمیت(1723-1790)
آدام اسمیت اعتقاد دارد که اگر بازار، به حال خود رها گردد، با مکانیسم های خویش، از پس مشکلات برخواهد آمد و نیازی به دخالت دولت نیست.
وی در سن چهارده سالگی، وارد دانشگاه گلاسکو شد و تحت نظر فیلسوف مشهور، "فرانسوا هاچسن" به تحصیل فلسفه اخلاق پرداخت. با هیوم، ژان ژاک روسو و ولتر مراوده داشت. نگارش کتاب "ثروت ملل" در پنج جلد که دوازده سال به درازا کشید یک انقلاب علمی در جهان محسوب می شود.
وظیفه دولت را تأمین آن دسته از خدمات اجتماعی میدانست که بخش خصوصی قادر یا مایل به انجام آن نیست. در دیدگاه او، محرّک اساسی فعالیت های اقتصادی "نفع شخصی" است.
نظریات اسمیت، مانند مارکس ترکیبی از فلسفه و سیاست و اقتصاد است.
عوامل تولید:
تقسیم کار اساس بهره وری و صرفه جویی در زمان است. برای مثال در یک کارخانه سنجاق سازی، ده کارگر در هر روز می توانند 48000 سوزن تولید کنند. اما اگر تقسیم کار صورت نپذیرد، هر فرد، بیش از بیست سنجاق تولید نمی کند.
اما قیمت طبیعی و واقعی کالا، معادل مقدار کاری خواهد بود که صرف تولید شده است. بنابراین کار، معیار ارزش مبادله تمام کالاها است.مارکس عین این نظریه را از اسمیت اخذ کرده است.
دست نامرئی:
اسمیت اعتقاد دارد در اقتصاد بازار و در شرايط رقابت كامل، وضعيت موجود به طور خودکار تعديل مي شود. در اين نظام نياز، باعث ايجاد توليد گشته (یعنی یک دست نامرئی، نیازمند را به سمت تولید می کشاند) و هیچ نیازی به دستور برای تولید نیست. در این نظریه، اگر توليدكنندگان، کالاها را گران تر از قیمت بازار بفروشند، موجب ورود تولیدکنندگان دیگر به تولید آن کالا خواهند شد. در نتیجه، وفور کالا ایجاد شده و سپس قیمت کاهش می یابد (فشار دست نامرئی برای کاهش قیمت). دست نامرئی سبب تخصصی شدن توليد، تعيين قيمت توسط بازار و تصحيح رفتارهاي غير اقتصادي در جامعه خواهد شد. لذا نیازی به دخالت دولت در بازار نیست.
این نظریه، از نظریه دست راهنمای "هوچسن" در فلسفه اخلاق اخذ شده؛ که اعتقاد دارد تصمیمات غریزی افراد، با به کار بستن عقل سلیم و از طریق دخالت الهی، منجر به نتایج اجتماعی مطلوبی خواهد شد.
چنان که مولوی می گوید:
هم‌چنان هر کاسبی اندر دکان
بهر خود کوشد نه اصلاح جهان
هر یکی بر درد جوید مرهمی
در تبع قایم شده زین عالمی
نقش دولت:
دولت سه وظیفه دارد:
تامین امنیت داخلی و خارجی کشور و تولید برخی از کالاهای عمومی و خدمات اجتماعی که برای بخش خصوصی سودآور نیست.
حمایت از صنایع داخلی و دخالت دولت ها باعث انحصار و در نتیجه بالا رفتن قیمت ها خواهد شد؛ که این امر رفاه عمومی را کاهش خواهد داد.
اما در بحران اقتصادی 1929 جان مینارد کینز ثابت کرد که در شرایط بحرانی، دخالت دولت جائز و بلکه لازم است.
تجارت خارجی:
نظریه تجارت خارجی اسمیت، براساس اصل تقسیم کار بین المللی و در مقابل دکترین "خودکفایی" بنا شده است. در این نظریه، نفع هر کشور در این خواهد بود که کالا را ارزان بخرد و کالایی را صادر کند، که هزینه تولید آن کمتر از قیمت جهانی است.یعنی تولید آن دارای "مزیت نسبی" است.
https://telegram.me/politickaraj