در شیپور جنگ آب ندمید/تحلیلی درباره‌ی درگیری‌های ورزنه

در شیپور جنگ آب ندمید/تحلیلی درباره‌ی درگیری‌های ورزنه
@sahatzist
این مطلب تلخیصی است از یادداشت دکتر حجت میان آبادی پژوهشگر حوزه آب که در تارنمای شبکه مطالعات سیاست گذاری عمومی(شمس) نشر یافته است. برای خواندن اصل یادداشت دکمه INSTANT VIEW را در انتهای یادداشت لمس کنید.

🔻حوادث روز 18 اسفند 1396 در منطقه ورزنه، بار دیگر نگاه‌ها و حساسیت‌ها را نسبت به مسائل و ابعاد اجتماعی و سیاسی طرح‌ها و برنامه‌های انتقال آب معطوف کرد. آنچه متأسفانه در این منطقه رخ داد «درگیری محلی» بر سر آب بود. مسئله‌ای که به دلیل سوء مدیریت، متأسفانه از مرحله «اختلاف» و «تنش»، در سال‌های اخیر به مرحله «درگیری» رسیده است و اگر فکری منطقی و علمی برای آن اندیشیده نشود، تشدید خواهد شد.
@sahatzist
🔻 با بروز برخی شواهد کوچک از چالش‌ها و مسائل اجتماعی و سیاسی آب در کشور، گروهی هیجان‌زده و ندانسته و کم‌اطلاع در شیپور جنگ آب می‌دمند. البته این افراد در اختلافات و تنش‌های آبی مرزی کشور نیز مکرر از لفظ و عبارت «جنگ آب» استفاده کرده و می‌کنند. اینکه در استفاده از این عبارت‌های هیجان‌انگیز و بی‌پشتوانه علمی، چه منطق و رویکردی نهفته است از توان شناخت نویسنده خارج است، اما یقیناً این نوع عبارات و رویکردها نه‌تنها هیچ کمکی به حل مسائل کشور نمی‌کند، بلکه مشکل‌ها و چالش‌های کشور در این حوزه‌ها را تشدید هم می‌کند.

🔻بر اساس آمار بین‌المللی منتشر شده، اختلافات و تنش‌های آبی در دو قرن گذشته باعث ایجاد هیچ نوع جنگی بین کشورها و دولت‌ها در دنیا نشده است؛ بنابراین بسیاری از متخصصان، واژه جنگ آب را صحیح و منطقی نمی‌دانند. آن‌ها معتقدند بیشتر روابط بین‌المللی مرتبط با آب، مشارکتی هستند و آب می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مشارکت یا به‌صورت یک هدف مشترک برای مشارکت بین دولت‌ها عمل کند. برای نمونه، بر اساس اطلاعات بین‌المللی موجود از کل وقایع بین‌المللی مربوط به آب از سال 1948 تا 2005، تنها 28 درصد آن تنش‌زا بوده است. مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته در خصوص اتفاقات رخ‌داده در خصوص منابع آبی مشترک در پنجاه سال اخیر نیز نشان می‌دهد که 1831 اتفاق (مشارکت و تضاد) بر سر آب در جهان رخ‌داده است که 1228 مورد آن مربوط به مشارکت و همکاری بین کشورها بوده و تنها 507 مورد آن مربوط به اتفاقات تنش‌محور بوده است.
@sahatzist
🔻از سوی دیگر، بین واژه‌ها و عبارت‌هایی همچون «اختلاف»، «تنش»، «تضاد»، «درگیری» و «جنگ» بر سر آب، تفاوت‌های بسیار جدی وجود دارد. آنچه متأسفانه در منطقه ورزنه رخ داد «درگیری محلی» بر سر آب بود. مسئله‌ای که به دلیل سوء مدیریت، متأسفانه از مرحله «اختلاف» و «تنش»، در سال‌های اخیر به مرحله «درگیری» رسیده است و اگر فکری منطقی و علمی برای آن اندیشیده نشود، تشدید خواهد شد؛ اما یقیناً این اتفاق با واژه‌هایی همچون «جنگ آب» هیچ سنخیتی ندارد.

🔻سؤالی که ممکن است پیش بیاید این است که حال اهمیت تفاوت این دو کلمه و عبارت چیست؟ وقتی مردم دو منطقه بر سر آب دچار درگیری شده‌اند؛ چه بگوییم «درگیری آب» و چه بگوییم «جنگ آب» بین این دو عبارت تفاوت بسیار جدی وجود دارد و از دل هر یک، رویکرد متفاوتی برای حل و مدیریت آن خارج می‌شود. راه‌حل «درگیری آب»، گفت‌و‌گو و مذاکره و تعامل است؛ ولی راهکار «جنگ آب»، استفاده از ابزارهای امنیتی و رویکردهای صرفاً نظامی است. فراموش نکنیم که زاینده‌رود امروز درگیر «درگیری آب» شده است نه «جنگ آب».

🔻بنابراین راه‌کار آن نیز استفاده از رویکردها و ابزارهای هیدروپلیتیک و دیپلماسی محلی آب و تکنیک‌ها و روش‌های مذاکره آبی است نه رویکردهای نظامی و امنیتی.
@sahatzist
ساحت زیست

برای خواندن ادامه مطلب روی INSTANT VIEW بروید.👇

نکته: برای دسترسی به لینک زیر با رایانه از فیلتر شکن استفاده کنید اما در صورتی که از تلفن همراه استفاده می کنید نیازی به فیلترشکن ندارید.
ساحت زیست
@sahatzist
ساحت زیست

https://goo.gl/49Vmrh