علوم اجتماعی و آب: دستورکارهای مغفول. اول: متخصصین علوم اجتماعی در خدمت تقلیل گرایی آبی!.. 🖋و

علوم اجتماعی و آب: دستورکارهای مغفول
@sahatzist
✅قسمت اول : متخصصین علوم اجتماعی در خدمت تقلیل گرایی آبی!

🖋#محمدفاضلی و #سجاد_فتاحی

منبع:تارنمای شمس

◀️مقدمه

🔵ایجاد شکافی عمیق بین منابع آبی تجدید‌پذیر و مصارف آب در کشور و قرار گرفتن ایران در آستانه ورشکستگی آبی، گویا‌ترین نمود ناکامی سیستم مدیریت منابع و مصارف آب در ایران، علی‌رغم صرف هزینه‌های هنگفت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در شش دهه گذشته است. یکی از مهم‌ترین علل ناکامی این نظام مدیریت، جدا از ایرادهایی که می‌توان بر خود مفهوم مدیریت منابع آب وارد نمود، عدم توجه به مسئله آب در ایران به مثابه مسئله‌ای پیچیده، بین‌رشته‌ای و بدخیم است که سبب شده ارزیابی‌های صورت گرفته از پروژه‌ها و طرح‌های برآمده از این نظام مدیریت، صرفاً به ابعاد اقتصادی و فنی محدود شده و به‌واسطه نادیده گرفتن سایر ابعاد، در بعضی موارد حتی اهداف اقتصادی مدنظر از آن‌ها نیز در کوتاه و بلندمدت محقق نگردد.
@sahatzist
🔵یکی از مهم‌ترین ابعاد مغفول در نظام مدیریت منابع و مصارف آب در ایران، ابعاد اجتماعی است. نظام مدیریت منابع آب در ایران در دهه‌های گذشته با فروکاستن ابعاد اجتماعی مسئله آب به مفاهیمی چون «فرهنگ صرفه‌جویی» یا استفاده از کمک متخصصین علوم اجتماعی برای همراه نمودن مردم با تصمیم‌های این نظام، خوانشی تقلیل‌گرایانه و گمراه‌کننده از ابعاد اجتماعی حکمرانی و مدیریت منابع آب ارائه شده است. متن حاضر تلاش می‌کند مهم‌ترین ابعاد اجتماعی مدیریت منابع آب را که باید در ارزیابی پروژه‌های توسعه و مدیریت منابع و مصارف آب به آن‌ها توجه شود به‌صورتی مجمل بیان نماید.
@sahatzist
◀️رابطه آب و سرمایه اجتماعی

🔵سرمایه اجتماعی «ارزش افزوده حاصل از نوعی فرایند تعاملی در بین کنشگران فردی و جمعی است که تحت حاکمیت ویژگی‌هایی از قبیل اعتماد، همدلی، آمادگی برای انجام اقدامات عملی در کمک به دیگران، تمایل به انجام بازی‌های برد - برد در روابط اجتماعی و تصور افراد نسبت به حاکمیت هر یک از این ویژگی‌ها در روابط قرار دارد.» هرگونه طرحی در حوزه مدیریت منابع و مصارف آب، با این تعریف از سرمایه اجتماعی ارتباط برقرار می‌کند، بر سرمایه اجتماعی در سطوح خرد، میانه و کلان اثرگذار بوده و از آن اثر می‌پذیرد. از این رو پیش از تصمیم‌گیری درباره اجرا یا عدم اجرای یک طرح توسعه و مدیریت منابع و مصارف آب باید تحلیلی دقیق از رابطه آب با سرمایه اجتماعی در آن طرح ارائه گردد.
@sahatzist
🔵چنین بررسی‌ای علاوه بر آنکه می‌تواند هزینه‌های اقتصادی اجرای طرح را کاهش داده و میزان موفقیت آن را افزایش دهد، مانعی بر سر راه اجرای طرح‌هایی است که می‌توانند علیرغم حل مسئله کمبود آب به‌صورت موقت با اثرگذاری منفی بر سرمایه اجتماعی در بلندمدت طرح را با شکست مواجه نموده و هزینه‌هایی به‌مراتب بیشتر از مزایا را بر جوامع تحمیل نمایند. نادیده گرفتن این رابطه در پروژه‌های انتقال آب در نقاط مبدأ و مقصد، یکی از نقاط ضعف اساسی نظام مدیریت منابع آب در ایران بوده که می‌توان بخشی از بحران سرمایه اجتماعی و مشروعیت این نظام را که تبیین‌کننده ناکامی آن در مدیریت و کاهش مصارف آب است بر این اساس تحلیل نمود. هر نظام مدیریت منابع مشترک نیازمند سطح بالایی از همکاری، اعتماد و بازی‌های برد-برد میان کنشگران ذینفع در منبع است و چنین همکاری‌ای بدون وجود اعتماد و سرمایه اجتماعی امکان‌ناپذیر است. مطالعات اجتماعی آب باید دستور کاری برای بررسی سطح سرمایه اجتماعی و سازوکارهای تولید یا فرسایش آن داشته باشد.
@sahatzist

http://s1.upzone.ir/116192/636233863972180557.jpg