کانال جهت آسیب شناسی زیست بوم ایران در حوزه های مختلف فرهنگی اجتماعی با هدف تقویت بینشی اجتماعی توسط دکتر فیروزجاییان استادیار جامعه شناسی دانشگاه مازندران طراحی گردید.. آیدی کانال @zistbomeshomal ادمین کانال @alifirozja @muhammadpashaei1987
«راهکارهایی در جهت بهبود وضعیت اجتماعی منطقه عسلویه» …ارزیابی تأثیرات اجتماعی طرحهای اقتصادی از موضوعات حیاتی در حوزه‌ی برنامه‌ری
«راهکارهایی در جهت بهبود وضعیت اجتماعی منطقه عسلویه»
ارزيابي تأثیرات اجتماعي طرحهای اقتصادي از موضوعات حیاتی در حوزه‌ی برنامه‌ریزی كلان كشوری به شمار میرود. یکی از طرحهای کلان صنعتی در کشورمان، پروژههای نفت و گاز عسلویه واقع در استان بوشهر می‌باشد که از سال 1374 به مرحله اجرایی درآمده‌اند. تحقیقاتی که در سال‌های بعد بر روی بافت اجتماعی منطقه عسلویه صورت پذیرفت، حکایت از بروز مشکلات متعدد و مختلف در آن ناحیه داشت. این مطالعات علت این مشکلات را عدم انجام ارزیابیهای اجتماعی و محیط زیستی قبل و حین انجام پروژهها قلمداد می‌کردند (طالبيان و همكاران، 1387). با توجه به اینکه اغلب پروژههای مذکور نهایی و یا در حال نهایی شدن هستند، سؤال اصلي در حال حاضر این خواهد بود که اکنون جهت ترمیم وضعیت اجتماعی منطقه چه باید کرد. بدون شك، سیستم‌های اجتماعي به دلیل ماهیت پیچیده، نيازمند پاسخ‌هایی منبعث از بررسی‌های عميق و زمینهمند می‌باشند. بااین‌حال شاید بتوان بر اساس تحقيقات پیشین و همچنین شناخت نسبي از بستر اجتماعي منطقه عسلويه، رويكردهاي كلي را در این خصوص معرفي نمود. پیش‌فرض ارائه اين رويكردها بررسی‌های دقيق بیشتر به‌منظور عملياتي كردن استراتژی‌های موردنظر خواهد بود. در ادامه تلاش می‌شود این رویکردها به صورتی خلاصه ارائه شود:
افزايش سطوح اعتماد:
اعتماد به‌منزله‌ی يكي از ابعاد مهم سرمايه اجتماعي، از شروط اصلی موفقیت طرحهای منطقه‌ای و ملی به شمار میرود. بدون وجود اعتماد ميان ذی‌نفعان طرحهای توسعه‌ای، نمی‌توان در درازمدت، انتظار پيشرفت چشمگيري داشت. در عسلویه، جهت ايجاد و افزايش اعتماد، نيازمند رابطه‌ای مستمر و شفاف ميان ذی‌نفعان منطقه‌ای خواهيم بود. لازم است تا در درجه اول ذی‌نفعان منطقه‌ای به‌درستی مشخص شوند. مطمئناً يكي از اصلی‌ترین ذينفعان، افراد بومي منطقه خواهند بود. در اين راستا، پیشنهاد می‌شود ابتدا افراد تأثیرگذار محلي (به معناي واقعي و به‌دوراز قرائت‌های تنگ‌نظرانه) شناسایی‌شده و این افراد به اشکال مختلف در جريانِ ابعاد مختلف طرحهای اقتصاديِ تأثیرگذار بر زیستِ اجتماعی منطقه قرار گيرند. با برقراري تماس‌های مکرّر ميان تأثیرگذاران محلی و نخبگان بومی می‌توان بر میزان اعتماد اجتماعی و همچنین پذیرش اجتماعی طرح موردنظر افزود. علاوهبراین، استفاده از نظرات و پیشنهادهای افراد محلی می‌تواند شرایط بهینه‌ای را جهت اجرای طرحهای احتمالی بعدی فراهم نماید.
خدمات منطقه‌ای:
شرکت‌های تجاري منطقه عسلويه می‌بایست بپذيرند كه به معناي واقعي در قبال مردم و محیط‌زیست آن ناحیه، داراي مسئوليت اجتماعي هستند. براي بوميان محلي، وجود درآمدهاي هنگفت پروژههای نفتی منطقه و نبود حداقل‌های رفاهي قابل‌درک نيست. مجریان طرحهای صنعتی در عسلویه می‌توانند با ارزيابي نيازهاي هر منطقه بر اساس بافت اجتماعی و با مشورتِ افراد تأثیرگذار محلي، تسهيلاتي را براي بوميان درزمینههاي مختلف فراهم نمايند. این تسهیلات می‌بایست تابعی از وضعیت و نیازهای هر منطقه بوده و در جهت توسعه اجتماعی و فرهنگی طراحی گردند. ازآنجاکه افراد معمولاً قضاوت‌های خود را بر اساس ادراك فردي و گروهی و نه ارزیابیهای عيني انجام می‌دهند، نياز است تا طرحهای حمايتي از بوميان منطقه به شکلی مناسب و فراگير اطلاع‌رسانی شود.
نگاه مهارت-محور (در برابر نگاه سهمیه-محور):
احتمالاً سرراست‌ترین شیوه جهت جبران عقب‌ماندگی و نارضایتی‌های احتمالی، اختصاص سهمیه استخدامی به افراد بومی به‌منظور جذب در پروژههای منطقه است. این امر درواقع همان پاسخ ساده به مسئله‌ای پیچیده است. ارزیابیهای میدانی از وضعیت کاری بومیان منطقه در پروژهها، حاکی از به‌کارگیری این افراد در مشاغلی با منزلت و درآمدِ پایین است. این افراد اگر پیش‌ازاین، تنها تصوّری از نابرابری نسبی با افراد غیربومی داشتند، حال در فضایی قرارگرفته‌اند که نابرابری را به شکل ملموس‌تری احساس می‌کنند. از طرف دیگر، اتّکای مفرط بر سهمیه‌های استخدامی در غیاب شیوه‌های مهارت افزایی بومیان، احتمالاً سازمان‌ها را با بحران عملکرد مواجه می‌سازد. پیشنهاد نگارنده حرکت به‌سوی نگاه آموزش-محور می‌باشد. از این منظر، می‌بایست نماینده‌ی شرکت‌های مستقر در عسلویه (به‌عنوان‌مثال، سازمان منطقه ویژه) دوره‌هایی را جهت آموزش مهارت‌های حرفه‌ای برای بومیان منطقه تدارک ببیند. این دوره‌ها می‌بایست به‌صورت کاملاً عملی و مبتنی بر هدف طراحی گردد. هدف از این دوره‌ها ارتقاء وضعیت مهارتی افراد بومی به مرحله بالاتر و نهایتاً تحرک شغلی و اجتماعی افراد بومی می‌باشد.
ارج‌گذاری فرهنگ محور:
یکی از نگرانی‌های اساسی بومی‌های منطقه، از دست رفتن وضعیتِ فرهنگیِ پیشین است. به‌عبارت‌دیگر، آن‌ها تصور می‌نمایند که با ورود افراد غیربومی، بافت اجتماعی، هنجارها و به‌صورت کلی فرهنگ منطقه با خطر فروپاشی روبرو می‌شود. این احساس