وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۲۵ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ مدینه فاضله استارتآپها (۱۳۹۴/۱۲/۰۸).. شرکتهای نوپا یا همان start upها چه اهمیتی دارند؟ شرکتهای معروف زیادی در عرصه فناوری اینترنتی میشناسیم که تا همین ۱۰ سال پیش نوپا بودند، اما چند مثالی که به ذهن عموم میرسند به تنهایی بیانگر اهمیت اقتصادی شرکتهای نوپا نیستند.. از تجربه اکوسیستم «سیلیکون ولی» چه میتوان آموخت؟. در این مقاله دو قصد دارم: اولاً تبیین رابطه شرکتهای نوپا با شرکتهای بالغ و توضیح اینکه چرا این دو مکمل هم هستند. ثانیاً طرح ایدهای برای به راه انداختن فضایی مناسب برای شکلگیری و رشد شرکتهای نوپا. طرح مذکور ملهم از مباحثهای است که چند ماه پیش و سر شام با فرزاد ناظم (مدیر فنی شرکت یاهو) داشتم، ولی هر گونه نقص و کاستی در تبیین آن از بنده است …جمعبندی. ۱- سه رده شرکت نوپا داریم که هر رده پرهزینهتر از رده قبل است. ۲- ایجاد فضایی که در آن استعدادها شکوفا شده و شرکتهای نوپا شکل بگیرند سه نسل زمان میبرد. ۳- امروز باید بر شکلگیری نسل اول تمرکز کنیم. ۴- مزیت نسبی شرکتهای بزرگ و بالغ، فروش و خدمات دادن به مشتری است. ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۲۴ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ پیشبینی پذیری نرخ ارز (۱۳۹۴/۱۱/۲۵) اگر از فروردین ۹۲ قیمت دلار متناسب با تفاضل تورم ایران و آمریکا حرکت میکرد، تا آذر ۹۴ به ۵۰۶۰ تومان میرسید. در این دوره شاخص سبد کالای آمریکا از ۲۳۴ به ۲۴۵ رسید و شاخص سبد کالای ایران از ۱۶۰ به ۲۳۲. اگر چه این مساله حکایت از یارانه ۱۴۰۰ تومانی دارد اما آن دوره قبل از برجام بود. در دوران پسا برجام که دلارها روانه اقتصاد میشوند، دیگر دلار نمیتواند بالای ۴۰۰۰ تومان برود. آیا واقعا همینطور است؟. فرض بگیریم من یک سرمایهگذار خارجی هستم. سود سپرده بانکی در آمریکا صفر و در سوئیس و سوئد منفی است. پس اسفند ۹۴ هر دلارم را تبدیل به ۳۶۰۰ تومان کرده در بانکهای ایرانی سپردهگذاری میکنم تا سود ۲۰ درصد به دست بیاورم. اسفند ۹۵ پولها را تبدیل به دلار کرده از کشور خارج میکنم. ...
مجمع فعالان اقتصادی ۰۶:۲۴ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ سرعت چرخش زمین ۳۰ کیلومتر برثانیه است،. سرعت چرخش خورشید در کهکشان ۲۵۰ کیلومتر برثانیه، و سرعت چرخش کهکشان ۶۰۰ کیلومتر برثانیه. شما از ابتدای این متن ۳۰۰۰ کیلومتر جابجا شده اید!.
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۲۴ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ بلند مرتبهسازی در پهنهای محدود (۱۳۹۴/۱۰/۳۰) تهران: شهری سرشار از آلودگیهای صوتی و تنفسی که دل ازش نمیکنیم. همیشه بدش را میگوییم ولی دوری از آن برایمان سخت است. وعده روزی را میدهیم که به منطقهای دور، آرام و خوش آب و هوا هجرت میکنیم، ولی هیچگاه عملی نخواهیم کرد، بنابراین شهرهایی چون پردیس و قدس ساختهایم که استدلال خواهم کرد که ضررهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی شان بالاتر است. چرا از تهران نمیرویم؟ . کسی که منزلش میدان راهآهن و محل کارش میدان انقلاب است بیشتر آلودگی تولید میکند یا کسی که باید روزانه از شهرک پردیس تا میدان انقلاب بیاید؟ پخش کردن تهران بین پردیس و هشتگرد مصرف روزانه انرژی برای تردد را بالا برده که طبعا آلاینده هوا است … تهران پهناور امروز نابودکننده باغهاست، از فرحزاد گرفته تا لواسان. بدتر از همه سیاست شهرسازی امروز ما کاملا در جهت عکس و مبنی بر پخش کردن جمعیت از پردیس تا هشتگرد بنا شده. به اسم طبیعت، به جنگ بلند مرتبهسازی رفتهایم، حال آنکه بهترین سیاست زیست محیطی بلند مرتبهسازی در پهنهای محدود است. ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۲۳ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ آن بخیهها چرا باز شد؟ (۱۳۹۴/۰۹/۳۰).. وقتی حق «گرفتنی» باشد، جامعه خشن میشود چگونه حق را «دادنی» بکنیم؟ مشکل از آنجا شروع میشود که تحویل جنس و وصول مطالبه در هیچ معاملهای همزمان نیست، اما اگر مغازهدار اجازه میدهد اول جنس را در دست بگیرید و سپس پولش را بدهید، بهخاطر اطمینان ناشی از حضور شما در مغازه است. مستاجر هم پول رهن را در اختیار صاحبخانه قرار میدهد چون از بابت وصول آن مطمئن است. اگر آخر سال مبلغ رهن بازپرداخت نشد، مستاجر خانه را خالی نمیکند تا پولش را پس بگیرد. اینها اما روشهایی بدوی و زمخت برای وصول طلب هستند. اگر جنسی را صادر میکنید دیگر امکان مچگیری در مغازه نیست، بنابراین بانکی واسطه خریدار و فروشنده میشود تا اگر جنس مطابق قرارداد تحویل شد، بانک هم مطابق قرارداد پول خریدار را به حساب فروشنده واریز میکند …این روشی متمدنانهتر برای احقاق حقوق دو طرف معامله است. اما مشکل در بازارهایی رخ مینماید که جایی برای LC بانکی نیست. آنگاه از میان صدها پزشک، یک پزشک هم ممکن است فکر کند باز کردن بخیه چون پس گرفتن کالا توسط مغازهدار است. بسیار گفتهاند که در غرب مسلمان ندیدیم ولی اسلام دیدیم. ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۲۳ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ قربانیان نرخ غیرواقعی دلار (۱۳۹۴/۰۹/۱۸).. تورم، کاهش ارزش پول است طبیعتا اگر دو ارز کاهش ارزش متفاوتی تجربه کنند، نرخ برابریشان باید فرق کند. مثلا اگر دلار ۳۰۰۰ تومان است و تورم آمریکا یک درصد ولی تورم ایران ۱۶ درصد، یعنی تومان ۱۵ درصد بیش از دلار کاهش ارزش داشته. این باید در نرخ برابری خود را نشان دهد و دلار با ۱۵ درصد افزایش از ۳۰۰۰ تومان به ۳۴۵۰ تومان برسد. اگر نرخ اسمی بازار در حد ۳۰۰۰ تومان ماند، یعنی به ازای هر دلار معامله شده، فروشنده ۴۵۰ تومان سوبسید داده است. فروشنده انحصاری دلار در ایران البته دولت است، اما دولت هزینه را به بخش خصوصی منتقل میکند، آن هم ضعیفترینهای بخش خصوصی …آن ۴۵۰ تومان سوبسید از جیب کشاورز و صنعتگر درمیآید. تا چه مدت دیگر فشار به کشاورز و صنعتگر را ادامه میدهیم، قبل از افزایش دلار؟ سوال دوم این است آنگاه که دلار جهید، آیا درس میگیریم و ارزش دلار را ماهانه و متناسب با تورم افزایش میدهیم یا خیر؟. ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۲۱ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ نبود ظرفیت تولید رقابتی (۱۳۹۴/۰۸/۱۹) در اینجا باید گفت کار اقتصاد آمریکا را قیاس از خود مگیر، گرچه باشد در نبشتن شیر، شیر. وقتی در سال ۲۰۰۸ صنعت بانکی آمریکا بحرانی شد و اقتصاد سقوط کرد، شوک منفیای در تقاضا ایجاد شد که میزان قابلتوجهی نقدینگی را از اقتصاد خارج کرد. با توجه به وجود ظرفیت تولید در سمت عرضه و وجود مصرفکننده در سمت تقاضای بلندمدت، دولت بستهای طراحی کرد که پول به بازار تزریق کرده و تقاضای کوتاهمدت را تحریک کند که تا عادی شدن شرایط قدری زمان بخرد. در واقع خلائی ایجاد شده بود که موقتا پر شد تا سقف نریزد. این بسته از وام خودرو در خود داشت تا سیاستهای حمایتی از بازار پولی. منظورم بسته ۲۰۰۸ آمریکا است، نه بسته ۲۰۱۵ ایران. شباهتشان غلطانداز است؟. اگرچه وضع امروز اقتصاد ایران از شرایط آن روز اقتصاد آمریکا بدتر است اما این شیر نه آن شیر است. مشکل ایران نبود ظرفیت تولید رقابتی است، با تحریک تقاضا که تولید مولد نمیشود! ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۱۸ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ شناخت دارو؛ مکمل تشخیص درد (۱۳۹۴/۰۸/۱۳).. این، فرهنگ شده است دهها سال است که شورای پول و اعتبار قیمت خدمات بانکی را تعیین میکند، چرا شورای رقابت برای خودرو چنین نکند؟ اما نگاهی به وضع صنعت خودرو که از شرایط یک سال پیش آن نیز بدتر شده بکنید تا بدانید صنعت بانکداری در چه وضعی است … ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۱۷ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ سیاستگذار میداند که نمیداند؟ (۱۳۹۴/۰۶/۱۹).. تعداد شعب بانکی در ایران کم است یا زیاد؟ احتمالا پاسخ میدهید «زیاد»، اما نه، سوال از اساس اشتباه طراحی شده است. نرخ ویزیت دکتر در تهران امروز کم است یا زیاد؟ پاسخ این سوال هم «زیاد» نیست، بلکه پاسخ علمی «نمیدانم» است. چطور؟. یک اقتصاددان شاید نرخ سود را پیشبینی کند، اما هرگز نرخ سودی را تجویز نمیکند. علاوه بر آن، در بازاری که سابقه بهینگی ندارد، نرخ سود را پیشبینی هم نخواهد کرد. اگر این اقتصاددان میدانست قیمت بهینه در هر زمان در چه سطحی خواهد بود، میتوانست دیکتاتور یک رژیم کمونیستی موفق شود، حال آنکه تاکنون چنین تجربه موفقی وجود نداشته. حال تعداد شعب بانکی در ایران کم است یا زیاد؟ . ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۱۶ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ ۴ تابلو برای ارتباط نقدینگی و تورم (۱۳۹۴/۰۵/۲۵) تورم؛ شناختهشدهترین و ناشناختهترین پدیده اقتصادی جامعه ایران شده است. شناختهشده چون همه اقشار جامعه در دهههای اخیر فشار آن را، در دوز بالا تجربه کردهاند و ناشناخته از این حیث که تطابق میزان آن با آمارهای منتشره محل تشکیک واقع شده؛ برخی در ریشه آن بحث دارند و گروهی بر عوارضش … اگر ارزش دلار ابزار مهار نقدینگی است، آیا نباید دولت از آن استفاده کند؟ هرگز! افزایش نقدینگی قیمت کالاهای غیرقابل صادرات مثل زمین و مسکن یا خدماتی چون رانندگی تاکسی، تعمیر ماشین یا آرایشگری را دو چندان افزایش میدهد؛ چراکه کنترل دلار قیمت کالاهای صادراتی چون برنج و پرتقال را کنترل کرده. حاصل این بههم خوردن توازن اقتصاد است. حال باید بر حاشیهنشینان شهری و روستاهای متروکه پوشش بگذاریم … ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۱۶ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ ابزار جلوگیری از ارزانی (۱۳۹۴/۰۵/۱۷) اقرار و اعتراف به مریض بودن موسسات مالی بزرگ هزینه سیاسی دارد ولی بدون شجاعت کافی برای پذیرش واقعیات، مقدمات رشد اقتصادی و مهار تورم فراهم نمیشود، بلکه فقط مشکلات به آیندگان سپرده میشوند …در حالی که در ایران بانکها متاثر از وامهای غیرقابل وصول مسموم شدهاند و تورم و نرخ سود دورقمی است، بحث از تسهیلات مقداری در بهترین حالت سادهانگارانه است. اتخاذ سیاست تسهیلات مقداری بدون این مقدمات فقط پول رانت میشود و نفعش را سهامداران موسسات مالی عملاً ورشکسته میبرند …اگر بخواهیم با تسهیلات مقداری به نظام بانکی ایران کمک کنیم، قدم مبارکی است اما به چند مقدمه نیاز است …باید متوجه بود که هدف تسهیلات مقداری اصلاح نظام بانکی نبود بلکه جلوگیری از ارزانی بود. ابزار اصلاح نظام بانکی دو چیز بود … ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۱۵ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ پذیرش تنوع در موسسات مالی (۱۳۹۴/۰۵/۰۶) …اگر لپتاپ گارانتی داری را برای تعمیر ببرید ابتدا چک میکنند که آیا پیچهای آن باز شده یا اگر باز شده باشد گارانتی لغو میشود. علت لغو این است که داشتن گارانتی انگیزه تغییر قطعات داخل دستگاه را ایجاد میکند. به عبارت دیگر داشتن بیمه انگیزه افزایش ریسک مورد بیمه شده را ایجاد میکند، چرا که چنین افزایش ریسکی ثروت را از بیمهگذار به بیمه شونده منتقل میکند …همانطور که نمیتوان یک اندازه شلوار برای همه اعضای یک جامعه دوخت، نمیتوان فقط یک نوع موسسه مالی داشت برای همه نیازهای بازار مالی یک اقتصاد. اگر بپذیریم تنوع در موسسات مالی مطلوب است، همه آنها را نمیتوان با یک نوع فیلتر رگوله کرد. مثلا …. ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۰۷ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ الگوی بانک مرکزی کارآمد (۱۳۹۴/۰۱/۳۱).. ابتدا عطای کار کردن را به لقایش بخشیده فقط پول چاپ میکردید یعنی این چاپگر از مولد بودن شما میکاست. سپس دیگر به خواستههای گرانقیمت اهل منزل نه نمیگفتید. یک دست مبلمان نو؟ چشم! ماشین شاسیبلند خارجی؟ حتما! چراکه نه. کاهش کارآیی، تولید اقتصادی را کاهش میداد و دست و دلبازی، قیمتها را افزایش میداد و این یعنی تورم، ولو در مقیاس محدود چاپگر شما. حالا این را در مقیاس قوه مجریه تصور کنید. ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۰۶ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ ریشههای تضعیف تولید (۱۳۹۳/۱۱/۳۰) تعیین هدف تورمی و استفاده موثر از ابزارهای مالی، ابزار سیاستگذاران پولی در کشورهای توسعه یافته برای کنترل تورم است. این ابزارهای مالی، نقدینگی خلق شده توسط بانکها را کنترل میکنند تا رشد شاخص قیمت به هدف نزدیک شود. کشورهای توسعه نیافته بهدلیل نداشتن بازار مالی موثر به ابزارهای غیررقابتی چون کنترل و نظارت بر قیمتها و همچنین کنترل جریان سرمایه در مرزها روی میآورند و این البته بازارسیاه ایجاد میکند. از سوی دیگر درآمد نفتی امکان استفاده از رانت نفت برای ایجاد رضایت عمومی فراهم میکند. در این راستا درآمد نفتی را میتوان پشتوانه افزایش بودجه عمرانی کرد؛ ولی این تنها با همکاری بانک مرکزی بهمنظور چاپ پول و افزایش نقدینگی میسر است. نتیجه بدیهی این سیاست تورم است.. مقایسه رشد نقدینگی، قیمت دلار در بازار آزاد و شاخص قیمت کالا و خدمات مصرفی - در بازه ماهانه - نشان میدهد از سال ۸۸ تاکنون همبستگی تورم و رشد قیمت دلار بیش از ۵۰ درصد بوده، گاهی تا ۷۰ درصد هم رفته، حال آنکه این همبستگی با رشد نقدینگی ناچیز بوده است. کنترل قیمت ارزهای خارجی سه اثر داشته است: …. ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۰۵ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ روی صندوق ضمانت سپردهها حساب نکنید! (۱۳۹۳/۰۹/۱۵) بانک، سپردههای مردم را در گاوصندوق نگه نمیدارد بلکه با کمک آن سرمایهگذاری میکند یا در بنگاههای خودش یا در قالب وامهای صنعتی، وام ازدواج و دانشجویی و … از آن استفاده میکند. خب؛ اگر این سرمایهها برنگردد تکلیف چیست؟ وقتی یک تاجر، کارگر یا کارمند وامش را به بانک پس نمیدهد، در واقع پول شما را برداشته و پس نمیدهد. فکر کردید اگر بانکی ورشکست شود، تکلیف پولهای شما چیست؟. فکر کردن به این سوال وظیفه ناظرهای صنعت بانکداری است. یکی از چشمان ناظر بر ثبات سیستم بانکی آمریکا شرکت فدرال بیمه سپرده (FDIC) است. در ایران هم چیزی به نام صندوق ضمانت سپردهها داریم، اما در ادامه نشان خواهم داد این شباهت ظاهری است و برعکس شرکت FDIC، کارکرد این صندوق ما تشریفاتی است.. ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۰۵ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ یورو را در گاوصندوق نگذارید (۱۳۹۳/۰۸/۲۲).. ۱۰ روز مانده به پایان مرداد گذشته، اتفاق نادری رخ داد برای اولین بار اوراق تضمینی دوساله دولت آلمان با سود منفی معامله شدند واز آن زمان تاکنون منفی ماندهاند. برای درک اهمیت آن به یک مورد مشابه تاریخی بنگریم. در اوج بحران بانکی سال ۲۰۰۸ آمریکا، برای مدت کوتاهی سود اوراق تضمینی سه ماهه دولت آمریکا منفی شد …در آلمان چه خبر است؟ … … ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۰۴ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ عوارض انحصار رسانهای (۱۳۹۳/۰۸/۲۰).. ارتباطات یکی از مظاهر زندگی امروز است که با آن مشکل داریم دههها است که با آن کلنجار میرویم و این البته همه تقصیر مدرنیته و آسیبهای آن است اگر نه ما که نقصهای ساختاری و کاستیهای قانونی به نظام مدنی خود تحمیل نکردهایم. دستگاه ویدئو و نوارهای ویاچاس آغاز بازی تدافعی و منفعلانه ما در زمین تعاملات و مباحثات بینالمللی بود. نوبت که به ماهواره رسید، یک سر این اژدها را زدیم چهارتا دیش دیگر در آورد. تعداد شبکههای تلویزیون از دو کانال دهه ۶۰ به ۲۰ کانال دهه ۹۰ رسید، اما درحالیکه مخاطبان برنامههای ماهوارهای بیشتر هم شدند ما به تکنولوژی پارازیت دست یافتیم …سالهاست میپرسیم چرا فیلمسازهای ما برای جشنوارههای خارجی فیلم میسازند نه برای مخاطب داخلی. چرا دنبال جوایز بینالمللی هستند نه بیننده ایرانی؟. ما محتوای فرهنگی زیبا و هنرمندانه داریم. عوامل اجرایی آن را نیز داریم، ولی …. ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۰۴ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ ورطه سقوط بانکها (۱۳۹۳/۰۸/۱۸) در میزگردی با حضور علی رحمانی (عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا و مدیرعامل سابق شرکت بورس تهران)، پویا ناظران (دکترای اقتصاد با گرایش اقتصاد مالی و اقتصادسنجی) «بحران اعتباری» به مانور زلزله شبیهسازی شد و سه مرحله قبل، حین و پس از حادثه مورد بررسی قرار گرفت. به طوری که علی رحمانی بارها خطر نادیده گرفتن بحران اعتباری را هشدار داد و پویا ناظران نیز که تجربه کاری در زمینه اعتبارسنجی احتمالی در موسسه مودیز را دارد، تصویر تاریکی را از فضای بانکی کشور ترسیم کرد.. ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۰۳ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ کم توجهی به سرمایه ملی پیمانکاری (۱۳۹۳/۰۸/۱۴) پیمانکاران دولت در طول سالهای متمادی و با صرف هزینههای بسیار شکل گرفتهاند. اینان هم در اشتغالزایی، هم در تولید ارزش افزوده و هم در کاهش هزینههای ارزی نقش بسزایی ایفا میکنند. نوعا سرمایههای ملی اند و اگر آفتی بهجان اینان بیفتد نفع همه ما ایجاب میکند که کمکشان کنیم و امروز آفت عدم وصول مطالبات از خزانه دولت بهجان پیمانکاران افتاده؛ از نفت و نیرو تا راه و ساختمان. پیمانکاری که وظیفهاش را انجام داده و دو سال است از دارایی خود حقوق میدهد به امید فرجی در خزانه، دیر یا زود زیر بار چکهای برگشتی فروخواهد ریخت. شکل گیری این سرمایههای ملی هزینه برده و اگر با امتناع از دادن حقوقشان آنان را فروبپاشیم، در آینده باید مجددا هزینه کرده و سالها وقت صرف کنیم … ...
وقایع اقتصادیه - پویا ناظران ۰۶:۰۲ ۱۳۹۶/۰۷/۱۶ عواقب حرفهای قشنگ (۱۳۹۳/۰۶/۱۶).. همه ارزان شدن جنس را دوست داریم هم چیزهای بیشتر میخواهیم و هم پول بیشتر. اگر ما جنس را ارزان بخریم، خب میتوانیم بیشتر بخریم. پس بدیهی است که ارزان شدن کالاها چیز خوبی است. بدیهی است؟ اگر من ارزان میخرم، دیگران هم ارزان میخرند. لاجرم حاصل دسترنج من هم، چه کالا باشد چه خدمات، ارزانتر به فروش خواهد رفت، پس من درآمد کمتری خواهم داشت. ارزانی از آن چیزهایی است که «واسه همسایه خوبه»؛ دیگران ارزان بفروشند … اگر جنس بیشتر در خانه و پول بیشتر در بانک میخواهیم، راه آن تورم منفی نیست. راه آن افزایش بهرهوری و رشد فناوری است. نیروی کار هر چه با تخصصتر، از ابزار استفاده موثرتر کرده محصول بیشتر و بهتر تولید میکند. ...