▪️خیزش علیه فساد دولت در پی قتل روزنامه‌نگار

▪️خیزش علیه فساد دولت در پی قتل روزنامه‌نگار

چندی پیش، وقتی یکی از شرکت­‌کنندگان رقابت "دوشیزۀ اول جهان" به سمت معاون اولی نخست­ وزیر اسلواکی منصوب شد - بی­ اینکه از سابقۀ فعالیت سیاسی برخوردار باشد- روزنامه­‌نگاران پرسش به‌جایی را پیش کشیدند: چرا؟ یکی از این روزنامه‌نگاران، یان کوژاک بود که ماه­‌ها وقت خود را صرف تحقیق پیرامون ارتباط بین مقامات دولتی و یک سازمان فاسد اقتصادی کرد.

چند روز بعد از طرح پرسش فوق، این روزنامه­‌نگار به قتل رسید. جسد نامزد وی را نیز در آشپزخانۀ محل سکونتش یافتند.

اما اگر هدف از این دو قتل، پوشاندن فساد مقامات سیاسی و خاموش کردن صدای یک منتقد بوده، باید گفت سوءقصدکنندگان در نیل به هدف خود شکست فاحشی خورده‌اند. چرا که مرگ دو فرد نامبرده خیزشی در این کشور کوچک اروپای مرکزی در پی داشته است.

دولت رابرت فیچو، نخست­ وزیر کنونی اسلواکی، با خشم عمومی از مفاسد دولتی روبه‌رو شده است. حدود شش ماه پیش از قتل آقای کوژاک و نامزدش، روزنامه‌نگار دیگری به اسم دافنه کاروانا گالیزیا در مالتا بر اثر انفجار اتومبیلش جان خود را از دست داد. این روزنامه‌نگار نیز در آن زمان به تحقیق دربارۀ مفاسد دولتی مشغول بود. کشتار روزنامه‌نگاران موجب بروز نگرانی­‌هایی در خصوص فشار بر مطبوعات آزاد شده است، این در حالی است که این افراد، روزانه بارها و بارها از سوی مقامات پوپولیست مورد اهانت قرار می‌گیرند. رابرت فیچو خیلی پیش­‌تر از آنکه دونالد ترامپ لفظ "اخبار ساختگی" را بر زبان­‌ها بیندازد، از روزنامه‌نگاران با عنوان "خائن" یاد می­‌کرد. گرچه وی بعد از وقوع قتل­‌ها از الفاظ سابق خود دربارۀ روزنامه­‌نگاران استفاده نکرده، اما به منظور القای همان اتهامات به اهالی مطبوعات، از زبان توهین‌آمیز و رایج میان مقامات سایر کشورها بهره می­‌گیرد. فیچو در هفتۀ گذشته، جرج سوروس را متهم به اتخاذ اقداماتی برای تضعیف دولت خود کرد. آندره کیسکای، رئیس­ جمهور اسلواکی وی را به "غفلت از سازوکار قدرت" متهم کرده و گفته تنها راه جلب اعتماد عمومی "اصلاحات اساسی یا برگزاری انتخابات زودهنگام" است. رابرت فیچو هم در پاسخ، رئیس­‌جمهور و رسانه­‌های خبری را به "ماهی گرفتن از آب گل‌آلود" متهم نموده است. فیچو وعدۀ پرداخت یک میلیون یورو به یابندۀ عاملین قتل داده است. منتقدین این اقدام او را حاصل ذهنیتی پیش‌پاافتاده و پوپولیستی حول "حل مشکلات با پرداخت پول" تلقی کرده­‌اند. به گفتۀ یکی از مقامات سیاسی، این اقدام فقط آتش خشم عمومی را برافروخته­‌تر کرده است. به گفتۀ وی:« پیش‌تر هم می­‌دانستیم فساد در این کشور بیداد می­‌کند اما حالا آشکار شده فساد مثل اختاپوس کل کشور را در خود قبضه کرده است.» در هفتۀ گذشته هزاران نفر به منظور سوگواری برای آقای کوژاک و خانم کاسنیروا، نامزد وی، به خیابان­‌ها آمدند. در روز جمعه نیز تجمعات خیابانی صورت گرفت که این ­بار هدف از آن نه عزاداری، بلکه بروز خشم عمومی بود. یکی از سازمان­‌دهندگان تجمعات خیابانی چنین می­‌گوید:«قابل پذیرش نیست که یک روزنامه­‌نگار در کشوری دموکراتیک و به خاطر وظیفه­‌ای که به اقتضای شغلش به انجام می­‌رساند، کشته شود. ما خواستار تحقیق دربارۀ قتل این دو قربانی، توسط مراجع بین­ المللی هستیم. و ضمناً طالب روی کار آمدن دولتی هستیم که در چینش افراد آن خبری از مفسدین سیاسی و اقتصادی نباشد.»

روی بنرهای معترضین، این قبیل عبارات به چشم می­‌خورد: "اگر سکوت کنیم، همدست جنایت­کاران به شمار می­‌رویم" و "حقیقت، دروغ­‌ها را کنار خواهد زد".

سابقاً پاسخ دولت به اتهامات اغلب از این قرار بوده: "چنین اتفاقی نیفتاده". اما گویا این عبارت، حالا به شوخی نخ‌نمایی تبدیل شده است، چون در سال گذشته هزاران معترض در تجمعات خیابانی، این عبارت کلیشه‌ای مسئولین را با کلمات درشت روی بنرها درج کرده بودند. حاصل آنکه در پی قتل­‌های اخیر، عبارت فوق از سوی مقامات بیان نشد و انکار حقیقت صورت نگرفت. گرچه تا پیش از این، فساد سیاسی و اقتصادی در این کشور، اموری غیرعلنی تلقی می­شد، اما حالا با وقوع قتل­‌ها، واقعیت فساد به اثبات رسیده است.

آقای کوژاک، در ایامی که به قتلش ختم شد، پی برده بود ماریا تروسکوا، معاون نخست ­وزیر –که حالا از مقام خود خلع شده- با آنتونیونی وادالا، تاجر سرشناس ایتالیایی و از کارگزاران یک سندیکای متهم به ارتکاب جرائم اقتصادی، شراکت داشته‌اند. همچنین این روزنامه‌نگار به کشف ارتباط میان تاجر نامبرده و مقامات ارشد دولتی نائل آمده و مدارکی یافته بود که بر اختلاس از صندوق اتحادیۀ اروپا به منظور توسعۀ کشت و زرع در سطح کشور دلالت داشت. همکاران این روزنامه­‌نگار موفق شده‌اند به یافته­‌های وی دست یابند.

منبع: نیویورک­‌تایمز
ترجمه: جامعه‌نو