✅ آیا اقتصاد ایران سوسیالیستی است؟

✅ آیا اقتصاد ایران سوسیالیستی است؟

📍 در هفتۀ جاری هفته‌نامۀ تجارت فردا پروندۀ ویژه‌ای را تحت عنوان «چاه سوسیالیسم» منتشر کرده است. در این شماره به مواردی نظیر پرداخت یارانه و کوپن، هزینۀ عمومی دولت، و ... به‌عنوان معرف‌هایی برای سوسیالیستی‌بودن اقتصاد ایران اشاره شده است. می‌توان انواعی از انگاره‌ها را بررسی کرد و نشان داد که جهت‌گیری اقتصاد ایران به کدام سو گرایش دارد؛ سوسیالیسم یا لیبرالیسم. هرچند این دوگانه‌سازی‌ها بخش قابل‌توجهی از واقعیت‌های اقتصاد رانتی ایران و ساختار دوگانۀ موجود را پوشش نمی‌دهد.

📍 اما آیا با توجه به داده‌های ذیل می‌توان مدعی سوسیالیستی‌بودن اقتصاد ایران شد؟

- در شاخص پرداخت از جیب مردم در حوزۀ سلامت ایران رتبۀ 159 را در جهان دارد (به نقل از دکتر دانش‌جعفری؛ مشاور وزارت بهداشت و درمان).

- ایرانیان بیش از 40 درصد هزینه‌های درمان را از جیب می‌پردازند. این رقم در انگلستان کمتر از 9 درصد و در آمریکا حدود 11 درصد است.

- دولت آمریکا سالانه بیش از 80 میلیارد دلار در قالب کوپن‌های غذایی بین فقرا توزیع می‌کند. کل بودجۀ عمومی دولت ایران حدود 92 میلیارد دلار است.

- سرانۀ بودجۀ دولت در حوزۀ درمان در ایران حدود 200 دلار و در آمریکا حدود 8000 دلار است.

- سرانۀ بودجۀ دولت در حوزۀ آموزش (ابتدایی و متوسطه) در ایران حدود 600 دلار و در آمریکا بیش از 15000 دلار است.

- 90 درصد ورودی‌های دانشگاه‌های دولتی شهریه‌پردازند.

- براساس سرشماری سال 1390، بیش از 10 میلیون بیسواد مطلق داریم و میانگین سنوات تحصیل در ایران کمتر از 8 سال است.

- فرار مالیاتی دهک ثروتمند جامعه حدود 40 هزار میلیارد تومان است (تقریباً 2 برابر کل بودجۀ 31 استان، 6 برابر کل بودجۀ آموزش عالی، 1.5 برابر بودجۀ بهداشت و درمان کشور، و ...)

- حدود 96% تسهیلات بانکی طی 27 سال اخیر به دهک ثروتمند اختصاص یافته است.

- 500 خانوار طی 27 سال اخیر هر کدام به‌طور میانگین 2500 میلیارد تومان تسهیلات بانکی دریافت کرده‌اند.

- به همراه قطر بالاترین نرخ موقتی‌سازی نیروی کار در جهان را داریم. براساس گزارش سازمان بین‌المللی کار در سال 2016 میانگین موقتی‌سازی شغلی در اتحادیۀ اروپا حدود 27 درصد و در ایران حدود 82 درصد بوده است.

- حدود 40 درصد شاغلان کشور تحت پوشش بیمۀ اجتماعی نیستند.

- حدود 60 درصد سالمندان ایران تحت پوشش نظام بازنشستگی نیستند.

🔰 از کانال دکتر رضا #امیدی

🌐جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology