✅ کوروش، مارکس و دورکیم: نگاهی به روایت ۷ آبان. 🖋 سیدجواد میری

✅ کوروش، مارکس و دورکیم: نگاهی به روایت ۷ آبان
🖋 سیدجواد میری

📍 بسیاری با حرارت تمام میگویند ۷ آبان زادروز کوروش است و ایرانیت ما به این بسته است که این روز باشکوه را گرامی بداریم و در مقابل این گروه، دسته ای دیگری هستند که تمامی استدلالات منطقی و ادله تاریخی را مطرح میکنند تا بگویند ۷ آبان زادروز کوروش کبیر نیست و جملات قصاری که به او منتسب میکنند نیز از اساس دروغ است. به سخن دیگر، هر دو گروه در جامعه ما در درون منطق درستی و کذب استدلال خویش را برمیسازند ولی هیچکدام از این دو گروه به منطق امر اجتماعی التفاتی ندارند و ایرانیتی که از آن سخن میگویند جامعیت و شمولیت ندارد بل جامعه ایران را شقه شقه کرده و میکند. اما این بحث چه ربطی به مارکس و دورکیم دارد؟ ربط این موضوع این است که مارکس در تحلیل دین پافشاری میکرد که دین "آگاهی کاذب" به ما میدهد و ما باید تلاش کنیم با تشبث به "سوسیالیسم علمی" به فهم حقیقی از هستی اجتماعی برسیم ولی در مقابل این رویکرد، دورکیم استدلال میکند که برای فهم دین که یک امر اجتماعی است، سخن از کذب و حقیقت محلی از اِعراب ندارد بلکه باید دید دین به مثابه یک مولفه اجتماعی آیا کارکردی در جامعه دارد یا خیر؟ حال من از این بحث میخواهم این نتیجه را بگیرم که اولا گفتمان کوروش-پرستی یک پدیده جنبش دینی نوظهور "New age Religious Movement" است که در قالب بدعت های نوظهور Paganism -در چارچوب سوسیولوژیک و نه تئولوژیک- قابل مطالعه در ایران است و سپس سخن از صحت تاریخی این روز به زادروز کوروش و یا سخن از جعلی بودن این روز و حتی سخنان منتسب به کوروش و بحث را تبدیل به بستر درست و نادرست انگاشتن این پدیده، نشان از این دارد که اصل موضوع فهم نشده است و آن کارکرد "روز کوروش" به مثابه یک "اسطوره شهری" ( Urban Myth) در بین برخی از اقشار مردم ایران در جامعه معاصر است. به سخن دیگر، اصلا بحث بر سر این نیست که آیا این روز، زادروز کوروش پسر کمبوجیه است یا نه بلکه همانگونه که دورکیم بر خلاف مارکس میگفت باید دید که این روز چه کارکردی برای برخی از طبقات در جامعه ایرانی دارد و این کارکرد چه مولفه هایی را در بازسازی هویت ایرانی در برخی گفتمانهای ضد اسلامیستی (و نه الزاما اسلامی) امروز به خدمت میگیرند؟ به عبارت دیگر، موضع من در برابر ۷ آبان رویکردی ایدیولوژیک نیست بل آن را بخشی از روایت های پسا-اسلامیستی در جامعه ایران امروز می دانم و برای فهم آن باید کارکردهای آن را مورد ارزیابی انتقادی قرار داد.

🌐جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology