✅ ریاکاری گسترده در جامعه ایران. 🖋 محمد باقر ‌الدین

✅ ریاکاری گسترده در جامعه ایران
🖋 محمد باقر #تاج‌الدین

📍 ریاکاری، ظاهرسازی و دورویی در جامعه ایران به اوج خودش رسیده و در همه جا مانند خانه، مدرسه، دانشگاه، اداره، سربازخانه و...کم و بیش جلوه گر شده است. برای تحلیل این موضوع مهم باید از منظرهای روان شناختی، جامعه شناختی، اخلاق و فلسفه اقدام نمود چرا که به نظر می رسد که دارای پیچیدگی های فردی، اجتماعی و فرهنگی باشد. ریاکاری را اگر بخواهم به لحاظ جامعه شناختی مورد تبیین قرار دهم باید بگویم که بیشتر ریشه در ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه دارد و البته منظور این نیست که افراد ریاکار هیچ نقشی در بسط و گسترش آن ندارند، بلکه بحث اصلی این است که وجود ساختارهای تشویق کننده ریاکاری در یک جامعه همگان را کم و بیش به سمت و سوی چنین وضعیتی سوق می دهد. در واقع، موضوع از این قرار است که آدمیان چنین جوامعی می پندارند و در می یابند که اگر دو گانه و بلکه چند گانه رفتار نکنند ممکن است حیات شان در معرض خطر قرار بگیرد. به عبارت دیگر، صادق بودن و راستگو بودن و مهمتر از همه یک رو و شفاف بودن ممکن است هستی و زندگی آنان را در معرض انواع مخاطرات قرار بدهد، چرا که ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه چنین می خواهند. فورا باید اضافه کنم ریاکاری تنها به دین و دینداری ربط ندهیم که فکر کنیم دیندارانی هستند که ریاکارانه اعمال و مناسک دسنس را به جای می آورند در حالی که چندان اعتقادی به آن اعمال و مناسک ندارند. موضوع ریاکاری در عرصه های غیر دینی هم فراوان دیده می شود به این معنا که چه بسا افراد غیر دینداری باشند که دست به ریاکاری بزنند تا از این طریق به اهداف خود دست یابند. این تذکر را از آن رو مطرح کردم که تا بحث ریاکاری مطرح می شود عده ای فورا ذهن شان به حوزه دین و دینداری می رود و ریاکاری را در آن عرصه ها جست و جو می کنند و غافل اند از این که ریاکاری را در همه جا می توان مشاهده نمود.البته ناگفته نمی توان گذاشت و گذشت که در جامعه ایران به دلیل حضور گسترده دین در عرصه های گوناگون ریاکاری هم ظاهرا رنگ و بوی دینی گرفته است و از آن جا که بسیاری از امور زندگی مردم مانند داشتن شغل، تحصیل و...به داشتن ظاهر دینی و به جای آوردن مناسک و اعمال دینی گره خورده است لذا بدیهی است این طور فکر کینم که عموم اعمال و رفتار های مردمان جامعه که ظاهرا دینی هم هست اما در عین حال ریاکارنه انجام می شود.
اما سئوال اصلی و اساسی این است که چه نیازی به رفتار های ریاکارانه در جامعه است؟ و چرا بسیاری از افراد جامعه کوشش می کنند ظاهرا اعمال و رفتار خود را بزک کنند اما در حقیقت چیز دیگری را دنبا کنند. در واقع تعریف ریاکاری نوعی دوگانه و بل چند گانه رفتار کردن و مهم تر از آن تفاوت و فرق فاحش آن چه که در ذهن و ضمیر وجودی انسان می گذرد با آن چه که در عمل انجام می دهد و رفتار می کند؛ است. یا به عبارت دیگر، تفاوت بین دنیای تنهایی و خلوت انسان با دنیای جمعی و جلوت ایشان. به زبان ساده یعنی این که در خانه گونه ای فکر کنیم و رفتار کنیم و در اداره و خیابان و مدرسه و دانشگاته و سربازخانه و سایر مکان های جمعی و عمومی طور دیگری نمود داشته باشیم. چند مثال ساده شاید در این زمینه راه گشا باشد. عده ای هستند که هیچ علاقه و میلی به رفتن و حاضر شدن در مراسم جمعی دینی یا حتی غیر دینی ندارند اما بنا به مصلحت های شخصی و فردی در چنین مراسمی شکرت می کنند و وانمود هم می کنند که کاملا از سر شوق و علاقه در چنین مراسمی شکرت کرده اند و حاضر شدند. عده ای در باطن و خفا از آخرین فناوری های مدرن غربی استفاده می کنند اما در پیش دیگران این طور وانمود می کنند که از هر چه غرب و مدرن است نفرت دارند و حتی چندین و چند فحش و بد و بیر اه هم نثار غرب و مدرنیته می کنند. عده ای دیگر شاید در خفا و تنهایی امال دینی را به جای نیاورند، اما در محل کار خود صف اول نماز جماعت و دعا حضور یابند. عده ای دیگر برای در دست گرفتن فلان پست و مقام خود را هودار حزب خاص یا گروه خاص در قدرت معرفی کنند اما در واقع هیچ اعتقادی به آنان نداشته باشند.
ادامه 🔻🔻

🌐جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology