✅ ضرورت نظارت بر مراکز نگهداری آسیب‌دیدگان اجتماعی. 🖋 دکتر رضا

✅ ضرورت نظارت بر مراکز نگهداری آسیب‌دیدگان اجتماعی
🖋 دکتر رضا #امیدی

📍اگر حوادث یک دهۀ اخیر را دربارۀ طردشدگان اجتماعی اعم از کارتن‌خواب‌ها، معتادان، سالمندان و معلولان ساکن در مراکز نگهداری، و ... مرور کنیم، با سطح فاجعه‌باری از بی‌پناهی و درماندگی این گروه‌های اجتماعی مواجه می‌شویم. در اوایل دهۀ 90 بود که موضوع اردوگاه شفق (مرکز نگهداری معتادان خیابانی) در رسانه‌ها پیچید؛ مرکزی برای تحقیر آدم‌هایی که از نظر مسئولانش همچون موادی غیرقابل‌بازیافت بودند. مرگ بیش از 60 نفر در اثر سرما و گرسنگی در این مرکز بازتاب‌هایی در رسانه‌ها داشت و سپس فراموش شد. یک سال بعد از این واقعه بود که پیش از آغاز فصل سرما، مدیران شهری شیراز، معتادان و کارتن‌خواب‌ها را از سطح شهر جمع کردند و در بیابان‌های حوالی بندرعباس رها کردند. دو نفر از آنها جان دادند. خاطرم هست که در اواسط دهۀ 80 در استان هرمزگان، یکی از گزینه‌های مطرح برای زیباسازی شهر بندرعباس برای مهمانان نوروزی، جمع‌آوری متکدیان و کارتن‌خواب‌ها و دپوی آن‌ها در یکی از بازداشتگاه‌های استان بود؛ گزینه‌ای که البته اجرایی نشد.

🔸در ماه‌های اخیر نیز اذیت و آزار سالمندان و کودکان در مراکز نگهداری وابسته به سازمان بهزیستی انعکاس محدودی داشت. در هفتۀ گذشته نیز موضوع تعرض و تجاوز به چند دختر معلول ذهنی در مراکز بهزیستی به سایت‌های خبری راه یافت. حوادثی که مدام به‌طور شدیدتر و اسف‌بارتری تکرار می‌شوند و گویا اراده‌ای برای بازایستادن آنها وجود ندارد.

🔸وضعیت بسیاری از مراکز نگهداری این گروه‌های جمعیتی به‌ویژه به‌لحاظ برخورد با این افراد به‌گونه‌ای است که بسیاری از آنها گورخوابی و خیابان‌خوابی را به اسکان در این مراکز ترجیح می‌دهند. چرا اساساً نظارتی بر این مراکز نمی‌شود و مواجهۀ مسئولان با این مراکز در حد انجام بازدیدها و گرفتن عکس‌های مناسبتی است؟! چرا نهادهای مدنی در این حوزه فعال نیستند و صدایی از آنها شنیده نمی‌شود و به‌دنبال اعمال نقش نظارتی بر این مراکز نیستند؟ بسیاری از اینگونه نهادهای مدنی عملاً دست‌ساز دولت‌اند و مصلحت‌سنجی‌های آنها موجب می‌شود که چشم بر این فجایع ببندند.

🔸نمایندگان مردم در مجلس و شوراهای شهر باید سریعاً نسبت به طراحی سازوکارهای دقیق نظارتی بر این مراکز اقدام کنند. واقعیت این است که نظارت‌های درون‌سازمانی در این حوزه بسیار ناکارآمد است چراکه بسیاری از این مراکز (چه در بهزیستی و چه در شهرداری) از سوی مدیران و بازنشستگان خود این سازمان‌ها اداره می‌شوند و تعارض منفعتی مانع جدی نظارت مؤثر بر آنهاست.

🔸باید در نظر داشت که نظارت یکی از لایه‌های سیاستی مواجهه با این وضعیت است و صرفاً برای مهار بروز رفتارهای فاجعه‌بار انسانی در این مراکز است. وگرنه مقابلۀ مؤثر با آسیب‌های اجتماعی الزامات و اقتضائاتی دارد که ما با آن فرسنگ‌ها فاصله داریم.

#سیاستگذاری #اجتماعی

🌐جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology