افسون زدایی از ضریب فزاینده پولی (بخش دوم). محسن یزدان پناه

افسون زدایی از ضریب فزاینده پولی (بخش دوم)
محسن یزدان پناه

❓ چرا این روایت از ضریب فزآینده نادرست است؟

1️⃣ به این دلیل که روایتی کلان نیست و دچار "مغالطه ترکیب" است. یک روایت کلان نباید در موقعیت اول خود بانک A را از سایر بانکها جدا کند. در مقابل، روندها باید به شکل متقارن بر بانکها بار شود. در این صورت عددی (تقریبا) مساوی به هر بانک در گام اول می رسد. اگر در مثال تعداد بانکها را ده فرض کنیم، به هر بانک یک تومان رسیده است، و هر بانک می تواند بدون اتکا به طی توالی روایت شده در داستان ده واحد خلق پول کند؛ از این جهت که سرجمع ورود پول به و خروج پول از یک بانک به شکل تقریبا متقارنی بایکدیگر خنثی می شود .

2️⃣ نکته بعدی در خطا بودن مفهوم ضریب فزاینده ندیدن بازار بین بانکی است. نظام کنونی بانکی مبتنی بر جاری بودن بازار بین بانکی است. جاری بودن بازار بین بانکی یعنی جاری بودن یک کانال روازنه برای دسترسی به "پول پرقدرت" بانک مرکزی با نرخی که در آن بازار جاری است. همچنین اگر این واقعیت را با واقعیت دیگر، یعنی از بین رفتن اهمیت اسکناس در اقتصاد جمع کنیم، نتیجه این خواهد بود که اساساً کنش گران اقتصاد به پول بانک مرکزی (که بخش اعظم آن ذخیره است نه اسکناس) دسترسی ندارند. انتشار پول پرقدرت از بانک مرکزی (با هر ترتیبی) به معنای عرضه بیشتر ذخایر در بازار بین بانکی و کاهش فشار برنرخ بهره است و معنای دیگری ندارد.

🔸 دلالتهای سیاستی

1️⃣ بانک مرکزی اعلام کرده است که سیاستش جلوگیری از افزایش فشار برنرخ بهره است. همچنین از تحلیل ترازنامه ای نظام بانک می دانیم که جمع نسبت بالای شبه پول (حدود 80 درصد) با نرخ بهره بالا (حدود 20 درصد) لزوما به معنای اضافه برداشت و افزایش فشار برنرخ بهره خواهد بود. بنابراین اگر سیاست، تعدیل نرخ بهره یا حتی جلوگیری از افزایش آن است، لازمه آن افزایش عرضه ذخایر به بازار بین بانکی است.

2️⃣ در اینجا افزایش عرضۀ ذخایر اثر مبادله ای با اضافه برداشت دارد؛ در این معنا باافزایش عرضه از سطح اضافه برداشت خواهد کاست.


3️⃣ برخی از کارشناسان اظهار کرده اند که بانک مرکزی هرگونه ریال ناشی از فروش ارز را باید عقیم کند. در مقابل باید پرسید که این "ریال" چیست و از کجا آمده است؟ اگر در نظام حسابداری میان بانکها و بانک مرکزی دقیق شویم این ریال چیزی نمی تواند باشد جز ذخیره موجود در سیستم بانکی (بدهی بانک مرکزی به بانکها). در شرایطی که فشار بر ذخایر به دلیل پیش گفته بالاست، این خود عامل دیگری خواهد بود برای فشار بیشتر بر ذخایر و اضافه برداشت بیشتر. از دلایل اوج گیری اضافه برداشت بانکها در زمان پیش فروش سکه هم همین بود. بنابراین تزریق ریال ناشی از فروش ارز به سیستم (به غیر از موضوع تسعیر) در واقع تزریق ریالی است که پیش تر از موجودی ذخایر کسر شده است و اگر مجددا تزریق نشود، به اضافه برداشت بیشتر دامن می زند.

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg