مسابقه‌ی انداختن اقتصاد ایران در واگرایی پولی

مسابقه‌ی انداختن اقتصاد ایران در واگرایی پولی

در
سال 98:
1️⃣در حدود 9 میلیارد دلار صادرات نفتی داشتیم
2️⃣کرونا نبود
3️⃣صادرات غیرنفتی به کشورهای همسایه متوقف نشده بود
4️⃣حقوق کارمندان دولت افزایش بیش از تورم نداشت
5️⃣هنوز الوعده‌ها، الوفا نشده بود و بار جدیدی بر نظام کاملا ورشکسته‌ی بازنشستگی کشور تحمیل نشده بود
6️⃣در ماه عسل پهپاد و الفجیره و آرامکو بودیم و حداقل تا شهریور احتمال مذاکره‌ی جدی داشت قوت می‌گرفت
7️⃣مجلس هر روز در پی طرحی جدید برای افزایش کسری بودجه و افزایش نقدینگی نبود
8️⃣بورس هنوز نقش عامل جذب شوک‌ نقدینگی را بازی می‌کرد
9️⃣نرخ رشد نقدینگی هنوز در حدود ماهی دو درصد بود

با همه‌ی این‌ها در نهایت بودجه‌ی سال 98 با استقراض مستقیم 75 هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی (با عنوان برداشت 5 میلیارد یورو از منابع صندوق آن‌هم به نرخ نیمایی) بسته شد.

اما سال 99 را در حالی می‌گذرانیم که:
1️⃣درآمد صادرات نفتی در شش‌ماهه اول احتمالا در حدود 1 میلیارد دلار بوده
2️⃣حقوق کارمندان دولت از ابتدای سال (در اصل در اسفند 98) افزایش 50% داشته
3️⃣کرونا در سرتاسر کشور جولان می‌دهد و غیر از گرفتن جان دهها هزار نفر از هموطنان‌عزیزمان هزینه‌های بسیاری را بر اقتصاد ایران و دولت تحمیل کرده و می‌کند
4️⃣بخش عمده‌ی صادرات غیر نفتی در سه ماهه‌ی اول دچار وقفه شد
5️⃣بورس دیگر نه تنها عامل انباشت ریسک نقدینگی نیست که حمایت‌های دستوری از بورس و سرمایه‌گذاری مستقیم بانک‌ها در بورس در ماه اخیر خود عامل افزایش شدید نقدینگی شده
6️⃣تحریم‌های جنایتکارانه‌ی آمریکا افزایش شدید یافته
7️⃣رشد نقدینگی به عدد فاجعه‌بار حدود 4 درصد در ماه رسیده (که در صورت ادامه‌ی این روند این رشد معادل است با رشد سالانه‌ی بیش از شصت درصد)‌

⛔️آن وقت در چنین شرایطی نماینده‌ی مجلس‌مان می‌فرمایند "که دولت یک ریال کسری بودجه‌ ندارد. نشانه‌اش هم آنکه کاری (طرح "یکسان‌سازی" حقوق بازنشستگان) را که دولت در تمام سال‌های گذشته (به دلیل بار مالی‌اش) حاضر نشده بود انجام دهد تصمیم گرفته که از مهرماه اجرا کند."

❌بله درست می‌فرمایند. دولت نه تنها یک ریال کسری ندارد بلکه منابع بسیار زیادی دارد. بسیار بیش از 75 ه‌م‌ت‌ی که پارسال چاپ کرد.

❌بله. تسلط مالی دولت بر بانک مرکزی دقیقا یعنی همین. یعنی دولت هر چند ه‌م‌ت‌ی که بخواهد می‌تواند چاپ کند.

❌بله وقتی که کسی که (و نهادی که) باید در اوج کسری منابع دولت بیشترین دغدغه‌ را در مورد بودجه داشته باشد، افتخار می‌کند به انجام کاری که همین دولت در شرایط وفور درآمدهایش حاضر به انجام آن نبود، و وزیر رفاه از آن با «الوعده وفا» یاد می‌کنند،
قطعا مسابقه‌ی افزایش کسری بودجه در کشور راه می‌افتد. مسابقه‌ای که در آن هر اشتباه قبلی عامل توجیه اشتباه بعدی می‌شود و پله پله کشور را به ورطه‌ی واگرایی پولی می‌رساند.

⚠️اگر یک‌ماه پیش عرض شد که اقتصاد ایران بر سر یک دو راهی تاریخی است با هزاران اسف باید گفت که فرصت یکماه گذشته را از دست دادیم و امروز کار بسیار سخت تر است.

👈به نظر می‌رسد که عامل اصلی افزایش شدید نرخ دلار در هفته‌های گذشته را هم باید در همین ترس از این واگرایی پولی و عدم وجود لنگر اسمی در اقتصاد ایران جستجو کرد. ترسی که با توجه به مسابقه‌ی افزایش کسری بودجه و افزایش نقدینگی در ماه‌های گذشته چندان هم بی‌پایه نیست.

👈در روز‌های پیش‌رو اگر
1️⃣سریعترین تصمیمات برای افزایش ظرفیت صندوقهای درآمد ثابت برای جذب اوراق و واقعی کردن نرخ اوراق اتخاذ نشود
2️⃣بازنگری اساسی در تیم اقتصادی دولت وهزینه‌های امسال دولت و روش تامین کسری آن ایجاد نشود
3️⃣بانک مرکزی با ابزارهای مختلف از جمله نرخ ذخیره‌ی قانونی نرخ رشد نقدینگی را به زیر دو درصد در ماه نرساند
4️⃣مجلس از طرح هر گونه طرحی که منجر به افزایش کسری بودجه و یا افزایش نقدینگی می شود پرهیز نکند،
میتوان مطمئن بود که ترکیب کسری بودجه و رشد افسار گسیخته‌ی نقدینگی اتفاقی را در اقتصاد ایران رقم می‌زند که تا بحال در طی پنجاه سال گذشته آن را ندیده‌ایم.

و عرض پایانی:
⛔️اگر اتفاقات سال 88 منجر به شروع گسترده‌ترین تحریم‌ها علیه ایران شد
⛔️اگر اتفاقات دی 96 منجر به تعجیل خروج ترامپ از برجام شد
⛔️اگر اتفاقات آبان 98 منجر به تشدید تحریم‌ها شد
⚠️بیم آن هست که اتفاقات اقتصادی ماه‌های گذشته و ماه‌های پیش‌رو باعث شود که مستقل از نتیجه‌ی انتخابات آمریکا بدخواهان این سرزمین جز به تبدیل ایران به کره‌ی شمالی،‌ونزوئلا و عراق دهه‌ی نود میلادی راضی نشوند.