روزهای مهاجرت یک کارآفرین و مشاور به آلمان @sahandbehnam
«بیگور و بیجنازه» …از تراژدیهای تاریخ این است که به معماران اصلی خود رحم نمیکند
«بیگور و بیجنازه»
از تراژدیهای تاریخ این است که به معماران اصلی خود رحم نمیکند. سرگذشت توماس پِین بیتردید یکی از جذابترین و شگفتآورترین سرگذشتهاست؛ او از محقرترین خاستگاه اجتماعی برخاست، به یکی از معماران دنیای نو تبدیل شد اما انگار زمین جنازهاش را تف کرد.
پِین در خانهای محقر در انگلستان به دنیا آمد. پنج کلاس به مدرسه رفت (تا ۱۷۵۰) و ۱۳ ساله بود که در کارگاه سینهبند دوزی پدرش مشغول به کار شد. ۱۲ سال کارش همین بود. پس از آن از ۱۷۶۲ تا ۱۷۷۴ زندگی سختی را سپری کرد. دو بار کارمند گمرک شد و هر دو بار اخراج شد. همراه همسر دومش مغازۀ کوچک بقالی و تنباکوفروشی داشت. وقتی بار دوم از گمرک اخراج شد، همۀ زندگیاش را از دست داد، همسرش طلاق گرفت و داروندارش حراج شد. در این اثنا با بنجامین فرانکلین، متفکر و سیاستمدار آمریکایی آشنا شده بود. فرانکلین توصیهنامهای به او داد و پین که دیگر در انگلستان چیزی برای از دست دادن نداشت، دل به اقیانوس آتلانتیک زد تا آمریکا برود.
پین شیفتۀ علم بود و خودش ریاضی و فلسفه خواند. وقتی به آمریکا رسید هنوز ایالات متحد آمریکا وجود نداشت؛ آمریکا مجموعهای از ۱۳ مستعمره زیر فرمان بریتانیا بود. در کوران دعوایی بزرگ به خاک آمریکا پا گذاشت و به یکی از معماران آمریکای آتی تبدیل شد. از ده سال پیش دعوایی میان مستعمرهنشینان آمریکا و دولت بریتانیا جریان داشت که هر روز داغتر میشد. پس از ورود او به آمریکا اولین درگیری نظامی در ۱۷۷۵ میان آمریکاییها و انگلیسیها شروع شد و این آغاز جنگی بود که هشت سال بعد به استقلال آمریکا انجامید. پین بزرگترین خدمات نظری و معنوی را در راه پایهگذاری آمریکا انجام داد.
در ۱۷۷۶ رسالۀ کوتاهی با نام «عقل سلیم» نوشت و آمریکاییها را مجاب کرد از انگلستان مستقل شوند و حکومتی دموکراتیک بر پایۀ حقوق بشر بسازند.
عقل سلیم با جملات پرشور و باورنکردنی آغاز میشد.
اولین چاپ عقل سلیم در چند هفته به فروش رفت. بیدرنگ انتشاراتیهای دیگری هم برای چاپ کتاب دست به کار شدند. چاپخانهها در بوستون، سِلِم، نیوبریپورت، نیوپورت، پراویدنس، هارتفورد، نورویچ، لنکستر، آلبانی و نیویورک نسخههایی را چاپ کردند. پین تخمین زد که در طی سه ماه بیش از ۱۲۰ هزار نسخه منتشر شده است. دکتر راش از آن زمان اینطور یاد میکند که «تاثیرات این اثر بر اذهان امریکاییها غیرمنتظره و قابل ملاحظه بود. این اثر را عامهی مردم خواندند، در محافل بازگو میشد، در مدارس سرش بحث بود و حتی یک بار در کنتیکت کشیشی جای وعظ بر منبر آن را خواند.» به گفتهی جرج واشنگتن عقل سلیم «آموزهای استوار و استدلالی قاطع» عرضه کرده است
در کشوری که سه میلیون جمعیت داشت، ظرف چند سال، نیم میلیون نسخه از آن فروخته شد (۷۵ سال پیش از تأسیس اولین روزنامه در ایران). این رساله تکلیف آمریکاییهای مردد را روشن کرد. پس از این نیز هر گاه مبارزان آمریکایی از نفس میافتادند پین با مقالهای روح تازهای در کالبدشان میدمید.
آمریکا مستقل شد و گلادیاتور قلمبهدست قصۀ ما به انگلستان بازگشت. در این اثنا رخداد بزرگ دیگری مثل ساتور تاریخ جهان را دو نیم کرد: انقلاب فرانسه. در انگلستان جو به شدت ضد انقلاب فرانسه بود و ادموند بِرک، فیلسوف محافظهکار انگلیسی، انقلاب فرانسه را تازیانهباران میکرد.
شروع انقلاب فرانسه در ژوییهی ۱۷۸۹ ادموند برک را وحشتزده کرد، او نگارش مانفیست ضد انقلابی خود، تاملاتی دربارهی انقلاب فرانسه را آغاز کرده بود که در ۱ نوامبر ۱۷۹۰ منتشر شد. این مانیفست در دفاع از سلطنت و امتیازات اشرافی بود
پین که در حال کار بر روی کتاب جدید خود دربارهی اصول کلی آزادی بود، جانِ کلامِ مانیفست برک را دریافت و تصمیم گرفت رویهای بر این کتاب بنویسد. پین به اتاقی در مهمانسرای آنجل در اِزلینتِن لندن نقل مکان کرد که بتواند بر روی پروژهی خود تمرکز کند. در ۴ نوامبر کار خود را آغاز کرد و سه ماه بیوقفه و حتی گاهی زیر نور شمع مینوشت. پین بخش نخستِ کتابِ حقوق انسان را ۲۹ ژانویه ۱۷۹۱، در سالروز تولدش تمام کرد. او ۵۴ ساله شد.
پین اثر جدید خود را به پاسِ محبتهای جرج واشنگتن به وی تقدیم کرد و این کتاب در ۲۲ فوریه همزمان با سالروز تولد واشنگتن منتشر شد.
ادامه در پست بعدی: