✅تحولات درآمدهای مالیاتی در ایران

✅تحولات درآمدهای مالیاتی در ایران

بالاترین سهم درآمدهای مالیاتی در درآمدهای دولتی، مربوط به دوره زمانی 1380 تا 1388 بوده که نزدیک به 36 درصد از کل درآمدهای دولت را شامل می‌شود.

دوره اول: درآمدهای مالیاتی در سال‌های قبل از 1352 روند معتدلی را پیموده‌اند. به‌طوری که در این سال‌ها، درآمدهای مالیات روند افزایشی متناسبی داشته و از نوسانات شدید برخوردار بوده‌اند. میانگین نرخ رشد درآمدهای مالیاتی طی دوره 1342 تا 1352 نیز 20 درصد است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این دوره بالا بودن سهم درآمدهای مالیاتی در کل درآمدهای دولت است به‌طوری که میانگین سهم درآمدهای مالیاتی بیش از 34 درصد است.

دوره دوم: دراین دوره درآمدهای مالیاتی بعد از 1353 تا 1367 از روند معتدل خود خارج شده و نوسانات افزایشی و کاهشی شدیدی را تجربه کرده است. به‌طوری که در برخی از سال‌ها (1354) این درآمدها 71 درصد افزایش داشته و در برخی دیگر از سال‌ها (1358) معادل 21 درصد کاهش را تجربه کرده که این نشان‌دهنده نوساناتی است که این درآمدها طی دوره 1353 تا 1367 از سر گذرانده‌اند. سهم درآمدهای مالیاتی از کل درآمدها طی این دوره 29 درصد بوده که کمتر از دوره قبل است. با این حال در برخی از سال‌ها به دلیل کاهش درآمدهای نفتی درآمدهای مالیاتی به شدت افزایش یافته و به 57 درصد رسیده است که در این خصوص می‌توان به سال 1365اشاره کرد. در دوره دوم سهم نفت از درآمدهای عمومی به شدت افزایش داشته است.

دوره سوم: بعد از سال 1367 با شروع برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، دوره سوم درآمدهای مالیاتی کلید خورد و به دلیل اتخاذ سیاست‌های برنامه دوره‌ای شاهد افزایش درآمدهای مالیاتی بوده‌ایم به‌طوری که نرخ متوسط تغییر آن طی دوره 1367 تا 1379 معادل 35 درصد بوده که بیشترین نرخ افزایش را در کلیه سال‌های مورد بررسی (1342 تا 1388) به همراه داشته است. در دوره سوم، درآمدهای دولت ثبات بیشتری پیدا کرد، در این دوره از یکسو شاهد افزایش درآمدهای نفتی و از سوی دیگر درآمدهای مالیاتی بوده‌ایم؛ ولی سهم مالیات‌ها از درآمدهای عمومی به دلیل اینکه درآمدهای نفتی و سایر درآمدها دارای نرخ رشد بالاتری نسبت به درآمدهای عمومی بوده‌اند، تقریبا ثابت بوده است.

دوره چهارم: در دوره 1380 تا 1388، درآمدهای مالیاتی به جز سال 1384، دارای روند به نسبت معتدلی بوده است متوسط درصد تغییرات درآمدهای مالیاتی این دوره 19 درصد بوده که نسبت به دوره قبل کاهش یافته است. در این دوره سهم درآمدهای مالیاتی از کل درآمدهای عمومی دولت افزایش چشمگیری داشته و به مقدار 36 درصد رسید و در میان چهار دوره مورد بررسی، بیشترین سهم را به خود اختصاص داد. در سال 1384، درآمدهای مالیاتی به شدت افزایش یافت به‌طوری که درصد تغییرات این درآمدها نسبت به سال قبل 59 درصد شد. علت اصلی این افزایش، احتساب مالیات نفت به مبلغ 31 هزار میلیارد ریال طبق قانون بودجه و متمم‌های آن ذکر شده است. بدون احتساب این رقم رشد مالیات‌ها در سال 1384 نسبت به سال قبل به میزان 21 درصد بود.

با نگاهی به وضعیت اقتصاد ایران در دوره‌های بررسی شده می‌توان گفت سهم مالیات‌های مستقیم در طول تاریخ چند دهه همواره افزایش یافته است و در مقابل سهم مالیات‌های غیر مستقیم روند کاهشی داشته است. به‌طوری که متوسط سهم مالیات‌های مستقیم از 30 درصد در دوره 1338 تا 1352 به 60 درصد دوره 1380 تا 1388 رسیده است. طی همین دوره مالیات‌های غیرمستقیم از 69 درصد به 39 کاهش یافته است /دنیای اقتصاد

به مجمع فعالان اقتصادی بپیوندید
telegram.me/esfahaneconomy