چگونه اقتصاد بر علوم اجتماعی مسلط شد؟. (بخش اول)

چگونه اقتصاد بر علوم اجتماعی مسلط شد؟
(بخش اول)

بررسی آرشیو روزنامه‌ها و مجلات نشان می‌دهد اقتصاد که تا دو قرن پیش علم به حساب نمی‌آمد امروزه به ملکهٔ علوم اجتماعی تبدیل شده است. در سال‌های ۱۹۸۹ تا امروز اقتصاددانان پرارجاع‌ترین دانشمندان در بحث‌های کنگرهٔ امریکا بوده‌اند. از طرفی واقعیت موجود نشان می‌دهد بسیاری از موضوعات اجتماعی، سیاسی و ... فقط و فقط با اقتصاد قابل حل است. ژوستین وولفرز استاد اقتصاد دانشگاه میشیگان معتقد است شهرت و گرایش افکار به اقتصاد نه به دلیل عرضه بلکه به دلیل تقاضا است.

آیا ما به اقتصاددان برتر دست پیدا کرده‌ایم؟
۲۰۰ سال قبل، رشتۀ اقتصاد به‌سختی یافت می‌شد. امروزه این رشته بلاشک ملکۀ علوم اجتماعی است.
این‌ها نتایجی است که من از بررسی عمیق آرشیوهای نیویورک‌تایمز به دست آوردم. با اینکه فکر اندازه‌گیری میزان اثرگذاریِ افراد از طریق بررسی تکرار نام فرد در روزنامه فریاد اعتراض محققان دانشکده‌های مختلف کشور را درخواهد آورد، اما نتایج این سنجش قابل‌توجه است.

من با به کار بردن ابزار جدید وقایع‌نگار که از کل آرشیو تایمز فهرست‌برداری می‌کند، دریافتم که در سال‌های اخیر حدود یک درصد مقالات واژۀ «اقتصاددان» را ذکر کرده‌اند. مقالات بسیار کمتری واژگان تاریخ‌دان یا روان‌شناس را ذکر کرده‌اند. جامعه‌شناس و مردم‌شناس و جمعیت‌شناس هم به‌ندرت ذکرشده‌اند.

نمودار۱: بالا رفتن اقتصاددانان
علاقه به این‌که اقتصاددانان چه می‌گویند هماهنگ با خود اقتصاد بالا و پایین می‌رود. با استفاده از معیار نیویورک‌تایمز، به سایر تخصص‌ها به این اندازه توجه نشده است.
https://goo.gl/CnuiNZ
همیشه وضع به این صورت نبوده است. تاریخ‌دانان سهم زیادی از بازار را تا زمان رکود بزرگ دهۀ ۱۹۳۰ در اختیار داشتند. این رکود جامعۀ هراسان را به‌سوی علاقۀ بیشتر به علم اقتصاد هدایت کرد.

ترانه‌ای قدیمی می‌گوید «موفقیتی چون شکست وجود ندارد» و این درسی است که در بالا رفتن تخصص اقتصاد نقش محوری داشته است. هر مصیبت اقتصادی از زمان رکود بزرگ –تورم رکودی دهۀ ۱۹۷۰، رکود شدیدتر در اواخر دهۀ ۱۹۷۰و اوایل ۱۹۸۰ و سقوط ۱۹۹۱– به رشد سهم اقتصاددانان کمک کرد. رشد اقتصادی طولانی زمان کلینتون که بیکاری را به زیر ۳.۸ درصد کشاند برای همۀ آمریکاییان خبر خوبی بود، به‌جز اقتصاددانان که شهرتشان را در حال سقوط می‌دیدند. خوشبختانه آخرین بحران مالی این خطر را برطرف کرد!

امروزه این تخصص آن‌قدر فراگیر است که اگر به یک کارگزاری دولتی، مؤسسۀ تحقیقاتی، نمایندگی رسانه یا شرکت مهمی بروید و در لیست حقوق بگیران‌تان یک اقتصاددان شخصی نداشته باشید، به شما توجه نخواهد شد.

اما فقط اقتصاددانان نیستند که رشد می‌کنند. طی ۵۰ سال گذشته، صفحات تایمز به‌طورکلی توجه فزاینده‌ای به علوم اجتماعی داشته است و ذکر تاریخ‌دانان، روان‌شناسان و در مقیاسی کمتر، جامعه‌شناسان نیز افزایش یافته است. با رشد اهمیت علوم اجتماعی، سایر حوزه‌ها سهم بازار خود را از دست می‌دهند. زمانی در صفحات تایمز با کشیش‌ها بیش از سایر افراد مطرح در علوم اجتماعی بحث می‌شد، اما امروزه آن‌ها را بسیار کمتر از اقتصاددانان یا تاریخ‌دانان و تقریباً هم‌سطح روان‌شناسان خواهید دید.
(برگرفته از سایت ترجمان)

کانال انجمن اقتصاددانان ایران🔽
https://t.me/ieairan2