دیدید ما راست می‌گفتیم؟. ~~~~~~~. صنعت یا کشاورزی؟

دیدید ما راست می گفتیم؟
~~~~~~~
صنعت یا کشاورزی؟
~~~~~~~

دکترعبدالحسین ساسان/اقتصاددان

✍این روزها کمبود آب سخنانی را برانگیخته که تاکنون شنیده نمی شد. مثلا سمیناری برگزار شد که با انواع نمودارهای آماری نشان می داد بازده آب شیرین در صنعت به مراتب بیشتر از بخش کشاورزی است. گمان می کنم همه شنوندگان این سخنرانی ها متقاعد شدند که باید آب را از بخش کشاورزی گرفت و به بخش صنعت تحویل داد.
هنگامی که هنوز کمیابی آب پدیدار نشده بود، چنین بحث هایی در میان کارشناسان و روزنامه نگاران مطرح نمی شد. چون همه می دانستند که هم صنعت مورد نیاز است و هم کشاورزی. امروز که طلیعه کمیابی و حتی بحران آب خود را نشان داده، خواه ناخواه اینگونه بحث ها آغاز شده است. در آینده که به احتمال قوی حتی یک قطره آب در شبکه لوله کشی شهرها و خانه ها یافت نخواهد شد بازهم چنین بحث هایی مطرح نخواهد بود. زیرا همه مصرف کنندگان اعمم از صنعت، کشاورزی، خدمات و خانواده ها ناگزیر خواهن بود آب را از ماشین های حمل آب خریداری کنند. در چنین زمانی که باید دعا کنیم هرچه دیرتر ظاهر شود، بخش صنعت با پول نقد آب را خریداری خواهد کرد، در حالی که بخش کشاورزی پولی ندارد که برای خرید آب گران هزینه کند. در آن هنگام کارشناسانی که در سمینار مزبور با نمودارهای آماری نشان داده بودند که مصرف آب در بخش صنعت سودآورتر از مصرف آب در بخش کشاورزی است، خواند گفت: "دیدید که ما راست می گفتیم".
من اکنون چند سال پیش از آنکه کسی چنین بگوید می خواهم برای ثبت در تاریخ بنویسم که یکی از دلایل بروز بحران آب آن بود ه ما به عنوان یک ملت نتوانستیم جنگل ها، مرغزارها، مراتع و کشاورزی خود را حفظ کنیم. روزی که سرزمین ایران خشک و بی آب و علف شود فرزندان ما خواهند گفت: " مرگ کشاورزی باعث مرگ سرزمین ایران شد".
این درست است که سود سرمایه گذاری در صنعت و معدن به مراتب بیش از سود سرمایه گذاری در کشاورزی است و به همین ترتیب بازده منایع طبیعی به ویژه آب در صنعت و معدن بیش از کشاورزی است، ولی باید توجه داشت که سود با منفعت تفاوت دارد. سود به پولی گفته می شود که در یکسال به صد واحد سرمایه گذاری تعلق گیرد. مثلا اگر کسی 100 تومان سهام بخرد و در پایان سال 16 تومان سود ببرد، می گویند سود سرمایه گذاری 16 درصد بوده است. ولی منفعت یا هوده به سودی گفته می شود که عاید سرمایه گذار نمی شود، بلکه به کسانی غیر از سرمایه گذار اصلی می رسد. مثلا اگر صد واحد پول را در تولید چوب صنعتی سرمایه گذاری کنیم( مثلا درخت چنار یا بلوط بکاریم) پس از آنکه درختان به سن بهره برداری رسیدند، آنها را قطع می کنند و می فروشند. قطعا این سرمایه گذاری کمتر از 16 درصد در مثال پیشین سودآوری دارد ولی دهها و یا صدها برابر این مقدار منفعت یا هوده داشته باشد. بخشی از هوده های این سرمایه گذاری به شرح زیر است:
(ادامه دارد)
منبع:ماهنامه نوسان-ویژه نامه نمایشگاه کشاورزی
http://telegram.me/eghtesadbazar