☑️✏️کارخانه‌های تولید مدرک (بخش ۴).. [گزیده مقاله میثم هاشم‌خانی

☑️✏️کارخانه‌های تولید مدرک (بخش ۴)

[گزیده مقاله میثم هاشم‌خانی
در هفته‌نامه «تجارت فردا» با موضوع:
چارچوب سیاست‌گذاری برای اصلاح کردن انحراف شدید انگیزه‌های رقابتی در دانشگاه‌های کشور]



☑️ دانشگاه رایگان یا مدرسه رایگان؟

با محدودیت‌های بودجه‌ای دولت، اولویت در اختصاص سوبسید چیست؟ اختصاص سوبسید برای آموزش ابتدایی و متوسطه رایگان؟ یا آموزش دانشگاهی رایگان؟

رایج‌ترین رویکرد در اقتصادهای توسعه‌یافته آن است که اولویت اکید به آموزش ابتدایی و متوسطه رایگان داده شود و در درجه بعد، اگر بودجه دولتی‌ای باقی ماند، نوبت آموزش دانشگاهی رایگان می‌شود. مهم‌ترین علت این سیاست آن است که هدف سوبسید، حمایت از گروه‌های فقیر یا در معرض تبعیض جامعه است و درصد حضور گروه‌های فقیر و در معرض تبعیض، در دوره‌های آموزش ابتدایی و متوسطه، بسیار بالاتر از آموزش دانشگاهی است. بنابراین با اولویت به سوبسید برای آموزش این مقاطع، سهم خانوارهای فقیر و خانوارهای در معرض تبعیض از سوبسیدهای دولتی، افزایش می‌یابد.

نکته بعد آن است که براساس مطالعات طولی متعدد، اثر اقتصادی خالص ناشی از سوبسید به آموزش خانوارهای فقیر در مقطع کودکی و نوجوانی، به مراتب بالاتر از اثر پرداخت سوبسید به تحصیلات دانشگاهی است.

نتیجه اینکه در اکثریت قاطع اقتصادهای توسعه‌یافته، با وجود وضعیت مالی بسیار مطلوب‌تر دولت‌ها نسبت به ایران، آموزش باکیفیت رایگان صرفا در مقاطع ابتدایی و متوسطه مهم تلقی می‌شود و در دانشگاه‌ها تنها بخش اندکی از دانشجویان از آموزش رایگان برخوردارند. در مقابل دولت‌های این کشورها زمینه قانونی مناسبی ایجاد می‌کنند که انواع صندوق‌های عام‌المنفعه غیردولتی با تمرکز بر ارائه کمک‌هزینه‌های تحصیلی دانشگاهی شکل گرفته و کمک‌هزینه‌های مناسبی را در اختیار دانشجویانی که توانایی پرداخت شهریه دانشگاهی ندارند، قرار دهند.

☑️ با این توضیح، اگر توجه کنیم که بودجه امسال دانشگاه تهران و زیرمجموعه‌های آن (حدودا ۶۰۰ میلیارد تومان) به تنهایی معادل کل بودجه تعلق‌یافته به کل مدارس کشور برای مخارج روزمره مدارس است (سرانه مدارس)، خواهیم دید که در ایران آموزش دانشگاهی چقدر بر آموزش عمومی سایه انداخته است. کمبود شدید بودجه موسوم به سرانه مدارس (به معنای کل بودجه پرداختی به مدارس بجز حقوق معلمان)، همان پدیده‌ای است که انواع اعمال فشار بر والدین برای پرداخت اجباری کمک مالی به مدارس دولتی را ایجاد کرده و باعث شده است وضعیت امکانات ورزشی و تفریحی و کمک‌آموزشی مدارس در مناطق فقیرنشینی که والدین توان مالی پرداخت کمک مالی به مدارس را ندارند، بسیار اسف‌ناک باشد.


ادامه دارد . . .
✍️ میثم هاشم‌خانی

متن کامل مقاله در هفته‌نامه «تجارت فردا»:
goo.gl/RBbwV2


〰〰〰〰〰〰
کانال «اقتصاد اجتماعی»
@Social_Economics