کارکرد سیستم یک و سیستم دو، در ذهن انسان

کارکرد سیستم یک و سیستم دو، در ذهن انسان

بر اساس کار کردهای شناختی، کاهنمن ذهن انسان را دارای دو سیستم می داند. در اینجا ابتدا آشنائی کلی نسبت به این دو سیستم پیدا می کنیم و در مرحله بعدی این دو سیستم را با ارئه مثال هائی توضیح می دهیم. این دو سیستم ذهن انسان را او سیستم یک و سیستم دو می نامد. اولی آن سیستمی است که کارش پاسخگوئی وارائه نتایج و دست مایه های سریع و ظاهراٌ بدون تامل و فاقد چکش کاری و درنتیجه گزاره هائی است که دائمآ مغز انسان تولید می کند. این نوع دست مایه ها را در اصطلاح متعارف برداشت های ذهنی می نامیم. از طرف دیگرکار سیستم دو سنجش، ارزیابی، نقادی و تفکر شدیدتر و پر مایه تر و استنتاج منطقی و عقلائی از دست مایه های ذهن است. کار سیستم دو کند و پر زحمت و نیرو بر است.
کاهنمن می گوید تغذیه ذهن با یک پیشنهاد اولیه هرچند نیز غیر عادی باشد بر روی قضاوت و تصمیم گیری افراد تاثیر می گذارد. به عنوان مثال دیگر دو گروه شرکت کننده در یک پژوهش را در نظر می گیریم. به یک گروه این پرسش داده می شود که آیا مهاتما گاندی در حدود 144 سال عمر کرد؟ سپس از آنها خواسته شد که حدس بزنند گاندی در واقع چند سال زنده بود. از گروه دوم، بدون ارائه پرسش 144 سال، فقط خواسته شده بود که حدس بزنند گاندی چند سال زندگی کرد. گرچه پیشنهاد 144 سال برای همه غیر عادی و غیر قابل باور است، لکن گروهی که با این پیشنهاد روبرو شده بودند میانگین بر آوردشان از تعداد سالهائی که گاندی زندگی کرده است به نحو بارزی بالا تر از گروه دوم بوده است. این نمونه ای از پژوهشهای مکرری است که نشان می دهد ذهن انسان با هر اطلاعاتی که در اختیار دارد، هرچند آن اطلاعات بی ارزش باشد، بر آورد های خود را تطبیق می دهد.
در یک آزمون که به بهانه دیگری سازمان یافته بر روی صفحه کامپیوتری که در مقابل یک گروه از دانشجویان قرار گرفته به صورت مکرر تصویر اسکناس های شناور، به عنوان محافظ صفحه، نشان داه شده است. در سالن دیگر در روی صفحه کامپیوتر گروه دیگر تصاویری متفاوت مثلآ از طبیعت. این بخش در واقع هدف اصلی آزمون بوده که دانشجویان به آن آگاهی نداشته اند. در حین اجرای آزمون انحرافی مربی به صورت ظاهراً نا خود آگاه اوراق و مداد هائی که برای توزیع آورده را بر روی زمین پخش می کند. گروه سالن اول که تصویر پول در مقابل آنها نشان داده شده به تعداد کمتری در کمک به فرد مزبور برای جمع آوری کاغذ ها و مداد ها داوطلب شده اند. در حالی که تعدا بیشتری از گروه دوم در این کار مشارکت و همراهی کرده اند. پس از آزمون انحرافی از دانشجویان خواسته شده که برای بحث پیرامون پرسش ها و پاسخ ها به صورت کنفرانس صندلی های خود را دایره وار قرار دهند. گروه اول با فاصله بیشتری از یکدیگر نشسته و تمایل کمتری به مشارکت در بحث از خود نشان داده اند. این که یک مشاهده نا مرتبط بتواند بر رفتار های واقعی انسانها تاثیر گذار باشد نتیجه ای درخور تامل است. مشاهده این گونه ویژگی ها و کار کردهای ذهنی است که می تواند در مورد فرض استقلال فکری و رفتاری ما تردید هائی را ایجاد کند.
http://telegram.me/m_ali_mokhtari