یادداشتی کوتاه بر گردهمائی بزرگ اربعین

🔻یادداشتی کوتاه بر گردهمائی بزرگ اربعین🔻

✍️ سیدهاشم فیروزی (روانشناس)


[قسمت 2 و پایانی]


شاید اثر توجیه اضافی در علم روانشناسی اجتماعی به خوبی بیانگر این خطای شناختی مسئولین باشد که با صرف انرژی زیاد مادی و معنوی و مشغولیت تمام کشور به توسعه مناسک در پی تایید مفروضات ذهنی خودشان هستند.
اثر توجیه اضافی بیانگر افراط در توضیح رفتار خود و حتی دیگران با تاکید مفرط بر علل بارز موقعیتی و بدون تاکید بر علتهای شخصی می باشد.(چه بسیار آدمهای متفاوت و حتی مخالف با اندیشه های حاکمیت که بنا بر دلایل مختلف راهی اربعین می شوند و در ذهن حکمرانان این حضور ماحصل عوامل موقعیتی یا بعبارتی تایید خودشان می شود)
بنا بر قاعده اثر توجیه اضافیست که پیاده روی شهادت امام رضا علیه السلام نیز باید توسعه یابد و یا جمکران و یا شهر ری و یا ...

این تصور از آنجا خطرناک می شود که حاکمیت با توسعه مناسک و مصادره به مطلوب نیات شرکت کنندگان در مناسک پی به آسیبها و اشتباهات خود، تغییر حالات مردم در تمامی شئون و همچنین مطالبات اساسیشان نخواهد برد و قدم در مسیری بی بازگشت خواهد گذاشت که ماحصلش رنج و مشقت مردم و ناخشنودی پروردگار است و خداوندی که با هیچکس شوخی ندارد...

معتقدم حاکمیت با پرداخت و توسعه بیش از از حد اربعین در تمامی قابهای رسمی و غیر رسمیش بصورت بسیار پر حجم نه تنها در پی عادی کردن اربعین است که بنا بر قاعده تکرار، ناخودآگاه دلزدگی تخریب و عادی سازی و تبدیل آن از یک مفهوم والا به یک امر روتین را در بلند مدت درپی خواهد داشت که سابقه اینگونه فعالیتش در نماز جمعه،تخریب هیئات خانگی محلی در عزاداریها و خیلی دیگر از مناسک و اعمال دینی متبلور است.

(اما در رابطه با هیئت باید گفت هیئتهای خانگی و محلی در گذشته مامنی برای توسعه روابط خانوادگی و سالم بود و امروز خلق هیئتهای بزرگ و تبلیغ و ترویج و ذائقه سازی حاکمیت با همان نگاهی که عرض کردم ماحصلش در دراز مدت قطع به یقین کاهشی خواهد بود و نه افزایشی! چرا که در هیئتهای محلی مانعی پیش روی مادر و کودک خردسال و خستگی و دوری و جای پارک و یا نبود وسیله و ازدحام و غریبی و عدم احساس تعلق، نبود و در مدل جدید هست).

اما ماحصل دیگر این مانور و تک صدایی ابزاری در اربعین ایجاد دو قطبی در اجتماع است که صد البته نشات گرفته از آن فهم غلط در خطای شناختی اثر توجیه اضافی می باشد.
هنگامی که شما با بمباران رسمی و غیر رسمی برای تایید مفروضات ذهنی خود از وجود جامعه دینی با نگاه حاکمیتی، اربعین و سید الشهدا را مورد تمسک قرار می دهی از دگر سو مخاطب مخالف با اندیشه و طرز فکر شما احساس نادیده انگاری میکند و پس از مدتی اگر صرفا با اندیشه های حمکرانی شما مخالف بود اکنون با همه چیز شما مخالف خواهد شد و ماحصلش می شود ایجاد و تسری دو قطبی و تنفر عمیق از مدل: مردم-حکمران به مردم-مردم .
(چند ده هزار کامنت ذیل پست تصادف اتوبوس زوار ایرانی در عراق که بخشی از آن را خواندم بیانگر رضایت و خشنودی از کشته شدن و شهادت زوار بود که موکد این برداشت بنده از دو قطبی می باشد)

در انتها در کنار تمام مطالبی که عرض شد باید گفت اربعین را تنها باید قدم زده باشی و نه قلم تا دلت برای تک تک قدمهایت تنگ شود و بی‌قرار...

🔰منبع: دین، فرهنگ، جامعه - محسن حسام مظاهری
#مطالعات_اربعین
@religionandsociety