دینداری و روزمرگی در جامعه ایران. مسعود زالی زاده.. «بخش دوم»

🔻دینداری و روزمرگی در جامعه ایران🔻
✍مسعود زالی زاده

«بخش دوم»

🔸اما تمایز بین امر قدسی و غیر قدسی چه کارکردها و پیامدهایی دارد؟ چه تاثیری بر دینداری افراد و تجربه های معنوی آن ها می گذارد؟ این تمایز تجربه دینی را برای برای دیندارن همواره خاص و ویژه نگه می دارد، چرا که قرار گرفتن در موقعیت های روزمره-و به تبع آن حالت کسالت و تکراری بودن زندگی- در فرد نوعی احساس نیاز برای رفتن به سمت تجربه های دینی برای رهایی از وضعیت کنونی خود به وجود می آورد. بر همین اساس دین زمانی دامن فرد را گرفته و در او اثر می گذارد که فرد در لحظه ها و موقعیت هایی، زندگی معمولی و عادی خود را دنبال کند. ولی اگر در یک جامعه تمام فضای جامعه را مناسک و اعمال دینی در برگیرد و سیاستگذاری به نحوی باشد که زندگی اجتماعی مملو از زمان و مکان قدسی گردد، قاعدتا تجربه های دینی منجر به تغییرات محسوسی در حالت روحی، روانی و اخلاقی افراد نخواهد شد.

🔹در ارتباط با جامعه ایران به نظر می رسد که با تکثیر امر قدسی و حضور همه جایی آن، تفکیک امر قدسی از غیر قدسی تا حدود زیادی کمرنگ شده است. در ایران بخش قابل توجهی از برنامه های تلویزیونی به مسائل دینی اختصاص داده می شود، مناسک دینی به شدت گسترش یافته و برخلاف دهه های پیشین که برخی مناسک مربوط به ایام بخصوصی بود، امروزه به طور متناوب برگزار می شوند. در فضای مبلمان شهری نمادهای دینی حضور پررنگی دارند و حتی مناسبت های مذهبی جدیدی نیز وارد فضای مذهبی جامعه شده است. اما در حضور پررنگ دین و نمادهای دینی در جامعه، تکنولوژی های ارتباطی نقش مهمی را بر عهده دارند. امروزه به مدد این تکنولوژی ها دینداران به راحتی می توانند با ارتباط تصویری در اماکن مقدسه حضور یابند و یا این که صوت های دعا و مداحی به راحتی در دسترس همگان قرار دارد.

🔸اما این تکثیر انبوه نمادهای دینی در جامعه و به ویژه با کمک رسانه های ارتباطی، تاثیر جدی بر دینداری گذاشته است. از یک سو در میان بخشی از دینداران، نمادهای دینی اهمیت و تاثیرگذاری پیشینی را ندارند، چرا که همواره در معرض آنان قرار دارد. حال مقایسه کنید با گذشته که تجربه دینی و معنوی انسان ها بیش تر مستقیم و با واسطه بود و افراد دیندار برای زیارت و دعا خوانی و به طور کلی هر عمل دینی باید در مکان های مذهبی حضور پیدا می کردند. پیامد چنین وضعیتی این است که حالت ها، تجربه ها و مکان های دینی که انسان ها با حضور در آن ها از روزمرگی جدا می شدند، امروزه خود در معرض روزمرگی قرار دارند.

🔹در جامعه ایران که دین نقش مهمی را در فرهنگ اجتماعی و فردی ایفا می کند-و تمایز دین از فرهنگ جامعه غیر ممکن است-قاعدتا امر قدسی همواره حضور خواهد داشت، اما در این جا سخن بر سر این است که پیامدهای مثبت دینداری منوط به برقراری نسبتی معقول و منطقی بین موقعیت های دینی و روزمره می باشد.
۱۳۹۸/۲/۲۵

🔰منبع: کانال جامعه شناسی خوزستان

@religionandsociety