درگذشت مورخ شیعی.. محسن حسام مظاهری

🔻درگذشت مورخ شیعی🔻

✍ محسن حسام مظاهری

🔹سیدجعفر مرتضی عاملی مورخ سرشناس و پرکار تاریخ اسلام دیروز درگذشت.
او و سیدمرتضی عسکری دو چهره شاخص تاریخ‌نگاری شیعی در دوره معاصر محسوب می‌شوند.

🔸 تاریخ‌نگاری شیعی (و اساسا تاریخ‌نگاری مذهبی) با تاریخ‌نگاری علمی (در معنای مدرن) و آکادمیک تفاوت‌های مهمی دارد. در تاریخ‌نگاری مذهبی، تاریخ شاخه‌ای از علوم دینی محسوب می‌شود که مانند دیگر شاخه‌ها متکفل اثبات حقانیت دین است. در تاریخ مذهبی، وقایع تاریخی در پرتو و ذیل علومی چون کلام، حدیث و فقه فهم و تحلیل می‌شوند. این تاریخ‌نگاری بیش از کشف واقعیت رخدادها، دغدغه اثبات روایت مقبول دین از آنها را دارد. چون فرض را بر این می‌گذارد که حقیقت یک واقعه در حدیث معصوم بیان شده یا طبق کلام دینی قابل تشخیص است. به عبارت دیگر هرچه دانش تاریخ "ظنی" است، تاریخ مذهبی میل به اتقان و قاطعیت دارد. به همین جهت است که تاریخ مذهبی نوعا تنها مصرف داخلی دارد و بیشتر به کار باورمندان به آن مذهب می‌آید برای تحکیم اعتقادشان و نهایتا استفاده در مجادلات فرقه‌ای با پیروان مذاهب رقیب.

🔹غفلت از تفاوت این دو سنخ تاریخ‌نگاری می‌تواند بحران‌آفرین باشد. به عنوان مثال غائله‌ای که در اوایل دهه 50 در محافل مذهبی بر سر کتاب "شهید جاوید" پدید آمد و یا مناقشاتی که در دهه 80 و پس از اظهارنظر متفاوت سیدمحمدحسین فضل الله درباره کیفیت رحلت حضرت زهرا(س) پدید آمد و ازجمله مرحوم جعفر مرتضی کتاب "مأساة الزهراء" را در پاسخ وی نوشت، تنها دو نمونه از بحران‌هایی است که تخطی از چهارچوب تاریخ‌نگاری مذهبی در دوره معاصر پدید آورد.


http://uupload.ir/files/letw_807463.jpg

1398/8/5

🔰منبع: دین، فرهنگ، جامعه - محسن حسام مظاهری
@religionandsociety