مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین: نشستها، همایش ها، پایان نامه ها، معرفی کتاب، مقالات، پژوهشها و یادداشتهای تحلیلی. اطلاع رسانی، تبادل و دریافت مطلب: مریم محمدی اکمل @maryam_mohamadiakmal
️در پارادایم سنتی حوزه، هر خوانشی از دین، زن را موجودی ابزاری و درجه دوم تبدیل می‌کند و زن را تنها بهره مند از حقوق زیستن می‌داند
♦️در پارادایم سنتی حوزه، هر خوانشی از دین، زن را موجودی ابزاری و درجه دوم تبدیل می کند و زن را تنها بهره مند از حقوق زیستن می داند
🔹وقتى پارادایمى رنگ قداست و دینى به خود گرفت، خدشه و تزلزل آن، حتى توسط حوزویان، نه روشنفکران، حرکتى ضد دینى عنوان می‌شود. مقصود آنکه تصحیح و یا تغییر در اجزا و عناصر این پارادایم در نگاه به زن، نیاز به گفتگوهاى عالمانه دارد وگرنه موجهاى تبلیغاتى و سیاسى با شعار دفاع از زن، تنها به سخت و محکم شدن این پارادایم سنتى می‌انجامد.
🔸همچنان که اکنون در فضاى علمى حوزه، شاهد انتشار کتابها و مقالههاى بسیارى هستیم که می‌کوشد الگوى فعالیت اجتماعى زن مسلمان را ترسیم کند و آن را به گفتمانى پذیرفته و رایج درآورد.
🔹اما پیشفرضهاى پارادایم سنتى حوزه چیست که خوانش دینی را تحت تاثیر خود قرار داده است. تنها براى نمونه، به پارهاى از دیدگاههاى شمارى از عالمان دینى اشاره می‌شود. باید توجه داشت ذکر این سخنان، تنها تصریحاتى نسبت به این پیش فرضهاست و نباید به عنوان دلیل به آنها نگریست.
🔸در فضاى سنتى، آنچه براى زن مطلوب و شایسته است، حصر زن در خانه و اشتغال کامل او به شوهردارى و پرورش فرزندان است. به بیان دیگر، در هیچ دورهاى از زندگى زن، حتى در میان‌سالى که کار او در منزل بسیار کم شده، نباید حضور و مسؤولیت اجتماعى دیده شود.
🔹تمام وظیفه و مسؤولیت زن در دایره خانه می‌گردد و کسب هر دانش و معلوماتى نیز باید در راه پیشبرد خانه و اداره شایسته خانواده صرف شود و تنها راه کمال و رشد او خانه‌دارى است.(رساله نکاحیه یا کاهش جمعیت ضربه‌اى سهمگین بر پیکر مسلمین، آیت‌الله‌حسینى طهرانی، ۴۲ و ۴۶) “اگر زنى به جاى شرکت در کارها و فنون و صنایع اجتماعى، بچه بزاید و بزرگ کند و تحویل اجتماع دهد، خدمات وجودى خود را در اعلاترین درجه، با ضریب تعداد فرزندان خود بالا برده است (همان، ۴۶)؛ آیت‌الله خویی می‌گوید وظیفه مطلوب از زنان، حجاب و عفت و پرداختن به کارهاى خانه است. (شرح عروة‌الوثقی،١، ۲۲۶)
🔸در پارادایم سنتى، زن موجودى ضعیف و در خور ترحّم و رسیدگى است. مسؤولیتهاى اجتماعى و مهم، موجود کامل و قوى را مىطلبد که از هوش و عقل و تواناییهاى جسمى بیشترى بهره‌مند باشد که تنها در مردان دیده مىشود. تکوین و ذات زنان به گونهاى است که ظرفیت کارهاى اساسى و کلان را ندارند و تنها باید به امورى بپردازند که بار عاطفى و احساسى و یا زیبایىنمایى داشته باشد. استعداد ذاتى زن از شوهر دارى و اداره خانواده فزونى نمىیابد!
🔹صدر المتألهین خالق اسفار اربعه، آفرینش زن را تنها براى ازدواج و همسرگزینى مردان مىداند. حاج ملاهادى سبزوارى این رأى را به ضعف عقلى زنان در ادراک جزئیات وسیرت غالب آنان به زیورهاى دنیایى شرح کرده است. (الاسفار الاربعه، محمد صدرالدین شیرازى، ج۷، ۱۳۶)
🔸برخی فقیهان براى زنى که مسؤولیت حضانت و نگهدارى فرزند را مىپذیرد، عدالت شرط ندانستهاند. به این دلیل که فسق بر زنان غالب است و عدالت در آنان کم یافت مىشود! (جواهر الکلام، محمد حسن نجفى، ج۳۱، ۲۸۹) یا این که مرد را به کمال و رشد سزاوارتر از زن دانسته اند! (تذکرة الفقهاء، حسن بن یوسف حلى، ج۲، ۲۲۳) برخى آیه قوّامیت را به معناى برترى استعدادهاى ذاتى مرد بر زن تفسیر کردهاند. (رساله بدیعة، آیت‌الله سیدمحمدحسین حسینى طهرانى)
🔹در پارادایم سنتى، حضور زنان در جامعه موجب بىبند و بارى و فساد خواهد شد! زن، حتى اگر با عفت و حیا باشد، موجب کندى کار مردان و خراب شدن ذهنیت سالم مردان مىگردد!
🔸زنان همواره باید در حضور از فضاهایى که مردان نیز بدان راه دارند، بپرهیزند چراکه سخن گفتن و راه رفتن و حضور طولانى مدت زنان، برهم زدن آرامش روحى مردان را در پى دارد و به تدریج محیط به فساد آلوده خواهد شد. زیرا هرگونه رفتار و سخن زن با بار جنسى همراه است! از این رو، حضور اجتماعى زن حتى در صورت همراهى با شرایط و ضوابط اسلامى، نکوهیده است. علامه حلى، براى حرمت نگاه به دست و صورت زن نامحرم، حتى بدون قصد رَیبه چنین استدلال کرده است: “نگاه به زن زمینه فتنه است. بنابراین زیبنده است که شارع از آن جلو گیرد و مشکل را از ریشه درمان کند.” (تذکرة الفقهاء، ج۲، ۵۷۳)
🔹حال با این سه پیش فرض قطعی در پارادایم سنتی حوزه، هر خوانشی از دین زن را به موجودی ابزاری و درجه دوم تبدیل می‌کند و زن را تنها بهره‌مند از حقوق زیستن می داند.
🔰منبع: طلبه بانو
@religionandsociety