«خشکسالی و حاشیه نشنی شهری»، دولت لیبرال و بحران اجتماعی آب!

"خشکسالی و حاشیه نشنی شهری"، دولت لیبرال و بحران اجتماعی آب!

✅این مطلب تلخیصی است از گفت و گوی تارنمای زیتون با سعید مدنی قهفرخی جامعه‌شناس، پژوهشگر ارشد علوم اجتماعی، استاد دانشگاه و روزنامه‌نگار ایرانی که در باره تاثیرات خشکسالی بر حاشینه نشینی و آسیب های اجتماعی همراه آن صورت گرفته است. مدنی عضو گروه مسائل و آسیب‌های اجتماعی انجمن جامعه‌شناسی ایران و استاد و عضو گروه پژوهشی رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، سردبیر «فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی» و از بنیان‌گذاران نشریهٔ توقیف شدهٔ ایران فردا است.
@sahatzist

🔴مشکل دولت در معنای عام آن، تسلط رویکرد لیبرال در اقتصاد است

♦️باتلاق حاشیه‌نشینی در حال عمیق‌تر شدن است.
حاشیه نشینی یک مساله و عارضه شهری است که منبع اصلی بزهکاری و جرم محسوب می‌شود و دارای الگوی مشخص جهانی است؛ افرادی که در مناطق حاشیه زندگی می‌کنند از ساخت قدرت و سیاست عمومی جامعه جدایی یافته و به گروه پست اجتماعی تلقی می‌گردند
@sahatzist
♦️از اوایل دهه ۱۳۸۰ با انتشار گزارش‌های متعدد از مناطق اسکان غیر رسمی به تدریج وضعیت نابسامان شیوع جرم و جنایت در این مناطق بیشتر روشن شد. ماجرای بیجه پاکدشت در اوایل این دهه را بسیاری به یاد می‌آورند. قاتل٬ بیش از بیست کودک و نوجوان را بدون کمترین مزاحمت و پیگیری نیروهای انتظامی به قتل رسانده بود. بنابراین مدت‌ها است مناطق اسکان غیر رسمی که حالا دیگر بسیار وسیع و گسترده شده و جمعیت زیادی هم در آن‌ها زندگی می‌کنند محل امنی برای مجرمین و جنایتکاران شده و اکثریت فقیر ساکن در این مناطق اولین قربانیان این وضعیت هستند.
@sahatzist
♦️حالا دیگر همه تایید می‌کنند که خشکسالی مساله جدی و بحران آب بسیاری از مسایل داخلی و حتی بین المللی کشور را رقم می‌زند٬ اما برای آنکه تاثیر این تغییر آب و هوایی را بر اسکان غیر رسمی ارزیابی کنیم باید ابعاد آن را کاملا بشناسیم. در کتاب «توسعه انسانی در ایران» این موضوع را به تفصیل مورد بحث قرار داده‌ام.
@sahatzist
♦️براساس گزارش سازمان ملل، در آینده‌ای نزدیک، ۳۱کشور جهان با کمبود آب روبرو خواهند شد. از ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای درگیر بحران شدید کمبود آب در آینده نام برده می‌شود. به دلیل ارتباط تنگاتنگ روستا و کشاورزی، پیامدهای منفی خشکسالی برای اقتصاد روستایی و کشاورزی در طی چند سال نمایان شده و استمرار آن موجب تغییر کارکرد و مهاجرت روستایی می‌گردد.
@sahatzist
♦️خشکسالی منجر به ایجاد تغییرات اساسی در اقتصاد خانواده و کاهش وابستگی خانوار به درآمد حاصل از کشاورزی می‌شود که تنها راه در برابر آن‌ها را مهاجرت به شهر‌ها قرار می‌دهد تا در ارزان‌ترین مناطق یعنی حاشیه شهر‌ها و مناطق اسکان غیر رسمی ساکن شوند.
@sahatzist
♦️سیاست‌های دولت در سطح کلان، تاثیرات غیر قابل انکاری بر توقف یا تداوم وضعیت کنونی دارند. مشکل دولت تسلط رویکرد لیبرال در اقتصاد است و تصور اینکه اگر نرخ رشد افزایش یابد دست نامریی همه مسایل در زمینه فقر و نابرابری و بی‌عدالتی را حل خواهد کرد. بدون اصلاح این رویکرد، دولت حداکثر به برخی اصلاحات موردی و ناپایدار برای حل مشکل اسکان غیررسمی خواهد پرداخت. دولت با رویکرد کنونی اصلا نیازی به داشتن سیاست اجتماعی احساس نمی‌کند و اجتماع را به حال خود‌‌ رها می‌کند. شما نه تنها در بحث اسکان غیر رسمی بلکه حتی در اعتیاد و جرم و خودکشی و تن فروشی و کودک آزاری هم این بی‌تفاوتی دولت را می‌بینید.
@sahatzist
♦️نزدیک سی سال است که دیگاه‌های مبتنی بر بازار آزاد که از آن به عنوان بنیادگرایی بازار یاد می‌شود سکان برنامه ریزی اقتصادی کشور را در دست دارد. این دیگاه در سه برنامه اول توسعه (۱۳۶۸-۱۳۸۳) نقش محوری داشت و البته دولت مجری برنامه سوم تلاش کرد تا حدوی در اجرا آن را تعدیل کند. در تدوین برنامه چهارم (۱۳۸۴-۱۳۹۲) تلاش شد تا حد زیادی از محوریت دیدگاه اقتصاد محور و بازار محور کاسته شود و به همین دلیل به صورت آشکاری جایگاه برنامه‌ها و سیاست‌های اجتماعی تقویت شود.
@sahatzist
با این حال متاسفانه دولت مجری برنامه چهارم از اجرای برنامه چهارم سر باز زد و با وجود تصویب قانونی آن از اجرایش خودداری کرد. در متن برنامه پنجم هم کمترین ر