کانالی برای تاریخ، تفکر و تمدن
💢جایگاه اراده آدمی در زایش‌های تمدنی (۲).. ⭕️جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی (۱۰۹)
💢جایگاه اراده آدمی در زایش‌های تمدنی (2)
⭕️جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی (109)
🔻فصل سوم/فاصله جامعه‌سازی تا تمدن‌زایی
#پاورقی
#تمدن_اسلامی
#جستارهای_نظری
🔻۱) #رویکرد_مبناگرایانه
در دیدگاه مبناگرایانه در علم، فرآیند تولید دانش و کسب معرفت، از سویی بر پایه اصول ثابت و همیشگی استوار است و از سوی دیگر، دانشمندان با مراجعه به واقعیت های جهان هستی، به کشف و استنباط قوانین ثابت و همه جایی و همگانی می پردازند. در این دیدگاه، علوم عقلی بر پایه مبانی مشخصی استوار می شود و علوم تجربی، به کشف حقایق ثابتی در جهان هستی می پردازد. بنابراین نه تنها اصول و مبانی علم، ثابت و متعین و مشخص است، حتی دستاوردهای علمی هم حکایت از واقعیت جهان هستی داشته و از این روی، از ثبات و پایداری برخوردارند.
🔸این دیدگاه ریشه در تفکر یونانی و اندیشه‌های فلسفی یونان داشته و انواع مختلفی از فلسفه‌های قرون وسطایی، فلسفه عقل گرایانه، پوزیتیویسم و دیگر اندیشه‌های وابسته به تفکر مبناگروی را زاییده است. در فکر فلسفی جهان اسلام نیز پس از ورود اندیشه‌های یونانی، مبناگروی نفوذ کرده و در تأملات فلسفی جهان اسلام رسمیت یافت. در مبتذل‌ترین نوع مبناگروی که در دوره روشنگری و ظهور پوزیتیویسم رخ داد، علم و دانش معتبر، تنها به عنوان علم تجربه و معرفت‌های مشاهدتی معرفی گشت. آن چه در میان مبناگرایان در هر کدام از گرایش‌های عقلی، دینی و فلسفی شهرت دارد، تک نسخه‌ای بودن علوم و انباشتی شدن علم در طول تاریخ است؛ یعنی انسان در گذشته زندگی خویش، موجودی شبیه به حیوان بود و از علم و دانش بهره‌ای نداشت. به تدریج در گذر تاریخ و انباشت تجارب بشری، علوم و فن آوری‌ها توسعه یافتند و ابزارهای بیشتری برای زندگی بهینه ساخته شد. در این نگاه، انسان‌ها با گذر زمان، بر علم پیشنیان می‌افزایند و عمل، در ادامه تاریخ با رشد و تکامل تدریجی، به اوج خود می‌رسد. هدف‌گذاری علم، کشف قوانین عام طبیعت ، پیش‌بینی و کنترل جامعه و طبیعت است تا از این مسیر، از سویی طبیعت و تحولات آن در کنترل اراده انسانی قرار گیرد و آدمی متناسب با نیاز، میل و گرایشی که دارد، آن را تغییر دهد و از سوی دیگر، قوانینی را کشف کرده تا به وسیله آن، به ابزارسازی و تولید ماشین‌های رفاهی و نظامی بپردازد و تسلط بیشتری برانسان‌های دیگر و نظام طبیعت پیدا کند.
#ادامه_دارد...
🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین؛
جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی،
قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 118 و 119.
ا—--------------------------—ا
https://telegram.me/tamadone_novine_islami