استقلال بانک مرکزی شرط لازم یا شرط کافی (۱) …✅به صورت سنتی اقتصاددانان در ایران دلیل تورم‌های مزمن دورقمی را بی‌ انضباطی بودجه‌ای

استقلال بانک مرکزی شرط لازم یا شرط کافی (۱)


✅به صورت سنتی اقتصاددانان در ایران دلیل تورم‌های مزمن دورقمی را بی‌ انضباطی بودجه‌ای دولت اعلام می‌کنند. اقتصاددانان معتقدند این بی‌انضباطی (عدم تطابق هزینه و درآمد دولت) به علت عدم استقلال بانک مرکزی از چاپ پول تامین می‌شود و این است دلیل تورم‌های مزمن. اقتصاددانان بر این اساس توانایی "نه گفتن" بانک مرکزی به دولت(یا همان استقلال) را راه‌حل این موضوع می‌دانند.

📝تحلیلی کوتاه بر تاریخ

✅وقتی به ریشه‌های تاریخی این بی‌انضباطی بر می‌گردیم می‌بینیم پس از انقلاب یک اختلاف نظر بین بنی‌صدر و کابینه‌ی دولت شهید رجایی وجود داشته و آن این بوده که چطور کسری بودجه را تامین کنیم؟ دولت در شرایط جنگی، استقراض از بانک مرکزی را تجویز می‌کرد و بنی‌صدر کاهش هزینه‌ها را. نهایتا در پی تحولات سیاسی نخست‌وزیر پیروز و باب استفاده از منابع بانک مرکزی باز شد. در این مسیر تکیه بر استدلالهایی بود که شرایط جنگی را شرایط ویژه می‌دانستند.
✅این در حالی بود که قبل از انقلاب این کسری از طریق کاهش هزینه‌ها و استقراض از دنیای خارج تامین می‌شد.
✅اما این عادت که توسط اقتصاددانان جوان در اولیل انقلاب رواج یافت چاره‌ای برای کمبود منابع نشد و شرایط به صورتی درآمد که نهایتا در اواخر جنگ نامه‌نگاری‌ها و استعفاهایی را در بدنه اقتصادی دولت به دنبال داشت که همراه با تحولات دیگر توانست مقامات را اقناع کرد که جنگ را تمام کنند.
✅شاید اگر باب استقراض از بانک مرکزی باز نمی‌شد و همان نامه‌نگاری‌ها و هشدارهای اقتصاددانانِ دارای مسئولیت از اوایل جنگ وجود داشت، جنگ پس از فتح خرمشهر تمام می‌شد و هزینه‌ها، ویرانی‌ها و خانواده‌های داغدار این ملت به این اندازه نمی‌رسید.

📝 درس اول از تاریخ


✅اولین چیزی که می‌توان از این تجربه دریافت این است که یک اقتصاددان در عرصه‌ی عمل- بر خلاف زمانی‌که مقاله‌ی دانشگاهی می‌نویسد- فقط نباید تغییر کمیت‌های اقتصادی را در مدل‌هایش دنبال کند بلکه باید آثار و پویایی‌های جانبی تصمیماتش را نیز بر کل جامعه و شرایط سیاسی رصد کند.
https://telegram.me/Economics_Cafe