📄نوشتاری در ضرورت روانکاوی؛ در فضیلت گفتن.. «علی نیک جو» …. ▫️▪️قسمت دوم

📄نوشتاری در ضرورت روانکاوی؛ در فضیلت گفتن

"علی نیک جو"



▫️▪️قسمت دوم

📄 برخی از مصلحان اجتماعی هم آن‌گاه که از فضای اجتماعی ـ سیاسی وارد فضای اگزیستانس و شهودی می‌شوند، امر بر سکوت می‌کنند. مرحوم شریعتی که بزرگ‌ترین سلاحش کلمه بود و تنها با کلمه تأثیر بی‌بدیلی در نیم‌قرن اخیر این دیار گذاشت، وقتی وارد تجارب معنوی خود می‌شود، گفتن را تقبیح می‌کند و به تقدیس نگفتن می‌نشیند. این‌گونه است که در کویر می‌خوانیم:
«حرف‌هایی است برای نگفتن. حرف‌هایی که هیچ‌گاه سر به ابتذال گفتن فرود نمی‌آورند. سرمایه هر فرد به اندازه حرف‌هایی است که برای نگفتن دارد.»

📄1ـ2ـ ادبیات کلاسیک، ادبیات فولکلوریک و ضرب‌المثل‌ها هم انسان ایرانی را انذار به نگفتن می‌کند و احتراز از گفتن. دقت و تأمل در این گزاره‌ها بی‌فایده نیست.
«زبان سرخ، سرسبز می‌دهد بر باد»
«دیوار موش دارد، موش هم گوش دارد»
«اگر سخن نقره است، سکوت طلاست»
پرده‌پوشی یکی از مضامین عمده ادبیات این دیار است؛ به‌طوری‌که شرط عافیت را در پوشاندن مسلک، مرام و مکنت می‌داند. سعدی به‌مثابه کسی که با توسل به کلمه نقش مهمی در پی‌ریزی فرهنگی این ملک داشته است، خود باب وسیعی دارد «اندر فضیلت خاموشی»:

زبان درکش ای مرد بسیاردان
که فردا قلم نیست بر بی‌زبان
صدف‌وار گوهرشناسان راز
دهان جز به لؤلؤ نکردند باز(3)

یا همو در گلستان می‌فرماید:
«جوانی خردمند از فضول فضائل حظی وافر داشت و طبعی نافر. چندان‌که در محافل دانشمندان نشستی زبان سخن ببستی. باری! پدرش گفت: ای پسر! تو نیز آنچه دانی بگوی. جوان گفت: ترسم که بپرسند از آنچه ندانم و شرمساری برم.
نشنیدی که صوفی‌ای می‌کوفت
زیر نعلین خویش میخی چند
آستینش گرفت سرهنگی
که بیا نعل بر ستورم بند»


✔️ ادامه دارد...


@Kajhnegaristan