«علیه تمامیت‌خواهی». گفت‌وگو با انزو تراورسو / ترجمه: نیما عیسی‌پور

"علیـه تمامیت‌خواهی"
گفت‌وگو با انزو تراورسو / ترجمه: نیما عیسی‌پور


طی پانزده سال اخیر انزو تراورسو، مورخ ایتالیایی و استاد دانشگاه کرنل آمریکا، به یکی از تأثیرگذارترین روشنفکران انتقادی اروپا بدل شده است. کتاب‌های او همچون «خاستگاه‌های خشونت نازیسم»، «چهره‌هاي جديد فاشيسم»، «ماخولياي چپ‌گرايانه: مارکسيسم، تاريخ و خاطره» به سرعت مخاطبان خود را پیدا می‌کند. یکی از این کتاب‌ها که کمتر شناخته شده «توتالیتاریسم: داستان یک درگیری» (2002) است و در آن به بحث‌ها و مناقشات درباره این مفهوم از اوایل قرن بیستم تاکنون می‌پردازد. به اعتقاد تراورسو، اکنون شکل جدیدی از تمامیت‌خواهی نولیبرال دارد پا به عرصه‌ وجود می‌گذارد که در لباس مبدل ضدیت با تمامیت‌خواهی ظاهر می‌شود (بازار و فردگرایی در هیأت نمادهایی برای آزادی علیه جمع‌گرایی نژادی و طبقات).


ممنون از اینکه دعوت‌مان را برای گفتگو با نخستین شماره مجله «مارجینالیا» در خصوص تمامیت‌خواهی (totalitarianism) پذیرفتید. در مقام مورخی که مفصل درباره این موضوع کار کرده می‌شود نخست خلاصه‌ای از تاریخچه این مفهوم ارائه دهید؟ اگرچه این اصطلاح در تاریخ دهشت‌‌انگیز قرن بیستم اروپا ریشه دارد، اما علت تداوم‌یافتن کاربرد این اصطلاح را، خاصه در سال‌های اخیر، می‌شود در متن موج جدیدی از ضدیت با کمونیسم و اسلام جستجو کرد.

- ایده‌ تمامیت‌خواهی، در طول یک قرن از حیاتش، مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته است، این موضوع به‌گونه‌ای روبه‌پس خبر از آن می‌دهد که مسیر طی‌شده برای این ایده اصلاً هموار نبوده و با چالش‌های بسیاری دست و پنجه نرم کرده است. در سال‌های دهه‌ 1920، ضدفاشیست‌های ایتالیایی با جعل این مفهوم در پی آن بودند که یکدستی رژیم سیاسی موسولینی را نکوهش و محکوم کنند. فاشیست‌ها نیز فی‌الفور آن را در هوا زدند و اظهار امیدواری کردند که قصدشان ساختن یک «دولت تام» (total state) است. از این‌رو، این اصطلاح توأمان هم توسط فاشیست‌ها و نیز ضدفاشیست‌ها استعمال می‌شد و به آن معنایی سلبی یا ایجابی می‌بخشیدند. یک دهه بعد، با قدرت‌گرفتن نازی‌ها در آلمان و ظهور استالینیسم در اتحاد جماهیر شوروی، این اصطلاح به‌طرز فزاینده‌ای انتشار و تکثیر یافت. در 1939 پس از انعقاد قرارداد ترک مخاصمه بین شوروی و آلمان نازی که به یکباره هیتلر و استالین را در مقام دیکتاتورهای دوقلو معرفی می‌کرد، مفهوم تمامیت‌خواهی تدوین و تنظیم شد. مع‌ذلک، عصر طلایی رواج این مفهوم در دوران جنگ سرد رقم خورد، یعنی درست زمانی‌که تمامیت‌خواهی به ابزاری بدل شد برای محکوم‌کردن اتحاد جماهیر شوروی به‌عنوان خصم «بازار آزاد».
متن کامل مقاله را در پی دی اف زیر مطالعه بفرمایید 👇

@Kajhnegaristan