‍ «دعا، خدا را تغییر نمی‌دهد، بلکه دعاکننده را تغییر می‌دهد.». (؛ ۱۸۴۷).. ✅ پ

‍ «دعا، خدا را تغییر نمی‌دهد، بلکه دعاکننده را تغییر می‌دهد.»
( #سورن_کی_یر_کگار ؛ ۱۸۴۷ )

✅ پ.ن: در جست و جویِ منبعِ این نقل قول که برآمدم، تنها اشارتی که یافتم این بود که از کارهایِ سال ۱۸۴۷ کی‌یرکگار است. در این سال او دو کتاب نوشت به نام‌هایِ زیر:

Edifying Discourses in Diverse Spirits, 1847
Works of Love, 1847

این دو کار، مانند اکثر کارهایِ دیگرِ کی‌یرکگار به فارسی ترجمه نشده است. در توضیحِ مختصرِ این گفته، باید ذکر گردد که تغییر نکردنِ خدا، فقط به آن معنا نیست که الهیون مدنظر دارند (ذات یگانه‌ی خدا)، بلکه این گفته این طور معنی می‌دهد که خدا کاری نیز نمی‌کند. بویِ اسپینوزا به مشام می‌رسد! چراکه اسپینوزا تاثیرِ دعا بر خدا را مطلقاً رد می‌کرد. توجه داشتن به این موضوع ضرورت دارد که هر نوع تغییر، نوعی حرکت است. وقتی چیزی تغییر نکند، پس حرکت نکرده است. مثلاً عطفِ نظر به این نقلِ قول، اگر خدا با دعایِ ما سرنوشتِ ما را تغییر می‌داد، حرکت کرده بود. حتی «گوش دادنِ» او به ما (گردیدنِ توجهش به نفسِ دعاگو) حرکت است. پس وقتی کی‌یرکگار می‌گوید دعا خدا را تغییر نمی‌دهد، به یک معنا، یعنی خدا حتی گوش نمی‌دهد. این دعاکننده است که تحتِ تاثیرِ عاطفیِ رازونیازش با خدا تحولی در خود ایجاد می‌کند. پاسکال می‌گفت اگر می‌خواهید ایمان بیاورید کافی است زانو بزنید و لب‌هایِ خود را تکان دهید.
لازم به ذکر است کی‌یرکگار و پاسکال هردو مسیحی بودند، اما نقدهایِ تند و دامنه‌داری به روحانیت داشتند.

✍ م . رضائیان


@Kajhnegaristan