📝📝📝تعهدات پراکنده کاندیداها یا نظام جامع تامین اجتماعی

📝📝📝تعهدات پراکنده کاندیداها یا نظام جامع تامین اجتماعی

✍سيد رضا ميرنظامي


✅ اخیرا آقای دکتر قالیباف در یکی از برنامه‌هاي خود برای مقابله با بیکاری اعلام کرده‌اند که هر جوان جوياي كار بالاي ١٨ سال در سامانه ملي كارانه ثبت نام خواهد كرد و تا پيدا كردن شغل 250 هزار تومان را ماهيانه به عنوان حق كارانه دريافت مي‌كند. در این نوشتار برآنیم که ابعاد احتمالی این طرح به عنوان یکی از قول های مطرح شده در انتخابات را واکاوی کنیم.

✅ مطابق تعریف، نرخ مشاركت اقتصادي عبارت است از نسبت جمعیت فعال (شاغل و جویای کار) به جمعیت در سن کار که این نرخ در حال حاضر 39.4 درصد است. نرخ بیکاری هم نسبت جمعیت بیکار به جمعیت فعال محسوب می‌شود که هم اکنون 12.4 درصد است. مطابق سرشماری سال 1395 حدود 56 میلیون نفر از جمعیت کشور بین 15 تا 65 سال سن دارند که با یک تخمین غیر دقیق می‌توان گفت 51 میلیون نفر بین 18 تا 65 سال سن دارند. با در نظر گرفتن نرخ مشارکت در این بازه سنی حدود 20 میلیون نفر جویای کار وجود دارد که از این تعداد هم با توجه به نرخ بیکاری حدود 2.5 میلیون نفر بیکار وجود دارند که در طرح پیشنهادی کارانه ثبت نام خواهند کرد. اما سوال مهم این است که آیا میزان ثبت نام به همین عدد محدود خواهد بود؟ پاسخ منفی است.

✅ پیش بینی می‌شود دو جمعیت نسبتا بزرگ دیگر هم به متفاضیان شرکت در این طرح اضافه خواهند شد. دسته اول شاغلین در بازار کار غیر رسمی هستند که به علت نداشتن سوابق اشتغال از بیکاران واقعی قابل تمایز نیستند چرا که آمار شاغلین از طریق آمارگیری نیروی کار به صورت بی‌نام استخراج می‌شود و تعداد آن‌ها بیشتر از بیمه‌پردازان تامین اجتماعی (شاغلین داری سابقه در بخش رسمی اقتصاد) است. با در نظر گرفتن آمار های بیمه اجتماعی 5 میلیون نفر از شاغلین سوابقی بیمه اجتماعی از نگاه دولت ندارند. دسته دوم نیز افراد غیر فعال (مانند بانوان خانه‌دار) هستند که با اعلام شدن این طرح انگیزه احتمالی برای ثبت نام پیدا خواهند کرد. این دسته 30 میلیون نفر جمعیت دارند.

✅ با توجه به توضیحات فوق، طرح کارانه دکتر قالیباف،2.5 میلیون متقاضی قطعی دارد و می توان فرض کرد که از باقی واجدین شرایط (31 میلیون فرد غیر فعال بین 18 تا 65 سال به علاوه 5 میلیون شاغل در بخش غیر رسمی اقتصاد)، حداقل 10 میلیون نفر دیگر هم متفاضی استفاده از آن باشند که در این صورت هزینه سالانه این طرح حداقل 37 هزار میلیارد تومان می‌باشد که معادل هزینه فعلی طرح یارانه نقدی است. اگر چه این محاسبات خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن به عقیده نگارنده است، باید منتظر ماند و دید که آقای دکتر قالیباف جه تدبیر دقیقی برای مدیریت تعداد متقاضیان، ایجاد شغل برای آن‌ها، و منابع قابل استفاده در این طرح ارائه خواهند کرد؟

✅ چه بسا بهتر بود و هست که ایشان و سایر کاندیداهای ریاست جمهوری به جای طرح تعهدات پراکنده، تمرکز برنامه‌های اجتماعی خود را بر طراحی نظام چند لایه تامین اجتماعی قرار دهند که در آن علاوه بر پیش بینی منابع مالی پایدار و متصل به نظام مالیاتی، به نفع تمام گروه ها مانند جوانان، کودکان، سالمندان، بیماران، معلولین و اقشار آسیب پذیر باشد.

کانال اقتصاد در گذر زمان:
@m_ali_mokhtari