📚 داستاننویسان و دوستداران داستان 📢ماتیکانداستان را به شیفتگان فرهنگِ ایرانزمین معرفی کنید 📢📢محتوای مطالب، نظر نویسندگان آن است و ممکن است با دیدگاه گردانندگان ماتیکانداستان همسو نباشد. ارتباط با مدیر کانال @vahidhosseiniirani
شرحی بر یک ترجمه کوتاه ولی پرتنش:. 📢داستان مسألهدار آسیموف
شرحی بر یک ترجمه کوتاه ولی پرتنش:
📢داستانِ مسألهدارِ آسیموف
@matikandastan
ناصر حافظیمطلق: برخورد اتفاقی با یک کتاب نامآشنا در بین مجموعه کتابهای پراکنده یک کتابفروشی و تداعی اتفاقاتی در ۵ سال قبل.
نام کتاب "آخرین جواب" است و شامل ترجمه تعدادی داستان کوتاه از "آیزاک آسیموف" توسط خانم "الهام حقپرست" و در میان داستانهای ترجمهشده، خود داستان کوتاه مسألهدار "آخرین جواب" هم دیده میشود.
درست ۵ سال قبل یعنی سال ۱٣٩۰ که سال چندان جالبی هم برای تحقق یکی از رویاهای نوجوانی نبود، ترجمه این داستان را برای یک مجله اینترنتی به عهده گرفتم، هر چند فضای پرتنش کشور و نظارت دوچندان بر وبگاههای اینترنتی، فضای مطمئنی برای ترجمه و انتشار یک داستان کوتاه مسألهدار باقی نگذاشته بود.
علیرغم ضعف بارز در توان ترجمه و عدم تسلط حداقلی بر ادبیات انگلیسی، علت گرایش من به ترجمه این داستان کوتاه آن بود که موج ترجمه آثار آسیموف در دهه ۶۰ و نیمه اول دهه ٧۰ که پس از مرگ او سریعاً فروکش کرد، جاهای خالی زیادی باقی گذاشته بود. در میان مجموعههای داستانهای کوتاهش که چاپ شده بودند همیشه یک داستان از قلم میافتاد: "The Last Answer".
داستان کوتاهی که بهخاطر سیر مفهومیاش اساساً در آن سالها قابل نشر نبود و مترجمین و ناشرها دانسته آن را دور میزدند. سیر موضوعی داستان باز میگشت به نوع نگاه آسیموف به مفهوم خداوند. او به نوعی یک پانتئیست بود و خداوند را روح حاکم بر جسم گیتی میدانست که با هستی تکامل مییابد.
هرچند میتوان ریشههای پانتئیسم را در آراء بودا و کنفسیوس و لائوتزه در شرق، در آثار عطار و سهروردی و مولوی در سرزمین میانه و در تأملات نوافلاطونیها و فیلسوف افسانهایشان "فلوطین" در غرب بازیابی کرد، اما زیرساخت فلسفی معاصر این تفکر مدیون یک فیلسوف یهودیزاده به نام "باروخ اسپینوزا" است.
در قرن بیستم بدون تردید بار توسعه تفکر پانتئیسم یا "همه خدایی" را "آلبرت اینیشتین" با ارائه مفهومی جدید به نام "انسان کیهانی" به دوش کشید و توصیف علمی و ادبی آن در آثار "آیزاک آسیموف" اسطورهای تجلی یافت.
در میان آثار آسیموف دو داستان کوتاه بیشتر از بقیه به این نحله از خدانگری اختصاص یافته: داستان کوتاه "آخرین پرسش: The Last Question" و "آخرین پاسخ: The Last Answer" که تا آن زمان اولی چندین بار منتشر شده اما از دومی تا پیش از سال ۱٣٩۰ هیچ اثری در مکتوبات فارسی نبود.
داستان "آخرین پاسخ" شرح مکالمات پس از مرگ یک فیزیکدان ملحد با خداوند است. خداوندی که شخصیت اول داستان یعنی "موری تمپلتون" ملحد سالها وجودش را انکار کرده بود.
شاید آن موقع کمی جسارت بلندپروازانه توأم با خودمحوربینی ناشی از جوانی سبب شد تا از سوی من پیشنهاد ترجمه و انتشار اینترنتی این داستان که پیشبینی میشد انتشار آن عواقب نامطلوبی برای بنده بهعنوان مترجم و آکادمی فانتزی بهعنوان مؤسسه انتشاراتی مسؤول انتشار مجله اینترنتی "شگفتزار" به بار آورد، ارائه شود. اما در کمال تعجب نه آکادمی مخالفتی نکرد و نه هیأت تحریریه مجله. در تنش زیاد، داستان ترجمه و منتشر شد. خوشبختانه بدون هیچ پیآیند بدی. شاید بیشتر به خاطر این که دیگر نه فقط جوانان و نوجوانان، بلکه سینهچاکان مبارزه با نشر ادبیات بهاصطلاح شبههآور هم دیگر کتاب و داستان نمیخواندند و بیشتر سرشان با نرمافزارهای موبایلی و شبکههای اجتماعی گرم بود.
با کمال مسرت امروز بعد از ۵ سال و به شکل اتفاقی دیدم که آن داستان در قالب کتابی به نام "آخرین جواب" و توسط مترجم و ناشر دیگری (کتابسرای تندیس) به چاپ کاغذی رسیده است.
به پیوست نسخه الکترونیکی ترجمه بنده، لینک داستان در مجله اینترنتی شگفتزار و همچنین فایل ترجمه خانم حقپرست (برگرفته از کتاب "آخرین جواب") تقدیم میگردد. ۱٣٩۵/۴/۱۴
@matikandastan