امروز با… بهرام مقدادی در روزنامه ایران. اگر عمری باشد دانشنامه نقد ادبی را روزآمد می‌کنم

امروز با… بهرام مقدادی در روزنامه ایران
اگر عمری باشد دانشنامه نقد ادبی را روزآمد می کنم

سایر محمدی

«دانشنامه نقد ادبی افلاطون تا به امروز» چاپ دوم کتابی است به قلم بهرام مقدادی که حدود یک دهه قبل تحت عنوان «فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی» توسط انتشارات فکر روز منتشر شده بود. اینکه چرا کتابی تحت این عنوان 10 سال قبل ناقص چاپ شده بود، خود داستانی است پرآب چشم که در این مختصر نمی‌گنجد. دکتر بهرام مقدادی «دانشنامه نقد ادبی» را پس از یک دهه، ویرایش و روزآمد کرد و در قالب یک دانشنامه کامل توسط نشر چشمه منتشر کرد. مقدادی در رشته ادبیات انگلیسی از دانشگاه کلمبیا مدرک دکترا گرفت و سال‌ها در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تدریس کرد تا به افتخار بازنشستگی نائل آمد. تاریخ ادبیات ادوارد براون، شرق بهشت جان اشتاین بک، خاکستر و باد هاوسمن، بیسمارک نوشته تاون سن، کیمیای سخن و... عناوین برخی از آثار اوست.
آقای مقدادی! «دانشنامه نقد ادبی» متن تجدید نظر شده و کامل کتابی است که تحت عنوان «فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی» توسط انتشارات فکر روز منتشر کرده بودید؟
ماجرای تألیف «فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی» متأسفانه سرنوشت غم‌انگیزی پیدا کرده بود. در آن زمان رئیس یکی از دانشکده ها و یکی از استادان پس از اطلاع از موضوع کتاب من دست به مشابه سازی زدند که داستانش طولانی است و در این مختصر نمی‌گنجد. من هم به ناگزیر کتاب خودم را با اینکه هنوز جای کار داشت و می‌توانست کامل‌تر شود به دست چاپ سپردم و حالا پس از سال‌ها تلاش و افزودن جدیدترین اصطلاحات و نظریه‌های نقد ادبی آن را تحت عنوان «دانشنامه نقد ادبی از افلاطون تا امروز» توسط نشر چشمه منتشر کردم.
من در امریکا درس خوانده بودم و می‌توانستم در بهترین دانشگاه‌های آن کشور تدریس کنم، چون به عنوان شاگرد اول با هزینه دولت وقت برای ادامه تحصیل رفته بودم، پس از انقلاب برگشته بودم که به کشورم و به فرزندان این سرزمین خدمت کنم. وقتم را برای اعتلای فرهنگ و دانش در دانشگاه‌های ایران صرف کنم.
چاپ دوم این کتاب که تحت عنوان «دانشنامه نقد ادبی» از افلاطون تا امروز منتشر شده، آیا کامل است؟
بله، این دانشنامه حدود 160 اصطلاح اساسی نقد ادبی را درخود دارد. البته برخی از مدخل‌های این دانشنامه به سبک‌های ادبی، مکتب‌های نقد ادبی و اشخاص مربوط می‌شود ولی این دانشنامه جزو نخستین آثاری است که به صورت تخصصی به حوزه نقد ادبی می‌پردازد.
فکر می‌کنید آیا این دانشنامه باز هم جای کار داشته باشد؟
اگر عمری باشد و حوصله‌ای، باز هم می‌شود این دانشنامه را حجیم‌تر و روزآمدتر کرد. برای اینکه روز به روز منتقدان جدیدی پیدا شده و نظریه‌های جدیدی در این عرصه پیدا می‌شود و اصطلاحات جدیدی وارد حوزه نقد ادبی می‌کنند. همین الان هم اصطلاحاتی وجود دارد که می‌توان به این دانشنامه اضافه کرد. باید صبر کرد، چاپ دوم تمام شود تا در چاپ‌های بعدی ویرایش تازه‌ای از آن چاپ کرد.
شما چند سال است که از دانشگاه بازنشسته شدید؟
من در دوره ریاست مرحوم آقای عمید زنجانی در دانشگاه تهران بازنشسته شدم، یعنی در دولت آقای احمدی‌نژاد شرایطی به وجود آوردند تا گروهی از استادان باتجربه مثل مرا بازنشسته کنند. وضعیتی در دانشکده ادبیات به وجود آوردند که قابل تحمل نبود، در واقع غیر از دکتر شفیعی کدکنی همه استادان با سابقه و قدیمی را بازنشسته کردند.
از تألیف دانشنامه نقد ادبی سال‌ها می‌گذرد. در این فاصله هیچ کتابی تألیف یا ترجمه نکردید؟
چرا، یک مجموعه شعر ترجمه کردم به اسم «خاکستر و باد» از آلفرد هاوسمن که با همکاری یکی از دانشجویانم، فرزاد بوبانی، این کتاب دو زبانه توسط انتشارات مروارید منتشر شد.@dastanirani