🔶 چرا پروژه حوزوی شریعتی مسکوت ماند؟.. ✍️علی‌اشرف فتحی

🔶 چرا پروژه حوزوی شریعتی مسکوت ماند؟

✍️علی‌اشرف فتحی

🔹از سال ۱۳۵۶ که شریعتی ناگهان در ۴۴ سالگی درگذشت ۴۱ سال می‌گذرد، بی‌گمان یکی از گروه‌های اصلی مخاطب شریعتی، حوزوی‌ها بوده‌اند و خود نیز حس دلبستگی و الفت نسبت به این طیف جامعه داشت و خود را فرزند «عالمان جدی مذهبی و روحانیون واقعی دین» می‌دانست و طلبه‌ها را نیز به‌سان «پرولتر فکری» می‌دید.

🔹 او از ۳۶ تا ۳۹ سالگی در حسینیه ارشاد سخنرانی کرد و آبان ۱۳۵۱ با دستور مستقیم شخص محمدرضاشاه همه فعالیت‌های حسینیه پس از پنج سال تعطیل و شریعتی نیز مدتی بعد بازداشت شد. بی‌شک مهم‌ترین دلیل دستور شاه، افزایش اثرگذاری سیاسی و فکری شریعتی بود که مشهورترین سخنران برنامه‌های حسینیه ارشاد به شمار می‌رفت. گفته می‌شود فشارهای روحانیون مخالف شریعتی در این تصمیم شاه بی‌تأثیر نبوده است. این‌که یک سخنران جوان سی و چند ساله این‌چنین بی‌پروا به برخی باورهای رایج دینی و حوزوی بتازد، طبیعی بود که بر بسیاری از مراجع تقلید و فقها ثقیل باشد.

🔹 سوءتفاهم‌ها گسترش یافت و شریعتی که تندترین سخنان را علیه خلفای اهل سنت بر زبان می‌راند، به‌عنوان یک فعال وهابی و شیعه‌ستیز در محافل سنتی جا افتاد.

🔹 دو طیف جامعه که به مثابه دو بال، در برابر مارکسیسم و سیاست‌های فرهنگی پهلوی قد علم کرده بودند خود را رقیب یکدیگر فرض کردند و شکافی فکری در مذهبی‌ها شکل گرفت. آلترناتیوهای دو طیف نشان می‌داد که هیچ سازشی در میان نیست؛ یکی می‌گفت که من فلان متفکر یهودی را بر فلان مرجع تقلید ترجیح می‌دهم. دیگری می‌گفت که من ترجیح می‌دهم جوانان به مراکز فحشا بروند، ولی پای سخنرانی شریعتی نیایند.

🔹 چرا سکوت؟

یک پاسخ را باید در روند چهل ساله گذشته جست‌وجو کرد: بلاتکلیفی در مواجهه با یک روشنفکر عصیانگر و چندوجهی. شریعتی خود می‌گفت که در میان دینداران، متهم به بی‌دینی می‌شود و در میان روشنفکران بی‌دین هم متهم به دینداری است.

🔹 دومین پاسخ را باید در تجربه زیسته‌ی بزرگان حوزه جست‌وجو کرد. احساس فقها این بوده که در جدال‌ها و بزنگاه‌های مهم سیاسی، همیشه روحانیت و حوزه متضرر شده و رسالت اصلی آن به حاشیه رفته است.

🔹 پاسخ دیگر را باید در خود شریعتی جست‌وجو کرد. به نظر بسیاری از بزرگان حوزه، شریعتی با طرح خود به‌عنوان یک رقیب روحانیت در تفسیر و شناخت دین، راه هرگونه هم‌گرایی را بسته و راهی موازی در پیش گرفت که هیچ‌گاه هم‌سو و هم‌راه با مسیر حوزه نخواهد شد. پس ادامه واکنش به شریعتی به منزله مشروعیت بخشیدن به یک رقیب نامشروع تلقی خواهد شد.

متن کامل مطلب👇👇👇
http://mobahesat.ir/16362

#یادداشتها
علی_اشرف_فتحی

@religionandsociety
کانال دین و جامعه مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین