مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین: نشستها، همایش ها، پایان نامه ها، معرفی کتاب، مقالات، پژوهشها و یادداشت‌های تحلیلی. اطلاع رسانی، تبادل و دریافت مطلب: مریم محمدی اکمل @maryam_mohamadiakmal


‍ 🔻نقدی دیگر از مخاطبان دین و جامعه بر یادداشت «مناسک: میدان رقابت متولیان اماکن مذهبی»

(دسترسی به متن اصلی 👇.). نمیدونم افکار نویسنده در چه محیطی تنفس میکند که با عینک عجیب پندار خود هر چیزی را جدید و در مسیر عجیبی می‌یابد …. مراسم آئین شکر گزاری که توسط مجموعه حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها برپا گردید فقط به پاس زحماتی بود که خادمین موکب آستان حضرت معصومه در اربعین حسینی در طی دو ماه در عراق در مسیر نجف به کربلا در عمود ۱۰۸۰ توفیق خدمت به زوار و حضور در آن را داشتند. تقدیر و تشکر از انسان هایی که بدون مزد و تبرعا در خدمت رسانی حاضر شده‌اند نه مسیری است عجیب و نه اقدامی است بدعت گونه. و نیز از زحمات مسئولین شهری که موکب مجموعه‌ی حرم را در این ایام پشتیبانی کردند تقدیر به عمل آمد. از جمله استاندار به عنوان رئیس ستاد اربعین استان و معاون حج و زیارت استانداری و مسئولین ستاد بازسازی عتبات عالیات که همه‌ی مواکب استان را حمایت کردند. این کجایش افتادن در مسیری عجیب و آئین سازی بدیع و رقابت دو آستان است. همه‌ی سازمانها و تشکیلات از نیروهای درگیر در یک پروژه پس از پایان موفقیت آمیز آن تقدیر و تشکر میکنند. آیا آقای مظاهری محترم توقعی غیر از این دارند؟!! ...
  • گزارش تخلف

🔻 نقد یکی از مخاطبان دین و جامعه بر یادداشت «مناسک: میدان رقابت متولیان اماکن مذهبی»

(متن اصلی 👇.). 🔸 سلام و شب شما بخیر باشه. مطلب بالا رو مطالعه کردم. به عنوان کسی که ٧ ساله با مجموعه استان قدس در خصوص جشن‌های زیر سایه خورشید که اینجا تحت عنوان حضور خدام و پرچم گردانی یاد شده همکاری داشته‌ام. خواستم یاداوری کنم که این جشن‌ها و حضور خدام به این صورت نه در زمان اقای رییسی شروع نشده و شروع ان به زمان حیات تولیت فقید ایت الله طبسی برمیگرده. امسال یازدهمین سال این اتفاق و حضور خدام تو مناطق مختلف خصوصا مناطق محروم بوده. که تو این ١١ سال چهار سالش اقای رییسی تولیت بودن ...
  • گزارش تخلف

🔸هم زمان با نزدیک شدن به نهم ربیع الاول.. 📚نهم ربیع؛ جهالت‌ها، خسارت‌ها

هر ساله روز نهم ربیع الاول، در فاصله‌ای اندک از هفته‌ای که نام وحدت اسلامی را بر دوش می‌کشد، به فرصتی برای دشمنان امت اسلامی تبدیل می‌شود تا به وسیله جهالت عده‌ای خاص، وحدت و انسجام مسلمانان را هدف قرار داده و با ایجاد تفرقه میان آنان، به اهداف شوم خود نزدیک‌تر شوند. در حالی که توصیه ائمه اطهار همواره بر احترام به مقدسات دیگر مذاهب اسلامی و حتی سایر ادیان الهی بوده است و اصول تعلیمات آن بزرگواران نیز بر اساس تزکیه و پاکسازی مردم از پلیدی‌ها پایه گذاری شده است. انجام چنین منکرات و بدعت هایی، آن هم با نام پیروی از مکتب اهل بیت نه تنها انحراف از خط و روش آن بزرگواران است، بلکه ظلم و خیانتی بزرگ به این مکتب حقه می‌باشد که موجبات اضمحلال و تخریب وجهه آن را در پی خواهد داشت …نویسنده: مهدی مسائلی. نوبت چاپ: دوم.۱۷۶صفحه/رقعی / ۸۵۰۰تومان. این کتاب را علاوه بر کتابفروشی‌ها می‌توانید به صورت آنلاین از سایت چهارسوق به آدرس تهیه نمایید … ...
  • گزارش تخلف

✔️شغلی به نام خانم جلسه ای🔻

🔻معصومه یوسفی کارشناس امور فرهنگی بانوان سازمان تبلیغات اسلامی …🔹 خانم جلسه‌ای پدیده ایست که در سطح استان قم جامعه آماری بالایی دارد که ازاین تعداد ۷۰۰ الی ۸۰۰ نفر آن‌ها در سازمان تبلیغات پرونده دارند و دارای کارت مداحی هستند …🔹در ایام محرم استقبال مردم از این افراد بسیار بالا بود، از این میان هستند کسانی که به دلیل نداشتن تحصیلات حوزوی، فعالیت این افراد آسیب‌هایی را به همراه دارد که در این راستا و به منظور جلوگیری از افزایش آسیب، سازمان دوره‌های آموزش را قبل از ماه محرم برای این افراد ترتیب داد که در آن از تمام خانم‌هایی که در سازمان پرونده داشتند، دعوت به عمل آمد که با استقبال بسیار خوب خانم‌های مداح همراه بود …🔹در خصوص محتوا، در این جلسات که به صورت مقدماتی، متوسطه و تخصصی برگزار شد به آموزش مواردی از قبیل: اصول و فنون مداحی، احکام، سیره اهل بیت، موارد اخلاقی، دستگاه موسیقی، آشنایی با فرقه‌های نوظهور و بهداشت حنجره پرداخته شد که شایان ذکر است تمام این دوره‌ها به صورت کاملا رایگان برای علاقه‌مندان برگزار شد …🔹 اگر در موارد جشن‌ها و عروسی‌هایی که در سالن‌های پذیرایی انجام می‌شود، کار ...
  • گزارش تخلف

🔻مناسک: میدان رقابت متولیان اماکن مذهبی.. ✍محسن حسام مظاهری..۱

آیین‌سازی تشیع ایرانی، در مسیر عجیبی افتاده که در طول تاریخ تشیع بی‌سابقه است. آخرین محصول شگفت این روند، برگزاری «آیین شکرگزاری اقامه عزای در ماه‌های محرم و صفر» است که دیروز (۲۰ آبان ۹۷) در حرم حضرت معصومه قم برگزار شد. بانی این مراسم بی‌سابقه تولیت آستان حضرت معصومه بوده است. یک نکته مهم در روند آیین‌سازی‌های اخیر همین است که در بسیاری موارد، ابداع‌کننده‌ی آن‌ها، متولیان سازمان‌ها و اماکن مذهبی اند. و هرچه مکان مذهبی مهمتر و سازمان و دستگاه تولیت وسیع‌تر و برخوردارتر باشد، متولیان آن در آیین‌سازی فعال‌تر بوده‌اند. چنین است که در سال‌های اخیر و در بین مؤسسات مذهبی، «آستان قدس رضوی» و «آستان مقدس حضرت معصومه» بالاترین سهم را در آیین‌سازی داشته‌اند..۲. آستان قدس رضوی در دوره‌ی تولیت جدید تحولات و تغییرات مهمی را پشت سر می‌گذارد که ازجمله در توسعه‌ی سازمانی و آیین‌سازی نمود داشته است. نظام مدیریتی سنتی حرم که تا تولیت پیشین استمرار داشت، میراث نظام شاهنشاهی و به نوعی متناسب با شئون همانن نظام بود. تولیت پیشین، گرچه خود از رهبران جریان انقلاب در شهر مشهد محسوب می‌شد، اما در مقام تولیت، م ...
  • گزارش تخلف

💢فقه در عصر غیبت قادر به ساخت مدینه فاضله نیست! ✔️مهدی نصیری استاد دانشگاه و پژوهشگر دینی:

🔹در عصر غیبت و سیطره مدرنیته نباید از حوزه و فقه انتظار شکل دادن به اتوپیای دینی (مدینه فاضله) را داشته باشیم و این امر تنها با ظهور حضرت ولی عصر محقق خواهد شد.. 🔹کسانی که غافل از تنگناهای موجود در عصر غیبت و زمانه سیطره مدرنیته، حوزه و فقه را منجی و حلال همه مشکلات و قادر به ساخت اتوپیای دینی معرفی می‌کنند در زمره غلو کنندگانی هستند که ممکن است فقه و دین را از انجام مقدوراتش نیز باز دارند و میدان را به دست دین ستیز بسپارند …ادامه گفتگو👈 گزیده‌ اخبار و اطلاعات فقهی. ...
  • گزارش تخلف

🔶حمله به دو طلبه در نیشابور؛ تداوم خشونت علیه روحانیان:

به گزارش خبرگزاری فارس از نیشابور، اواخر هفته گذشته چند جوان با حمله به‌وسیله چاقو به دو طلبه حوزه علمیه در شهر نیشابور آن‌ها را مجروح و از صحنه گریختند …یکی از این طلبه‌های مصدوم شده در این حادثه در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در نیشابور گفت: با دوست دیگرم که ایشان نیز طلبه بودند در حال حرکت بودیم که پنج جوان که فکر می‌کنم حالت عادی نداشتند از خودرو سمند مشکی‌ رنگی پیاده شدند و به‌ما حمله کردند …متن کامل این گزارش خبری:. ...
  • گزارش تخلف

♦️به بهانه انتشار کتاب «پل تا جزیره» ♦️. (تأملاتی جامعه‌شناختی در موقعیت پساانقلابی روحانیت)

▪️در یک تحلیل از تحلیل‌های ممکن جامعه‌شناختی، یکی از بارزترین تفاوت‌های میان اهل‌سنت و تشیع، وجود «نهاد روحانیت» در تشیع است. در اهل‌سنت اگرچه «علما» ی مسلمان وجود داشته‌اند، نهادی به‌عنوان نهاد روحانیت با ویژگی‌های شیعی آن شکل نگرفته است. حتی دانشگاه الازهر نیز علی‌رغم سابقۀ چند قرنی خود، معادلی برای نهاد روحانیت شیعه نیست. این تفاوت را در جایگاه منزلتی، کارکردهای اجتماعی، تمرکز سرمایه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، نحوۀ ایفای نقش سیاسی علمای اهل‌سنت و نهاد روحانیت شیعه و موارد دیگر می‌توان مشاهده کرد …▪️آنچه در این میان از اهمیت تحلیلی دوچندان برخوردار است، این است که نهاد روحانیت شیعه را چه متقدم چه متأخر، چه زادۀ صدر اسلام چه نتیجۀ تطور تاریخی نهاد وکالت شیعه، و چه برخاسته از دورۀ صفویه چه مولود قاجاریه بدانیم، انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ نقطۀ عطف مهمی در مطالعات اجتماعی نهاد روحانیت است؛ چراکه روحانیت برای نخستین بار در تاریخ شیعه، خود در رأس قدرت سیاسی جامعه قرار گرفته است؛ موقعیتی جدید و بی‌سابقه حتی در مقایسه با معدود دوره‌های تاریخی چون دورۀ صفویه که بخش‌هایی از روحانیت شیعه در ن ...
  • گزارش تخلف

✔ مقاله وارده/درنگی در آئین‌های عزاداری با تکیه بر «پیاده روی اربعین». محمدامین شرف الدین

🔹 امروزه رسانه‌های رسمی و بسیاری از تریبونهای دینی چنان اهمیتی برای «پیاده روی اربعین» قائل شده‌اند که یکی از سخنرانان مذهبی در برنامه زنده تلویزیون آن را از عاشورا نیز مهم‌تر دانست و یکی از وعاظ مشهور آن را جزو مقدمات ظهور امام عصر (عج) و شرکت در «پیاده روی اربعین» را از نظر عقلی واجب دانست. 🔹 در گذشته (که درباره تاریخ آن اختلاف است) برخی از علما و روحانیون رسمی داشتند که برای زیارت شبهای جمعه و یا روز اربعین از نجف با پای پیاده به سمت کربلا حرکت می‌کردند. رفته رفته مردم عادی نیز همانند علما برای زیارت روز اربعین از نجف تا کربلا پیاده حرکت کردند. عده‌ای مرحوم آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی (متوفی ۱۳۵۳ شمسی) را احیاگر و مروج اصلی این مساله می‌دانند. پس از سقوط صدام که شیعیان آزادی عمل بیشتری پیدا کردند، راهپیمایی اربعین بین آنان رواج بیشتری پیدا کرد و به صورت بسیار محدود ایرانی‌ها نیز آنان را همراهی می‌کردند. 🔹 در منابع روایی شیعه روایاتی وجود دارد که در کنار حدود پانزده روز زیارتی مخصوص، یکی از ایام زیارتی حضرت سید الشهداء (ع) را روز اربعین دانسته است (ر. ک: وسائل الشیعه، ج۱۴، تتمه ک ...
  • گزارش تخلف

🔸مناسبت سازی، تنازع شیعیان در زمان.. ✍زهره سروشفر

📗مدت‌ها قبل، اطلاعیه‌ای در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد که در آن مؤسسه رسول اعظم (ص) وابسته به بیت آیت‌الله سید صادق شیرازی، جمعه آخر ماه مبارک رمضان را به عنوان روز «نصرت عسکریین» نام‌گذاری نموده و از حرکت کاروان‌های زیارتی ولائیان فدائی جهت فتح و نصرت سامراء خبر می‌دهد. در این اطلاعیه بیان شده که این نام‌گذاری بنابر ارشادات آیت الله سید صادق شیرازی در این باره صورت گرفته است …📕درحالی ­که هفته آخر ماه رمضان سال­ها پیش توسط امام خمینی به عنوان «روز قدس» نام­گذاری شد و آیت­ الله سید صادق شیرازی این روز را «روز فتح عسکریین» یا «روز فتح سامرا» نامید. چنین نام­گذاری ­ای از یک­سو این رویکرد را در مقابل رویکرد امام خمینی و طرفداران رویکرد وی قرار داد و از سوی دیگر رویکرد شیعی خاص جریان شیرازی­‌ها را در مقابل افراد سنی مذهب …📙شکل­ گیری مناسبت­‌های شیعی جدیدی مانند «ایام محسنیه» و «ایام مسلمیه» و یا ایجاد تغییراتی در برخی مناسبت­‌ها مانند دهه فاطمیه چند مدتی است که شدت گرفته است. چنین تحولاتی را می‌توان هم عرض و موازی با تغییراتی دانست که در سال‌های پس از پیروزی انقلاب از سوی حکومت بر منا ...
  • گزارش تخلف

🔸شیعه و عصر غیبت: صورت مسأله‌ای فراموش شده در دوران پس از انقلاب. ✍محمدحسین بادامچی

🔴در میان سخنرانیهای همایش امکان امر دینی که دو هفته پیش برگزار شد، سخنرانی انشاءالله رحمتی* بیش از همه تأمل برانگیز بود. رحمتی بحث خود را از این نقطه آغاز کرد که موقعیت «مرگ خدا» که نیچه از آن در غرب سخن می‌گوید، بسیار شبیه به موقعیتی است که شیعه پس از آغاز غیبت با آن مواجه می‌شود. در اینجا بحث بر سر وجود خدا نیست، بلکه بحث بر سر پایان دسترسی و انقطاع از امر قدسی است. رحمتی سپس بحث خود را بر این محور ادامه داد که «نظریه امامت» در شیعه بدان معناست که انقطاع از هدایت الهی پس از رحلت پیامبر خاتم رخ نمی‌دهد و بنابراین امکان اتصال به امر قدسی علی رغم خاتمیت نبوت، هنوز باقیست و فیلسوفان و عارفان شیعه که همواره تحت تعقیب متشرعین و فقهای قشری بوده‌اند، حاملان همین دیدگاه بنیادین شیعه در طول تاریخ ما بوده‌اند …. 🔴دیدگاه رحمتی، که نظریه شایع در میان فیلسوفان اسلامی است و در همان همایش توسط کسان دیگری چون حجت الاسلام حمید پارسانیا از شاگردان مبرز آیت الله جوادی آملی نیز مطرح شد، به اعتقاد من در توضیح ماهیت «غیبت» ناتوان است. این مشکل البته تنها به فیلسوفان برنمی گردد بلکه به کلیت الهیات شیعه مربو ...
  • گزارش تخلف

🔸نقد.. ✍ م. م _ طلبه حوزه علمیه و کارشناس ارشد مطالعات ادیان

🔴بیانیۀ اخیر مدرسان حوزه در مورد جسارت پیش‌آمده به آیت‌الله شبیری زنجانی را مطالعه کردم. یک قدم دیگر به این نظر نزدیک شدم که اگر بزرگان حوزۀ علمیه در رخدادهای روزگار کاملا خاموش باشند و در نفی و اثبات هیچ امری دم برنیاورند، ای بسا بهتر می‌توانند همین اعتبار و حرمت باقی‌ماندهٔ‌شان را نگاه دارند …🔹من نه دغدغۀ مرجعیت و فقاهت دارم، نه به آن اشخاصی که دیدارشان با آیت‌الله شبیری مسئله ساخت ارادت دارم. اما اینقدر را می‌فهمم که کسی مثل آقای شبیری نه به‌عنوان یک فقیه، نه یک روحانی؛ بلکه به‌عنوان یک انسان کاملا عادی این حق اولیه را دارد که هرکسی را می‌خواهد به حضور خود بپذیرد و هرکسی را نخواست نپذیرد. احدی هم نمی‌تواند در این‌باره برای یک انسان عاقل بالغ تعیین تکلیف کند؛ چه رسد به اینکه لحن‌اش «نه مناسب حال درویشان» باشد!. 🔻وقتی یک کرور مدرس حوزه در بیانیۀ خود از این مسئلۀ مهم می‌گذرند و از بابت مداخلۀ نابجایی که صورت گرفته هیچ تذکری نمی‌دهند، معلوم می‌شود به حقوق اولیۀ انسان‌ها عنایت کافی نکرده‌اند. با این وصف چگونه می‌توانند از کرامت انسانی سخن بگویند؟ انسانی که برای پذیرفتن انسانی دیگر هم آزا ...
  • گزارش تخلف

پاسخ یکی از مخاطبان «دین و جامعه» به مطلب (تصویر سازی کاریکاتوری قرآن؟).. 👇👇👇 …سلام بر ادمین محترم

چه خوب بود پائین مقاله درباره جشنواره کاریکاتوری سبک زندگی قرآنی ماه رمضان شهرداری تهران با همکاری اداره اوقاف، تعدادی از طرح‌ها و تابلوها را هم نشون میدادید که مخاطبین بی انصافی و تندروی مقاله نویس منتقد را در می‌یافتند. چون اینگونه نیست که هر مخاطبی مثل من مطلب را راستی آزمایی کند. ممکن هست خیلی از مخاطبین با همین مقاله برداشت غیر واقعی کنند و موضع گیری‌های خلاف واقع داشته باشند. با تشکر ...
  • گزارش تخلف

📚تصویرسازی کاریکاتوری قرآن؟ 📚. (تحول رابطه هنر و اسلام شیعی در موقعیت پساانقلابی) …

📗در ماه رمضان سال گذشته، شهرداری تهران، مجموعه تبلیغات خود را در سطح شهر با عنوان «سبک زندگی قرآنی» اجرا کرد. این مجموعه، شامل بنرهای بزرگی است که مفاهیم قرآنی را با تصویرسازی بیان کرده‌اند. نکته‌ی مهم این است که تعداد زیادی از آیات قرآن، با «کاریکاتور» تصویر شده و در سطح شهر نصب شده‌اند و هیچ اعتراضی به این بنرها صورت نگرفت. این نشانه‌ای از یک تغییر است: تغییر نسبت هنرها و اسلام شیعی. ادعای من این است که این تغییر، شاید تنها در موقعیت خاص امروز ایران میسر بود: جایی که [بخشی از] نهاد رسمی دین به حکومت رسیده باشد …📕بیایید فرض کنیم که این اتفاق در مکان دیگری از کشورهای اسلامی رخ داده بود: آیاتی از قرآن، با تصویرسازی کاریکاتوری در سطح شهر نصب شده بود. کافی است به عربستان، مصر، پاکستان یا حتی کشورهایی که مسلمانان در آن در اقلیت هستند - مثل کشورهای اروپایی - فکر کنیم. نتیجه مشخص است. چه بسا که خونهایی در اعتراض به این تصاویر ریخته می‌شد. ماجرای کاریکاتورهای دانمارکی و … هنوز در خاطره‌ها زنده است …📙بیایید فکر کنیم که این اتفاق، «در زمان» دیگری رخ داده بود؛ در دوره‌ای دیگر. ...
  • گزارش تخلف