دین و جامعه
دین و جامعه

مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین: نشستها، همایش ها، پایان نامه ها، معرفی کتاب، مقالات، پژوهشها و یادداشت‌های تحلیلی. اطلاع رسانی، تبادل و دریافت مطلب: مریم محمدی اکمل @maryam_mohamadiakmal

دین و جامعه
دین و جامعه
۲۳:۱۶ ۱۳۹۷/۰۷/۰۷

«بی عنوان».. من پیش از انقلاب کارمند شهرداری بودم؛ در پروژه‌های شهرسازی دستی داشتم
آن روزها پشت مجلس شورای وقت (میدان بهارستان) خیابانی نبود. شهرداری مقدمات کار را چیده بود که خانه‌های مردم را براساس متراژ بخرد. قیمت‌گذاری‌ها صورت گرفت. شهرداری همه خانه‌ها را بیش از قیمت واقعی ارزش‌گذاری کردند تا کسی احساس نکند که سرش کلاه رفته است. همه آمدند و پول‌هایشان را گرفتند و رفتند به غیر از یک نفر و آن هم مرحوم راشد!. اعتراضیه نوشت و فرستاد شهرداری که من با قیمت شما مخالفم! اعتراض یک روحانی از بین این همه جمعیت، مثل توپ صدا کرد. ما در میان خود یک مهندس غیرمسلمان داشتیم که از این اتفاق خیلی خوشحال بود و نقل صحبت‌های او در هر مجلسی آن بود که سمبل‌های معنوی شما مسلمانان، این‌ها هستند. زمانی را مقرر کردیم که راشد بیاید، اعتراض خود را عنوان کند و قیمت پیشنهادی خود را هم بگوید. ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۲۱:۰۵ ۱۳۹۷/۰۷/۰۵

✅ نشست «خوانش جدید از رویکرد مردم کوفه به قیام امام حسین (ع)» در دانشگاه اصفهان برگزار می‌گردد
نشست «قراءه جدیده لموقف اهل الکوفه من نهضه الامام حسین (ع)» با ارائه پروفسور هادی عبدالنبی التمیمی ۷ مهر ۹۷ ساعت ۱۰ الی ۱۲ در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان برگزار می‌گردد. (بیشتر. ((
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۷:۱۷ ۱۳۹۷/۰۷/۰۳

🔶عزاداری انتقادی و روایت انتقادی از عاشورا.. ✍️دکتر حسن محدثی
به‌نظر می‌رسد بعد از نارضایتی‌ای که در پایان دهه‌ی هشتاد شمسی به‌صورت یک جنبش اجتماعی ملی ظهور کرد و بعدها این نارضایتی تداوم پیدا کرد، شکل جدیدی از عزاداری (و نوع جدیدی از عزاداری انتقادی) در برخی از شهرهای کشور بروز یافت. تقریبا امکانات رسمی برای سخن گفتن برای ناراضیان باقی نمانده بود و سخن گفتن اعتراضی نیازمند شجاعت و اشکالی از هزینه دادن بود. بنابراین، به‌نظر می‌رسد باز هم عزداری فرصتی برای گروهی از مردم فراهم ساخت تا صدای خود را از مجرای مناسکی دینی پژواک دهند. در پی این جنبش و طرح مطالبات سیاسی و مدنی نوین در ایران بود که هیأت‌های عزاداری به مجالی برای طرح این‌گونه مطالبات مردمی و فرصتی برای پژواک صدای ناراضیان اجتماعی-سیاسی در جامعه بدل شدند. بدین ترتیب، روایتی جدید از عزاداری و عاشورا از انتهای دهه‌ی ۱۳۸۰ پدید آمده است که البته، شاید به‌کلی در تاریخ عزاداری‌ ایران بی‌سابقه نباشد، اما برخی مضامین عام‌گرایانه و انسان‌گرایانه‌‌ی آن تازه‌گی دارد. این روایت از عاشورا و این نوع عزاداری دست‌کم در ایران معاصر تا این حد گسترش نداشته است و اکنون به مدد رسانه‌های نوینی مثل تلگرام در حلا گ ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۲:۰۳ ۱۳۹۷/۰۷/۰۳

⚡️یکی از عبادت‌های صوفیان رقص است. ⚡️یکی از مشکلات ما کتاب مثنوی مولوی است
⚡️یک نفر از صوفیان به جبهه نرفته است تا شهید شود. ✔️آیت‌الله نوری همدانی در دیدار مسئولین همایش تصوف شاخصه‌ها و نقدها🔻. 🔹امام خمینی (ره) و آیت الله شاه آبادی از عرفای بزرگ ما هستند، ولی صوفیان سعی کردند که خود را از عرفا معرفی کنند، صوفیان چهره سازی کردند و شخصیت‌های خود را با چهره بسیار درخشان نشان داده‌اند …🔹به چه دلیل از حسن بصری، شقیق بلخی، معروف کرخی، بایزید بسطامی و جنید بغدادی با این عظمت یاد شده است؟ این چهره سازی به اندازه‌ای حیله گرانه بوده که برخی از بزرگان ما مانند مقدس اردبیلی را در شمار چهره‌های بزرگان خود قرار داده‌اند یا مثلا اویس قرنی را جزو بزرگان صوفیه ذکر کرده‌اند …🔹تمام خصوصیاتی که ما برای ائمه خود قائل هستیم که ائمه (ع) طی الارض داشته و در جمادات و نباتات و حیوانات تسلط دارند را این‌ها در چهره سازی‌هایی که کرده‌اند، برای صوفیان بیان کرده و عظمتی که ما منحصر در اهل بیت می‌دانیم را برای بزرگان خود حراج کردند …🔹بنده لازم دانستم که به سراغ کلمات آن‌ها بروم و در کتابی مانند تذکرة الاولیاء که از کتب معتبر صوفی است، کلماتی از صوفیان نقل می‌کنند که از روایات ما است و آن ر ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۶:۳۵ ۱۳۹۷/۰۷/۰۲

🔶تأثیر فردگرایی بر گفتمان عدم حجاب اجباری.. ✍️ «اباذر افشار»
🔹 به نظر می‌رسد سال‌هاست در مسأله عفاف و حجاب بدون تشخیص درد، دست به درمان زده‌ایم. از یک سو بر اساس مبانی فقهی به‌ویژه نصوص و ظهور آیات قرآنی از جمله آیات ۳۰ و ۳۱ سوره نور و آیات ۳۱، ۳۲ و ۵۹ سوره احزاب وجوب حجاب، قطعی و مسلم است. وجوب در فقه یکی از احکام پنجگانه حکم تکلیفی است و یکی از ویژگی‌های مهم حکم تکلیفی غیرقابل اسقاط بودن آن است؛ به تعبیر دیگر اراده انسان‌ها و مکلفان در آن دخالتی ندارد؛ بلکه شارع مقدس با استفاده از اوامر و نواهی مستقیم آن را واجب و آثار حقوقی خاصی را بر آن مترتب کرده است …🔹 فقیه تیزبین مرحوم سیدمحمدکاظم طباطبایی یزدی در کتاب ارزشمند عروة الوثقی حقوق انسان‌ها را بر دو قسم حقوق شخصی و حقوق عمومی تقسیم می‌نمایند و درباره امکان ساقط‌کردن این حقوق می‌فرمایند حقوقی که به مصلحت شخص و فرد است غالبا قابل اسقاط است؛ اما حقوقی که به مصلحت دیگران و جامعه است غیرقابل اسقاط است. لذا با عنایت به آثار اجتماعی رعایت عفاف و حجاب می‌توان نتیجه گرفت که عفاف و حجاب حق شخصی نیست تا دستاویزی بشود بر عدم مراعات آن در جامعه؛ بلکه حقی است به مصلحت جامعه و دیگران؛ از این رو حق حجاب، غی ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۰۰:۴۲ ۱۳۹۷/۰۶/۳۰

🔶برخی از نظرات مخالفان نظریه‌ی کارناوالی شدن.. 🔻دکتر علیرضا شجاعی‌زند:
«ما عموما تلاش می‏کنیم مفاهیم را با معادل‏های زبانی هماهنگ کنیم اما این نباید روحیه غالب برای مفهوم‏سازی باشد. به نظر من کارناوالیزیشن به چند دلیل برای منظور شما مناسب نیست. یکی آنکه باید اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشیم. علاوه بر آن به کار بردن یک عنوان برای یک پدیده در جامعه باید نسبت به آن اسبق باشد که به نظر من، از آنجا که ما چیزی به عنوان کارناوال در جامعه نداشتیم، کسی تصوری نسبت به آن ندارد که ما اصرار داشته باشیم این پدیده را با این عنوان معرفی کنیم. از سوی دیگر، من تفاوت قابل توجهی بین تلقی دکتر محدثی از کارناوال و آنچه در غرب وجود دارد می‏بینم. ویژگی اصلی کارناوال در غرب جنبه‏ای تفریحی و تفننی با صورتی غیرجدی است که به اعتقاد من گذرا و کم تأثیر است …شجاعی‏زند در عین حال افول برخی مراسم مذهبی را تأیید کرد و گفت: به نظر من در گذشته هم چنین مواردی بوده و عواملی هم وجود داشته که مراسم مذهبی را از افول به شرایط دیگر باز داشته است. جو غالب این بوده که همواره علما از این امر جلوگیری کردند اما یکی از رقبای پنهان علما مداحان هستند و این از خطرات جدی برای تحریف دین است. وبر معتقد ا ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۰۰:۴۱ ۱۳۹۷/۰۶/۳۰

🔶خلاصه‌ای از نظریه‌ی کارناوالی شدن عزاداری عاشورا.. ✍️حسن محدثی
🔻نظریه‌ی کارناوالی شدن عزاداری عاشورا، نظریه‌ای جامعه‌شناختی در باب تحول عزاداری در ایران پس از انقلاب است.. 🔻این نظریه می‌گوید سنخ جدیدی از عزاداری عاشورا از آغاز دهه‌ی ۱۳۸۰ در کنار سنخ‌های دیگر شکل گرفته و به‌تدریج افزایش و گسترش خواهد یافت. این سنخ جدید عزاداری روایتی مقلوب از عاشورا ارایه می‌کند و عزاداری را به‌منزله‌ی فرصتی برای مقابله با فرهنگ رسمی در جمهوری اسلامی مورد استفاده قرار می‌دهد و این نوع عزاداری نوعی مقاومت منفی در مقابل فرهنگ دینی رسمی است.. 🔻این نظریه محصول مطالعه‌ای تجربی در باب چند هیأت عزاداری در شهر تهران بود که در سال ۱۳۸۳ برای دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام گردید …🔻از آن‌جایی که برخی واکنش‌ها نشان می‌دهد که کسانی هنوز اصل نظریه را درنیافته‌اند و حتا در فهم معنای کارناوال هم دچار مشکل‌‌اند و برخی کارناوال را با نمایش یکی می‌گیرند، خلاصه‌ای از این نظریه را که قبلا در مجله‌ی نسیم بیداری منتشر شده تقدیم می‌کنم.. 🔻متأسف‌ام که حتا برخی هم‌کاران من بی‌مطالعه و تحقیق در باب همه چیز سخن می‌گویند. نمونه‌ی آن سخنان شگفت‌انگیز دوست ارج‌مندام دکتر نعمت‌ا ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۶:۳۵ ۱۳۹۷/۰۶/۲۷

🔸مصائب چادر و عمامه. (به یاد محمد تولایی، طلبه‌ای که مظلومانه کشته شد) …✍️ محسن‌حسام مظاهری
[قسمت ۲ و پایانی] …۴. این را براساس مشاهدات و تجربیات شخصی خودم می‌‌گویم: در این چند سال، به شکل کاملا‌ محسوسی بر شمار زنان جوان چادری که حجاب‌شان را از چادر به مانتو و روسری تغییر داده‌اند، افزوده شده است. قصدم ارزش‌گذاری ارزشی چادر نیست و شخصا هم به تنوع الگوهای حجاب (حتی در مدل و رنگ چادر) باور دارم. اما این مشاهدات پراکنده، نشانه‌ی خطر است. نشانه‌ی دیگر افزایش شمار روحانیان جوانی است که ترجیح می‌دهند (یا دقیق‌تر بگویم: ناگزیرند) «دوزیست» باشند. یعنی در معابر و اماکن عمومی با لباس شخصی تردد کنند. انصافا هم شجاعت زیادی می‌خواهد که در جامعه‌ی امروز، زنی با چادر و طلبه‌ای با لباس روحانیت در کوچه و خیابان و تاکسی و مترو تردد کند. به عبارت دیگر هزینه‌های چادری‌‌بودن و معمم‌بودن به بالاترین سطح رسیده است. هزینه‌هایی که تجربه‌ی حکومت دینی تولید کرده است. ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۶:۳۵ ۱۳۹۷/۰۶/۲۷

🔸مصائب چادر و عمامه. (به یاد محمد تولایی، طلبه‌ای که مظلومانه کشته شد) …✍️ محسن‌حسام مظاهری
[قسمت ۱ از ۲]..۱. صبح امروز با یک خبر تلخ آغاز شد:. «محمد تولایی، جوان طلبه‌ی جوانی که چند روز پیش در مشهد مورد سوءقصد قرار گرفته بود، بر اثر شدت جراحت از دنیا رفت.». این چندمین مورد سوءقصد به روحانیان در ماه‌های اخیر است. و پس از یک روحانی که آبان ۹۶ در شیراز به ضرب گلوله کشته شد و روحانی دیگری که در همان ماه در متروی تهران مورد اصابت چاقو قرار گرفت، سومین موردی است که به قتل قربانی می‌انجامد..۲. پیشتر در یادداشت‌ «گشایش یا تنگنا» نوشته بودم:. «در حکومت دینی، دین‌داران، ناخواسته در موقعیت توجیه‌کنندگان رفتارهای حکومت و دولت قرار می‌گیرند. خصوصا ‌هرچه فاصله‌ی مردم و حاکمان بیش‌تر باشد، این برچسب‌زنی فراگیرتر می‌شود. ایماژی که حکومت ساخته است این‌ست: قدرت در دست دین‌داران است. ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۵:۴۶ ۱۳۹۷/۰۶/۲۷

♦️لزوم هدف‌مندسازی اجتماعی نذری: ‌ نقد اسراف و تجمل در برگزاری عزاداری.. حسن محدثی
🔻نذری دادن از سنت‌های دینی بسیار ارزش‌مند در فرهنگ ما است. با این حال، شیوه‌ی کنونی نذری دادن فقط ارایه‌ی خدمات غذایی به افراد سیر و برخوردار است. لازم است توزیع نذری به‌لحاظ اجتماعی هدف‌مند شود و معطوف به فقرا گردد. در حال حاضر در نذری دادن نوعی آسان‌گیری وجود دارد. بارها شاهد افرادی بودیم که با ماشین‌های مدل بالا مصرف کننده‌ی نذری ماه محرم بوده‌اند. آن‌ها از فرصت نذری به‌مثابه پیک نیک و گردش درون شهری استفاده می‌کنند. لازم است این شیوه‌ی نذری دادن در کوی و برزن و خیابان نقد شود و نذری به فقرا معطوف گردد و به محله‌های فقیرنشین منتقل شود.. 🔻عزاداری عاشورا مجالی است تا در زمان برگزاری آن فقرا اطعام شوند. این کارکرد عزاداری عاشورا را جدی بگیریم و پاس بداریم. ...
  • گزارش تخلف
گزارش این نوشته