جدیدترین نوشته‌ها

آن‌ چیزی‌ که‌ ارزش‌ دارد فرمانبرداری‌ انتخابی‌ است‌» (بهشتی، ۱۳۷۷: ۹)

اصطلاحی‌ که‌ خود بهشتی‌ به‌‌کار می‌برد برای‌ توصیف‌ بینش‌ ترمیم‌گرایان‌ دینی‌ درباره‌‌ی امر به معروف‌ و نهی از منکر بسیار دقیق‌ است‌: «فرمانبرداری‌ انتخابی‌». تصور کنید ده‌ راه‌ پیش‌ پای‌ انسان‌ باشد که‌ ۹ تای‌ آن‌ صواب‌ (با درجات‌ متفاوت‌) و راه‌ دهم‌ راه‌ ضلالت‌ و گمراهی‌ باشد. در این‌جا ما به‌ فرد می‌گوییم‌ که‌ حق‌ داری‌ از میان‌ این‌ ده‌ راه‌ یکی‌ را برگزینی‌. توصیه‌ی‌ ما این‌ است‌ که‌ راه‌ دهم‌ را انتخاب‌ نکنی‌ چون‌ به‌ ضلالت‌ منجر خواهد شد. اگر فرد مورد نظر یکی‌ از راه‌های‌ صواب‌ را انتخاب‌ کرد، او «فرمانبرداری‌ انتخابی‌» مورد نظر را تحقق‌ بخشیده‌ است‌. از نظر بهشتی‌ خطاست‌ که‌ ما راه‌ دهم‌ را حذف‌ کنیم‌ یا فرد را مجبور سازیم‌ که یکی‌ از نه‌ راه‌ را طی‌ کند. شق‌ اول‌ به‌ «فرمان‌برداری‌ اجباری‌» می‌انجامد و شق‌ دوم‌ تحمیل‌ دین‌ است‌. اما تصور آیت‌الله‌ بهشتی‌ از شرایط‌ اجتماعی‌ به‌ویژه‌ در دوران‌ مدرن‌ تصوری‌ ساده‌ و غیرواقع‌بینانه ‌است‌. راه‌های‌ ضلالت‌ در جامعه‌ اگر بیش‌تر از راه‌های‌ صواب‌ نباشد کمتر نیست‌. ...
  • گزارش تخلف

️اسلام و محدودسازی آزادی بشری: بررسی انتقادی آرای بهشتی.. حسن محدثی گیلوایی

این روزها برخی در حال ساختن تصویری آرمانی و بسیار آزاداندیشانه از آیت‌الله بهشتی هستند. اما بررسی آرای او نشان می‌دهد این تصویرسازی‌های ایده‌آل از بهشتی کاذب است. بخشی از کتاب در حال انتشار «تخریب قلمرو دینی» نوشته‌ی حسن محدثی گیلوایی و رسول انبارداران در همین باره تقدیم می‌شود تا مخاطبان گرامی به‌نحو دقیق‌تری با آرای آیت الله بهشتی آشنا شوند. اگر چه بین آرای او به‌عنوان یک ترمیم‌گرای دینی با آرای محافظت‌گرایان دینی (نظیر آیت‌الله مصباح یزدی) تفاوت فاحشی وجود دارد، اما نمی‌توان بهشتی را فردی آزاداندیش تلقی کرد. بین آرای او و آرای کسانی چون سیدموسی صدر و علی شریعتی نیز تفاوت‌های جدی‌ و قابل اعتنایی وجود دارد. …. آیت‌الله‌ بهشتی‌ معتقد است‌ که‌ «انسان‌ … موجودی‌ است‌ چند بعدی‌ با ابعاد گوناگون‌، مایه‌های ‌رنگارنگ‌» (بهشتی‌۹:۱۳۷۷). به‌علاوه‌، «انسان‌ اسلام‌ انسانی‌ است‌ آزاد و این‌ آزادی‌ را رایگان‌ به‌ او نداده‌اند، این‌ آزادی‌ را به‌ او داده‌اند و به‌ او گفته‌اند ای‌ انسان‌ آینده‌ات‌ و سرنوشتت‌ را خودت‌ بساز» (همان‌). بر این‌ اساس‌، بهشتی‌ معتقد است‌ که‌ «اسلام‌ هیچ‌] چیز [را بر کسی‌ ت ...
  • گزارش تخلف

️ پوپولیسم در کشورهای مختلف (۲)

نمونه‌ای از پوپولیسم مدرن را که می‌تواند مورد مطالعه قرار گیرد دگرگونی‌های دو دههٔ جاری در دنیای سیاست ایتالیا است. هنگامی که سیلویو برلوسکونی در سال ۱۹۹۴ میلادی همراه با حزب جدیدش فورزا ایتالیا وارد مبارزه‌های سیاسی ایتالیا شد، برلوسکونی گونهٔ تازه‌ای از پوپولیسم را که بر تمرکز بر کنترل رسانه‌ها برپا شده پدیدآورد. برلوسکونی و هم پیمانانش با به کارگیری این شیوه سه مرتبه انتخابات را بردند، در ۱۹۹۴، ۲۰۰۱، و با کمک دست راستی‌های جدید مردم آزاد، در سال ۲۰۰۸؛ او توانست حدود ۱۰ سال نخست وزیر ایتالیا باشد …از دونالد ترامپ و محمود احمدی نژاد رئیس جمهور سابق ایران به عنوان نمونه‌های جدید پوپولیسم یاد می‌شود …کانال دانش سیاست. ...
  • گزارش تخلف

️ پوپولیسم در کشورهای مختلف (۱).. عوام‌گرایان در روسیه حزب آزادی و زمین را بنیان نهادند

عوام‌گرایی در آغاز اشاره به این اعتقاد داشت که انقلاب کار مردم است (که در روسیه معنای آن دهقانان بود) نه اقلیت مبارز انقلابی. در پایان قرن نوزدهم مارکسیست‌های روسیه که به عمل سازمانی و حزب پیشرو باور داشتند به همهٔ روش‌های انقلابی رقیبان غیر مارکسیست خود بر چسب عوام‌گرایانه زدند واین عنوان به صورت تحقیر آمیز رواج یافت …از ۱۹۴۵ در روش کسانی چون سناتور جوزف مک کارتی و جورج والاس می‌توان یافت. ظهور چپ نو را نیز برخی با شور و شوق پیروزی جهانی عوام‌گرایی شمردند …عوام‌گرایی را در جنبش‌های روستایی اروپای شرقی پیش از ۱۹۳۹ و نیز در فاشیسم و نازیسم و در بسیاری ار جنبش‌های آزادی بخش جهان سوم می‌توان یافت …کانال دانش سیاست. ...
  • گزارش تخلف

️ رویکردهای متفاوت پوپولیسم در جوامع مختلف

آیین و سنت سیاسی پوپولیستی، در هر کشوری شکل ویژه‌ای دارد. در نهضت‌های پوپولیستی، معمولا ائتلافی آشکار یا ضمنی، میان طبقات مختلف با منافع متفاوت و گاه متعارض برقرار می‌شود.. تداخل قشرهای گوناگون در این نهضت‌ها، به طور عمده ناشی از عدم تشکل طبقاتی و عدم وجود مرزبندی روشن طبقاتی است.. پوپولیسم دارای مشخصات عوام فریبی، تقدیس شخص رهبر فرهمند، تعصب، تکیه بر توده‌های محروم، نداشتن ایدئولوژی مشخص، اصلاح طلبی، بورژوایی بودن و عناصری از ضدیت با امپریالیسم و ملی‌گرایی است. توسعه خواهی و پر و بال دادن به نیروهای وابسته به بازار داخلی و گاه آزادی‌های سندیکایی و دموکراتیک از خصلت‌های عمده دوران پوپولیسم است …کانال دانش سیاست. ...
  • گزارش تخلف

️ ویژگی کلی پوپولیسم

پوپولیسم دارای چند ویژگی کلی به شرح زیر است:.۱️⃣ جلب پشتیبانی مردم با توسل به وعده‌های کلی و مبهم، و معمولا تحت کنترل رهبر فرهمند و شعارهای ضد امپریالیستی …۲️⃣پیشبرد اهداف سیاسی، مستقل از نهادها و احزاب موجود، با فراخوانی تودهٔ مردم به اعمال فشار مستقیم بر حکومت …۳️⃣بزرگداشت و تقدیس مردم یا خلق، با اعتقاد به اینکه هدف‌های سیاسی باید به اراده و نیروی مردم و جدا از احزاب یا سازمان‌های سیاسی پیش برود …کانال دانش سیاست. ...
  • گزارش تخلف

️تکنوکراسی چیست؟ (۳)

اصطلاح تکنوکراسی یا فن سالاری در سال ۱۹۱۹ توسط ویلیام هنری اسمیت، نویسنده آمریکایی، ساخته شد و با ساخت آن پیشنهاد «حکومت فنکاران» را نیز ارائه کرد. هواداران فنسالاری پس از جنگ جهانی اول به مطالعه وضع اقتصادی ایالات متحده آمریکا پرداختند و یکی از ایشان به نام هووراد اسکات با نوشتن کتاب «مهندسان و سیستم قیمت» اصطلاح تکنوکراسی را رواج داد.. اسکات بر آن بود که سیستم اقتصاد کنونی، که بر اساس سیستم قیمتها قرار دارد، کهنه شده است، زیرا با سیستم قیمتها جامعه هر چه بیشتر وامدار می‌شود و در نتیجه قدرت خرید از پیشرفتهای فنی واپس می‌ماند و این واپس ماندگی نتایج گرانی برای قیمتها و ثبات اجتماعی دارد. از اینرو به نظر آنان باید واحد تازه‌ای برای سنجش ارزش در کار آید که اساس آن قوانین ثابت فیزیکی باشد. این واحد به نظر او «انرژی تولید» است. در این صورت حکومت به دست فن شناسان خواهد افتاد. این اصطلاح در دهه ۱۹۶۰ در فرانسه گسترش یافت و فرانسویان آنرا ادامه نظریات فیلسوف فرانسوی سن-سیمون می‌دانستند …کانال دانش سیاست. ...
  • گزارش تخلف

️تکنوکراسی چیست؟ (۲)

نهضتی بنام فن‌سالاری در سال ۱۹۳۲ در آمریکا بوجود آمد که مرکز آن دانشگاه کلمبیا بود. در بحبوحهٔ بحران بزرگ اقتصادی آمریکا که اقتصاددانان و سیاست‌مداران از غلبهٔ بر آن عاجز بودند گمان می‌رفت که شاید مهندسان و فن سالاران قادر به مهار آن باشند. در واقع این نهضت واکنش رکود بزرگ بود. از آن پس حکومت ارباب فن هوادار چندانی نیافت و این عقیده رایج شد که مغزها و دست‌های تکنوکرات‌ها هر اندازه که خوب چرخ‌های فناوری جدید را بچرخاند دلیل آن نیست که بتواند چرخ‌های حکومت را هم به خوبی به گردش در آورند. به ویژه که در عصر ما فناوری خود به سبب داشتن عارضه‌های منفی مورد انتقاد و نکوهش برخی از متفکران اجتماعی قرار گرفته‌است …کانال دانش سیاست. ...
  • گزارش تخلف

️تکنوکراسی چیست؟

فن سالاری یا تکنوکراسی در اصطلاح به حکومت تکنیک اطلاق شده است که در آن نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی باید بوسیلهٔ صاحبان فن اداره شود. به دیگر سخن فن‌سالاری به مفهوم هواداری از رهبری ارباب فن است که بر ماشینیسم و دانش فنی و مهارت‌های فناورانه تکیه دارد و همان‌ها یعنی مهندسان، دانشمندان و تکنوکرات‌ها باید فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی را رهبری کنند …کانال دانش سیاست. ...
  • گزارش تخلف

قصیدهٔ۱۱..۱۸. کرده به دیوان دل چرخ و زمین را لقب

پیر بشخشم‌نهاد زشت شبانگه‌لقا …دیوانه‌دل: اضافهٔ تشبیهی، دفتر دل، لوح ضمیر. بشخشم: «کلمهٔ بشخشم را در دیوان خاقانی به صورت‌های مختلف نوشته‌اند؛ از جمله: در چاپ دکتر سجادی «تجشم» آمده و در چاپ عبدالرسولی در متن «مجسم» به کار رفته و در پاورقی‌ها به صورت «محجشم» و در یک نسخه «تجشم» آمده است که باید «پیر بشخشم» باشد که در برهان قاطع به معنی پیر لرزان آمده که با حرکت چرخ متناسب است. در حدیقهٔ سنایی، ص۳۶۱، «بشختم» آمده است که باید تصحیف شدهٔ «بشخشم» باشد …آن خوش از نفس شهوت و شره است. ور نه جای بشختم و تبه است …پیر «تجشم‌نهاد» معنا ندارد، بلکه باید پیر «بشخشم‌نهاد» باشد؛ یعنی پیر لرزان.» (از تقریرات کلاس درس خاقانی استاد دکتر سیدجعفر شهیدی). معنی: ممدوح خاقانی، ناصرالدین ابراهیم، در دفتر دل، آسمان را پیر لرزان و زمین را زشت سیاه‌منظر لقب کرده است؛ یعنی به هر دو بی‌اعتناست … ...
  • گزارش تخلف