واپسین زیستگاه؛

واپسین زیستگاه؛
✍ حسام محمدی


آخرین آرزوی بونوئل برخاستن از درون قبر و خیره شدن بر فجایع جهانِ پس از مرگ بود و دوباره خفتن درونِ قبرستان این بار، با خاطری آسوده و دلی آرام.. قبرستان ها آرام ترین محفلی از هر زیستگاه انسانی اند..
به حق که قبرستان ها سزاوازِ ستایش اند... به گفته ویل دورانت "معماری از آراستنِ گورها آغاز می شود"... قبرستان ها زیباترین و در عین حال مرموزترین قسمتی از هر شهر قلمداد می شوند، در این مکانِ آلوده به مرگ، همه چیز برای یک مرگ جانانه مهیاست.. مرگ با تمامِ کم رویی و خجالتی بودنش در قبرستان ها، چاره ای جز رخ نمایی بر خود نمی بیند.. هر وقت دلِ آدمی برای دیدنِ مرگ به تنگ می آید، رهسپارِ قبرستانِ شهر می شود و دمی با انسان هایی که تجربه ای در مرگ دارند به خلوت می نشیند... مرگ را نمی شود به وضوح دید؛ اما می شود او را احساس کرد.. قبرستان ها محلِ تجمعِ انسان هایی هستند که با مرگ دوستی دیرینه ای دارند و سالهاست که مرگ را زیسته اند، قهقهۀ جنون وارِ مرگ را به قبرستان ها بیش از هر مکان دیگری می توان به گوش خود شنید..
بکت در "نخستین عشق" می گفت، شخصأ از قبرستان ها بدم نمی آید، هر وقت ناگزیر شوم به گشت و گذار بروم با کمال میل در آن ها گردش می کنم، و خیال می کنم به گردش در قبرستان ها میل بیشتری دارم تا در جاهای دیگر.. بوی نعش ها که از زیر علف و خاک و برگ به خوبی می شنوم برایم نامطبوع نیست.. شاید یک خورده زیادی شیرین و یک خورده سمج باشد اما براستی که چقدر از بوی زندگان، بوی زیر بغل، بوی پا، بوی ماتحت و بوی تخمک بارور نشده بهتر است.. زندگان هر قدر هم خود را بشویند، هر قدر هم به خود عطر بزنند باز هم بوی گند می دهند...
قبرستان ها نمودِ عینیِ "مرگ" قلمداد می شوند.. مرگ را اگرچه نمی توان به چشم دید و تنها می توان به لحظۀ وقوع، او را به آغوش کشید، اما در قبرستان ها می توان با مرگ رویارو شد و در دوئلی تمام عیار با او آغازِ به سخن کرد.. تاریخ، در قبرستان ها بیش از هر مکان دیگری در تلاطم بوده و گاه جوششِ زمان در این محیطِ منحصر به فرد، به حد اعلا می رسد، آخر به گفته ماکسیم گورکی "به زیرِ هر سنگ قبر، یک تاریخِ کامل نهفته است"..
قبرستان ها تجلیِ معمارانۀ نگرش مردم به پدیدۀ "مرگ" قلمداد می شوند، مکانی بی سر و صدا، حتی بی سرو صداتر از کلیساها، از برای شنیدنِ نجوایِ "نابودن"... نابودن و تجربۀ بودن در آغوشِ زمان... آخرین زیستگاه و واپسین امرِ مسلم هستی..





@Kajhnegaristan