«در ستایش کاریکاتور». ✍ معصومه حنیفه زاده/ روانکاو …. طنز چیست؟

"در ستایش کاریکاتور"
✍ معصومه حنیفه زاده/ روانکاو



طنز چیست ؟ به چه می‌خندیم ؟ در کتاب عهد عتیق نقل است که « روزى نوح در كشتى خواب بود بادى وزيد و عورتش را گشود، پس حام و يافث خنديدند و سام ايشان را زجر و نهى كرد از خنديدن، و هر چه را باد مى‌گشود سام مى‌پوشانيد و هر چه را سام مى‌پوشانيد حام و يافث مى‌گشودند...»
اگر پسران به عورت پدر می‌خندند، از این روست که عورت 'پدر' است و اگر آن را می‌پوشانند، باز دلیلش اینست که عورت 'پدر' است.
از سویی دیگر، اگر به عورت پدر می‌خندند، از این روست که عورت پدر، به اندازه 'پدر' نیست و اگر آن را می‌پوشانند، به این دلیل است که تفاوت اندازه پنهان بماند.
و در آخر، اگر فرزندان به گرد 'پدر' و عورتش گرد آمده‌اند، دلیلش اینست که می دانند، زیر عبا چیزی پنهان مانده از نگاه‌ها که ابهت 'پدر' به پنهان ماندن آن بستگی دارد.
کمدی و تراژدی دو رویه یک سکه‌اند. پس چه تفاوتی میان آنهاست ؟ چگونه می‌شود که تراژیک و غم‌انگیز می‌شود خنده‌دار ؟
تفاوت تراژیک و کمدی را بایستی نه در ماهیت آنها، چرا که هر دو درونمایه یکسانی دارند، بلکه در زاویه نگرش بیننده جستجو کرد : برای خندیدن به چیزی که گریه‌آور است، بایستی از آن فاصله گرفت، بالا رفت و از بیرون به آن نگریست.
تنها با جایگزین کردن نزدیک بینی با نگرش بازاندیشانه است که می‌توان خندید، به خود، به جهان و به آلت مقدس 'پدر'.


@Kajhnegaristan