مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین: نشستها، همایش ها، پایان نامه ها، معرفی کتاب، مقالات، پژوهشها و یادداشت‌های تحلیلی. اطلاع رسانی، تبادل و دریافت مطلب: مریم محمدی اکمل @maryam_mohamadiakmal


🔻مسیری که باید رفت: دینداران در خدمت جامعه🔻.. ✍🏻 محسن حسام مظاهری

[قسمت ۱ از ۲] …🔸آیت الله صافی گلپایگانی: «اگر می‌توانستم خودم در صحنه برای کمک‌رسانی به سیل زدگان حاضر می‌شدم، وضعیت خیلی سخت است. هر چه کوتاهی شود برای ما ننگ و عیب است» …🔹آیت الله سبحانی در نامه‌ای خطاب به مؤمنین: «آنچه لازم است اینکه همه افراد در حد امکان، در کمک رسانی به این خانواده‌ها سهیم باشند، خواه خدمت کوچک، خواه خدمت بزرگ. مسلما خدمات همه ما، ذخیره آخرت ماست».. 🔸اطلاعیه‌ی دفتر آیت الله جوادی آملی: «در پی وقوع حادثه تلخ جاری شدن سیل در نقاط مختلف کشور، آیت الله العظمی جوادی آملی اجازه فرمودند که مومنین، می‌توانند ثلث سهمین مبارکین را به سیل زدگان تمامی مناطق، پرداخت نمایند» …🔹آیت‌الله سیدصادق شیرازی: «مؤمنان به کمک سیل‌زدگان بشتابند و آنچه در توان دارند، دریغ نکنند» …🔸مسئول دفتر آیت الله نوری همدانی: «آیت‌الله نوری همدانی ساخت ۲۰ واحد مسکونی روستایی، ۱۰۰ سرویس بهداشتی، ۱۰۰ بسته لوازم خانگی که شامل شش کالای اساسی اعم از فرش، گاز، تلویزیون، یخچال و ماشین لباسشویی و همچنین ساخت ۳ خانه بهداشت، ۳ مدرسه شش کلاسه را برای سیل‌زدگان تقبل کردند. بیش از این نیز معظم‌له ۱۰۰ میلیون تومان ک ...
  • گزارش تخلف

🔻بلاتکلیفی مکلفین در مسئله موسیقی🔻

✍🏻 مصطفی قناعتگر …🔹اختصاصی شبکه اجتهاد: در سال ۱۴۱۹ق، شوراى فرهنگى حوزه هنرى سازمان تبلیغات اسلامى حدود یکصد سؤال در باب فقه موسیقی مطرح کرد و انتظار داشت حوزه‌های علمیه بر اساس موازین شرع و با رعایت‌ کامل معیارهاى استنباط، پاسخ‌هایى به آن‌ها بدهند؛ اما امروز پس از بیست و یک سال با مرور این سؤالات، بوی نو بودن آن و کهنه شدن انتظار پرسش‌گران به مشام می‌رسد (ر. ک کتاب: غنا، موسیقی؛ انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم‌) …🔸نه اینکه پاسخی به این سؤالات از ناحیه مراجع عظام تقلید داده نشده باشد؛ اما بسیاری از این پاسخ‌ها، ابهام استفتاء کننده را برطرف نمی‌کند …🔹ابهامات مزمن فقه موسیقی، از آزاردهنده‌ترین ابهاماتی است که اجتماع متدین ما را سال‌هاست به خویش مشغول کرده است. اگر تا جایی از تاریخ «افتاء و تقلید»، هنر موسیقی به این شکل از تنوع و این حجم از ابتلا درنیامده بود، سال‌هاست که ماجرای تنوع و ابتلا به شکلی انفجاری رشد داشته و چالشی نفس‌گیر را در مقام افتاء و تقلید پدید آورده است …🔸به این استفتاء و پاسخ آن توجه کنید:. – ملاک تمییز موسیقی حلال از حرام چیست؟. – هر موسیقی که به نظر عرف، م ...
  • گزارش تخلف

♦️دومین شماره «مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده» منتشر شد

♦️دومین شماره «مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده» منتشر شد
🔶دومین شماره دوفصلنامه علمی تخصصی «مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده» شامل ۷ مقاله علمی منتشر شد …📜مقالات دومین شماره این مجله. 🔹محرمانگی در اسناد هویتی کودکان آزمایشگاهی. 𑸸رفیت‌های فقه امامیه و به روز رسانی فقه خانواده. 🔹مقابله با روند عرفی شدن در ایران با تاکید بر ظرفیت‌های نهاد خانواده. 🔸بازپژوهی فقهی حقوقی شرایط اعمال حق حبس زوجه در عقد نکاح. 🔹مضاجعه و چالش‌های آن در فقه امامیه. 🔸جنسیت و ارزشمندی؛ نکوهش گفت و گو با زنان در روایات. 🔹نقش قاعده نفی عسر و حرج در قوامیت مرد در خانواده از نگاه فقه شیعه و حقوق جمهوری اسلامی. 🔰منبع: شبکه اجتهاد. ...
  • گزارش تخلف

🔻حوزۀ علمیه در یک مقطعی فرصت اجتهاد برای نسلی از بانوان را سوزاند. 🔻

💬فریبا علاسوند استاد مطرح حوزه و دانشگاه، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری حوزه علمیه خواهران. 🔹حوزۀ علمیه در یک مقطعی فرصت اجتهاد برای نسلی از بانوان را سوزاند. در حال حاضر به ما در داخل و خارج از کشور انتقاد می‌شود که چرا ما یک مجتهد خانم نداریم. من به هر کسی که این سؤال را بپرسد می‌گویم که ما مجتهد خانم داریم …🔸 من از بزرگان حوزه خواهش می‌کنم که حوزۀ علمیۀ خواهران را از خودشان بدانند. بدانند بانوانی بدون اینکه اسم و رسمی داشته باشند و عبا و عمامه‌ای داشته باشند، دارند مأموریت‌های حوزه را که مهم‌ترین آن تبلیغ در عمق خانه‌های مردم است، به حد توانشان جلو می‌برند. کاری کنند که این حوزه دیده بشود و در برنامه‌های آنان محترم و مکرم باشد …🔹 به نظرم حوزه‌ای که تحولات مدرن را می‌فهمد و برای مدیریت آثار آن تصمیم می‌گیرد، حوزۀ موفق و رو به رشد است و برای فعالیت در عرصه‌های مجازی، به حضور و فعالیت بانوان تحصیل کرده حوزۀ علمیه نیاز جدی داریم …🔰منبع: طلبه بانو. ...
  • گزارش تخلف

🔻اجتهاد بانوان مساوی با احکام خاص زنان نیست. 🔻

♦️ جدا کردن دروس و جنسیتی دانستن آن و اختصاص فقه زن و خانواده به بانوان نادرست است …💬 نقد مریم هدایت به صحبت‌های مدیر گروه فقه جامعه الزهرا. 🔹مریم برقعی مدیر گروه‌ فقه جامعةالزهرا، چندی پیش در گفتگو با «شبکه اجتهاد» از چرایی لزوم اجتهاد زنان سخن گفته و از طرح اصل این مسئله ‌ابراز تعجب نموده، چرایی آن را نیمی از اجتماع بودن زنان و وجود احکام خاص بانوان برای مثال دماء ثلاثه‌ دانسته و بیان کرده ‌است که آن احکام طوری است که تا کسی به آن درگیر نباشد به‌خوبی نقاط کور و معضلات آن بررسی نمی‌شود. وی نیز با اشاره به کلی‌نگر بودن آقایان و جزئی‌نگر بودن خانم‌ها، لزوم کار کردن خانم‌ها را – حتی در مسائل مشترک – به غرض قدرت یافتن در مباحث زنان طرح نموده و پرسیده است: چرا باید نصف جامعه را از رشد علمی محروم کنیم؟. 🔸وی سپس با تعلیل عدم جواز تقلید از زن به اجرایی بودن مرجعیت، احتمال جواز تقلید از زن با حذف امور اجرایی از مرجعیت را مطرح کرده ‌است. او در انتها به مشترک بودن مباحث در حوزه خواهران و برادران به عنوان نقصی در برنامه‌ریزی حوزه خواهران اشاره نموده و کاربردی شدن اصول در مباحث فقه زن و خانواده را ...
  • گزارش تخلف

👆👆👆

🔹مسؤولیت وقوع این «فاجعه» که بر اثر آن «عدالت، در برخی جوامع، به صورت جزئی و جدا از قاعده و زیربنای اعتقادی-اسلامی تحقق» یافته است، برعهده‌ی کیست؟ جالب توجه این است که سیدموسی صدر مسؤولیت این «فاجعه» بزرگ در جهان اسلام را معطوف به استعمار، نظام سرمایه‌داری، حاکمان جوامع اسلامی، روشن‌فکران غرب‌زده، هجوم مغولان، خلاصه دشمن یا اموری از این قبیل نمی‌کند. او نخست به‌نحو نامشخص از کسانی سخن می‌گوید که «این بینش را پدید آوردند و داعیه‌دار آن بودند» تا برای خود محیطی فراهم آورند که «ایمان و خداوند ناظر بر اعمال آنان نباشند» (همان: ۱۸۴). اما یکی از گروه‌هایی که سیدموسی صدر به‌طور مشخص آنان را در وقوع این «فاجعه» سهیم می‌داند و آنان را متهم می‌کند، «علمای اسلام» هستند: «شاید برخی از علمای دین، با دعوت و تبلیغ یا با سکوتشان، در نشاندن عبادت به جای عدالت، سهیم بوده باشند» (همان: ۱۸۵؛ تأکید از من است). از نظر وی مسؤولیت مبارزه با این امر برعهده‌ی کیست؟ باز هم علمای اسلام (همان: ۱۸۶).. 🔸ب) انحراف بزرگ در تاریخ و فرهنگ اسلامی: جدایی عین و ذهن در فرهنگ و تمدن اسلامی. 🔹من آن‌چه را که سیدموسی صدر به‌درس ...
  • گزارش تخلف

👆👆👆.. از نظر وی «اسلام ایمان بدون عدالت را به‌رسمیت نمی‌شناسد» (صدر، ۱۳۸۴: ۱۷۴)

او در باب اهمیت عدالت به‌عنوان معیار ایمان، سخن شگفت‌انگیزی دارد: «وجود عدالت در اسلام مساوی است با وجود ایمان و ایمان بدون کوشش انسان در راه تحقق عدالت اصالتی ندارد. أرأیت الذی یکذب بالدین فذلک یدع الیتیم و لایحض طعام المسکین (۱۰۷: ۱-۳) (آیا آن را که روز جزا را دروغ می‌شمرد دیدی؟ او همان کسی است که یتیم را به اهانت می‌راند. و مردم را به طعام دادن به بینوا وا نمی‌دارد.) حدیث شریف نبوی به گونة دیگری از این اصل سخن می‌گوید: «کسی که شب با شکم سیر بخوابد و همسایه‌اش گرسنه باشد به پروردگار و روز بازپسین ایمان نیاورده است» (وسایل الشیعه، ج۱۷، ص ۲۰۹). صدها دستور اسلامی، که عدالت اجتماعی و اقتصادی را در عمق عبادات وارد می‌سازد و آنرا از جملة شرایط صحیح بودن آنها می‌شمارد، به‌روشنی نشان می‌دهد که عدالت اجتماعی و اقتصادی نه تنها دو حکم فرعی و دو واجب عادی و معمولی نیستند، بلکه برپایة عقیده و ایمان استوارند و از آنها جداشدنی نیستند. اسلام ایمانی را که نتیجة آن عدالت در زندگی فرد و جامعه نباشد، برنمی‌تابد. از این رو عدالت اقتصادی و اجتماعی در اسلام ریشه‌دار، دائمی و فراگیر است، زیرا با طبیعت و هست ...
  • گزارش تخلف

🔻یک‌سان‌انگاری «دین» و «ملت»؛ انحرافی بزرگ در تاریخ و فرهنگ اسلامی🔻. ✍🏻حسن محدثی گیلوایی

قسمت اول. ♦️مقدمه: دین به معنای نظام اعتقادی. 🔹در بحث از شخصیت و چهره‌‌ی الله در قرآن، نوشتم که ایمان در قرآن امری صرفا اعتقادی نیست بل‌که بیش از آن‌که اعتقادی باشد، امری قلبی-عملی است. اما منتقد محترم (آقای علیرضا موثق عزیز) در مقام پاسخ نوشته‌اند: «مدلول آیاتی که در ادامه خواهد آمد را چطور با عدالت و حریت و فراهم کردن زمینه‌های تفکر آزادانه و حقیقت‌جویی و انصاف و مروت و عدم دیگری‌ستیزی و با عدم ترویج ظلم و خشونت از مجرای بازتولید چهره و شخصیت الله در ذهن و ضمیر و روان جامعه و … آشتی بدهیم؟ لطفا جهت تأکید، دقت کنید که وفق صراحت نص قرآن، اگر شما انسانی اخلاقی و مؤمن به تصوری از خدا باشید، اما از اسلام خارج شوید و اصطلاحا مرتد شوید، باز به جهنم می‌روید. ضمنا باید عنایت کرد که در سیاق آیات ذیل، کافر شدن بعد از ایمان، به معنی کافر شدن به اسلام است و نه کافر شدن نسبت به هر نوع معنویتی» (موثق، ۱۳۹۸، کانال تلگرامی. 🔸آیاتی که ایشان بدان‌ها ارجاع داده‌اند عبارت‌اند از:. «و من یرتدد منکم عن دینه فیمت و هو کافر فأولئک حبطت أعمالهم فی الدنیا و الآخرة و أولئک أصحاب النار هم فیها خالدون؛ و کسانی از ...
  • گزارش تخلف

🔻 قدسی تقدس‌زدایی شده🔻. (سرانجام عمومی‌سازی امر قدسی در غیاب دفاع از جامعه)

✍🏻نویسنده: آرمان ذاکری. 🔹 پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷، نقطه عطف مهمی در فرآیند افزایش اقتدار روحانیت در جامعه ایران در سده اخیر بود. قرارگرفتن یک مرجع تقلید در راس یک حکومت دینی، سبب‌ساز توسعه سیاستگذاری دینی در بسیاری از حوزه‌ها از جمله زمان و مکان شد. مساجد بسیاری در اقصی‌نقاط کشور ساخته شدند، تعداد زمان‌های دینی در تقویم به سرعت افزایش یافت.. 🔸 در حالی که تعداد طلاب و درآمدهای مالی علما نیز همچنان رو به افزایش بود، تبلیغ از محدوده سنتی خود خارج شد. مبلغین بسیاری به نقاط مختلف کشور اعزام می‌شدند، تعداد حوزه‌های علمیه و روحانیون در بلاد مختلف افزایش چشمگیر یافت و مکان‌های بسیاری مثل صدا و سیما، ادارات، دانشگاه‌ها و حتی مکانهایی مانند پارک‌ها و مترو، به عرصه حضور روحانیت و پرداختن آنها به امر تبلیغ بدل شد. موسسه‌ها و انتشارات مختلف دینی متولد شدند و نشر کتب مذهبی ده‌ها برابر شد. طرح‌های توسعه آستان‌های مذهبی به جریان افتادند. امامزاده‌های بسیاری صاحب حریم و حرم شدند و حریم و حرم‌های سابق توسعه یافتند. ...
  • گزارش تخلف

🔺به یاری هموطنانمان بشتابیم

سیدحسین سراج زاده (رییس انجمن جامعه شناسی ایران و عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی). ✅ در روز فرخنده مبعث حضرت محمد مصطفی (ص) پیامبر رحمت و مکرمت‌های اخلاقی، با کلامی از آن بزرگوار، که وجه مشترک آموزه‌های همه پیامبران و مصلحان است، و قاعده طلایی اخلاق نامیده شده، سخن را آغاز می‌کنم:. «آنچه را برای خود می‌خواهی برای دیگران هم بخواه.». ✅ با بارندگی‌های کم سابقه نوروز امسال سیل‌های سهمگین و ویرانگری به راه افتاد که جان شماری از هموطنان عزیزمان را گرفت و به دارایی‌ها، خانه و کاشانه، و کسب و کار و مزرعه شمار قابل ملاحظه‌ای از مردم، به ویژه در استان‌های گلستان، مازندران، فارس، لرستان، ایلام و خوزستان، خسارت‌های گسترده‌ای وارد کرد …✅ در روزهایی که گذشت مردم و دستگاه‌های مسئول در مناطق درگیر سیل، که از گلستان در شمال شرق تا خوزستان در جنوب غرب کشور را در بر می‌گرفت، برای کاهش خسارت‌های جانی و مالی و مهار بحران، تلاش‌های شبانه روزی و طاقت فرسایی داشتند، با وجود این، ابعاد فاجعه بسیار بزرگ و و ویرانگر بوده است.. ✅ اینکه این سیل‌های ویرانگر، چقدر طبیعی و چقدر ناشی از نحوه مواجهه جامعه ما (مدیران و م ...
  • گزارش تخلف

🔻پرده‌های ابهام حجاب فاطمه زهرا🔻.. ✍🏻محمد موسوی عقیقی.. (قسمت اول)

🔹در بین شیعیان فاطمه زهرا بزرگترین نماد برای حجاب است. دم دست‌ترین سخنی که مردم در مواقع دفاع از حجاب از فاطمه زهرا نقل می‌کنند عبارت «خیر للنساء ان لایرین الرجال و لا یراهن الرجال: برای زنان بهتر آن است که نه مردان (نامحرم) را ببینند نه مردان آنان را» است. (۱) بسیاری از فقیهان برای اثبات پرده نشینی زنان به این روایت استناد کرده‌اند. (۲) عبدالله مامقانی معتقد است زنان باید خانه نشین باشند چون فاطمه زهرا از اینکه مردان با زنان در اختلاط باشند نهی کرده است. (۳). 🔸فقیهان زیادی بر اثر همین روایت معتقدند که زنان باید در خانه هایشان حبس شوند و هیچ مردی بر آنان وارد نشود. این فتوا هرچند مورد اتفاق علمای قدیم بوده، با این حال اکثریت علمای معاصر هم از صدور چنین فتوایی در کتاب‌های فقهی خود ابایی نداشته‌اند. طباطبایی یزدی و بسیاری از فقها در «عروة الوثقی، کتاب النکاح، فصل فی فضل النکاح و آدابه، مسأله۱۵» نوشته‌اند:. 🔹 «یستحب الحبس المرأة فی البیت، فلا تخرج إلا ضرورة، و لایدخل علیها احد من الرجال: حبس کردن زنان در منزل ثواب دارد، به گونه‌ای که تنها در مواقع ضروری از خانه خارج شود. ...
  • گزارش تخلف

🔻نقد یکی از اعضای دین و جامعه بر ""🔻.. 🔸 «هردم از این باغ بری می‌رسد»

🔹تا دیروز نزاع بر سر «دهه سازی» بود و امروز مسأله بر سر «ایام‌سازی» …🔸تقویم جمهوری اسلامی یک روز به نام طبیعت، روز دیگر به نام رحلت فلان عالم، روز سوم به نام وفات فلان دانشمند و … در حال پر شدن است …🔹بجاست پرسیده شود:. از این «فربهی مناسک» چه چیزی عائد جامعه می‌شود؟. چه سودی عائد مردم می‌‌شود؟. این کنش‌گری‌ها چه تاثیری بر روند دین‌داری مردم می‌گذارد؟. 🔸با همین روند اگر پیش برویم تا چندی دیگر باید آرزوی یک روز «خالی از مناسبت» را به گور ببریم. البته عسر و حرجی بر این افراد نیست، وقتی عرصه فرهنگ که مهمترین بخش یک نظام است، بعد از چهار دهه از انقلاب، همچنان فشل باقی بماند، طبیعی است که توده مردم با کلیدواژه «آتش به اختیار» متولی این عرصه شده و هر روز مناسکی را جعل و وارد جامعه دینی کنند …🔹خدا میداند چه میزان از مناسکی که امروز برایش سینه چاک می‌کنیم و مخالفت با آن را در حکم «محاربه با امام زمان» می‌شماریم در سال‌های نه چندان دور از سوی تعدادی افراد مجهول الحال کم‌خرد، پایه‌گذاری و به نام اصل اصول دین به خوردمان داده شد. «التماس تفکر!». ...
  • گزارش تخلف

♦️مالزی شعبه «مرکز برتری حلال» را در بوسنی افتتاح می‌کند

💬دکتر عزیزه اسماعیل، معاون نخست وزیر مالزی:. 🔹دولت قصد دارد فعالیت‌های حلال را در سطح جهانی افزایش داده و در همین راستا نیز تا پایان ماه جاری «مرکز برتری حلال» نخستین شعبه خود را در خارج از این کشور و در کشور بوسنی افتتاح خواهد کرد …🔸این مرکز برنامه‌های توسعه ظرفیت حلال، آموزش و تربیت را برای صنایع در راستای گرفتن گواهینامه حلال فراهم خواهد ساخت …🔹مسلمانان نیز باید با دیگر نقش آفرینان جهانی در انقلاب دیجیتالی همراه باشند و بتوانند از این سکوها برای نشان دادن راه زندگی اسلامی که برای همه شایسته و مناسب است استفاده کنند …🔸این مرکز همچنین به زودی در نقاط دیگر جهان نیز شعباتی خواهد زد …🔰منبع: شبکه اجتهاد. ...
  • گزارش تخلف

🔻 بعثت چگونه انقلابی است؟ 🔻.. ✍🏻احسان شریعتی

🔸» … تفاوت دو خط مشی انقلاب و اصلاح در عصر جدید، به‌معنای تغییرات ریشه ای- دفعتی (نمونۀ انقلاب فرانسه) در برابر تحولات تدریجی–تکاملی (در کشورهای شمالی پرتستان)، یک تفاوت کمی است و نه کیفی، زیرا هردو در یک مسیر سیر می‌کنند:. 🔹تحقق آرمان‌ها یا فرا-روایت‌های پیشرفت و ترقی، انسان‌باوری، آزادی‌خواهی، حق و عدل طلبی این‌جهانی، بشری، و شهروندی … 🔸و اما تفاوت «بعثت»، یعنی اصلاح انقلابی (خود-) آگاهی‌بخش، با انقلاب و اصلاح مدرن، در بعد فلسفی یا اخلاقی است، که هر دو فاقد آن بار ویژۀ قدسانی و معنوی اند. در اینجا، هدف نوسازی برای نوسازی، یا کسب قدرت از راه خشونت (re-volu = منقلب‌شده)، و یا استمرار قدرت به شکلی نو (re-forme = اصلاح‌شده) نیست، بلکه هدف غایی و نهایی، آفرینش یک تحول (تا مرز گسست) عمیق معرفتی-بینشی و ارزشی -اخلاقی در افراد و آحاد جامعه است … «…برای خواندن متن کامل، لینک زیر را لمس کنید 👇. سخنرانی‌ها. ...
  • گزارش تخلف

📚کتاب «قرآن و زنان» …🔸کتاب «قرآن و زنان» نوشته «بنیامین ایدریز»، کتابی به زبان آلمانی است که در سال ۲۰۱۹ میلادی در آلمان چاپ و منت

نویسنده کتاب «قرآن و زنان» می‌خواهد، این نظریه را تغییر دهد. در این کتاب، بنیامین ایدریز درباره بخش‌هایی از اسلام نوشته که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. منبع سخنان او قرآن است …🔹بنا به اعلام رایزنی فرهنگی ایران در آلمان؛ در این کتاب، مسائل به سادگی بیان شده و خواندن آن، حتی برای کسانی که دانشی نسبت به اسلام ندارند، مناسب است. خواندن این کتاب به کسانی توصیه می‌شود که به ‌دور از هرگونه پیش‌داوری درباره اسلام، می‌خواهند درباره این دین و جایگاه زن در قرآن بیشتر بدانند …🔰منبع: طلبه بانو …. ...
  • گزارش تخلف