کانال دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن 📖عُصارهی "تاریخ،ادبیات،فرهنگ و تمدّن" در جهانبینی و اندیشههای: استاد محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن 💎سـلطان نثــر معاصــر و 💎سـرو سُخنگوی ایـران
. شماره ۲۲.. ها
#معرفی_کتاب
شماره ۲۲
#ناردانهها
(گزیده‌ای از رباعی‌های فارسی که در حقیقت چکیده‌ای از مجموع اندیشه‌ی ادب فارسی و بیانگر روحِ ایرانی‌اَند)
🌷🌷🌷🌷🌷🌷
بر این مجموعه چه نامی بهتر از "ناردانهها" می‌توانستم بگذارم؟ انار با دانه‌های ریز، فراوان، سرخ، پُر آب و خوش طعمِ خود، در باور اساطیریِ اقوام باستانی، نماد باروَری، رویش و شکفتگی بوده است.
رباعی را نیز، در جهت معنوی، دارای همین حالت دیدم:
مرموز و ریز و آبدار، در درون دُرجی.
انتخاب تعدادی رباعیِ دلنشین در میان انبوه رباعی‌های موجود، کار آسانی نیست. زیرا بر سر هم شمار رباعی‌های بد یا متوسط یا کمرنگ یا مکرّر، بسیار زیاد است. من از آن چند هزاری که در اختیارم بود، به برگرفتن همین تعداد اکتفا کردم. نمی‌گویم که شماری دیگر از رباعی‌های خوب در زبان فارسی نیست؛ ولی من در جستجوی کنونیِ خود به آنها بر نخوردم.
ارزیابی شعر تابع معیارهای شناخته شده‌ای است، ولی مداخله‌ی اندکی سلیقه‌ی فردی هم اجتناب ناپذیر می‌نماید. معیاری که من در نظر داشتم، گذشته از نیکوییِ لفظ و معنا، این بود که شعر در باز تاباندنِ سِیر فکر ایرانی نیز گویائی‌ای داشته باشد. اگر بگویند که نیکویی در شعر چیست؟ می‌گویم که نوعی ربایش است که چندان هم توضیح دادنی نیست.
با همین تعداد رباعی، از شنیدن صدای قلب مردم ایران دور نیستیم. نزدیک به همان حالتی که آن طبیبِ غیبی در داستان نخست مثنوی، دست بر نبض کنیزک نهاد و گفت:
رنجش از سودا و از صفرا نبود
بوی هر هیزم پدید آید ز دود
دید از زاریش کاو زار دل است
تن خوش است و او گرفتار دل است
«مثنوی»
«گرفتارِ دل بودن» عارضه‌ای است که این رباعی‌ها تا اندازه‌ای از آن حکایت دارند.
نابجا ندانستم که در ذیل هر رباعی توضیح کوتاهی بیافزایم، به این منظور که نظرِ خواننده به بعضی از نکته‌ها نامعطوف نماند و احیاناً زیباییِ کلام و غنج اندیشه، ارتباط اوج‌گیریِ تخیّل را با واقعیّت زندگی -که ارتباطی موجود ولی گاه نامرئی است- گسیخته ندارد.
رباعی‌ها در حکم مویرگهای ادب فارسی هستند و برای فهم آنها باید دیدی موشکاف به کار انداخت.
تعدای از رباعی‌ها -بخصوص رباعی‌های عرفانی- به نام چند گوینده ضبط شده‌اند. من با خود فکر کردم که شاید بشود کسی را که در زمانی پیشتر زندگی می‌کرده است، به انتساب به آنها اولی دانست، ولی این هم اطمینان بخش نیست. البتّه کنجکاوی در شناخت سراینده و صاحب اثر لازم است، ولی از آنجا که این سخنان از زبانِ یک فارسی زبان جاری گردیده، و بیانگر روح ایرانی‌اند، از هر که باشند تفاوتی در اصلِ موضوع پدید نمی‌آید.
محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن
بهمن ۱۳۸۰
🌷🌷🌷🌷🌷🌷
ناردانهها؛تهران:انتشارات حریر،چاپ چهارم، ۱۳۸۸، رقعی، ۳۱۵ص.
💎کانال دکتر محمّد‌علی اسلامی‌ندوشن
🆔 @sarv_e_sokhangoo