دین و جامعه
دین و جامعه

مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین: نشستها، همایش ها، پایان نامه ها، معرفی کتاب، مقالات، پژوهشها و یادداشت‌های تحلیلی. اطلاع رسانی، تبادل و دریافت مطلب: مریم محمدی اکمل @maryam_mohamadiakmal

دین و جامعه
دین و جامعه
۱۵:۳۲ ۱۳۹۷/۰۷/۲۵

♦️تداوم نفرت و خشونت علیه روحانیان.. متأسفانه این اتفاق در حال روی‌دادن است
من فکر می‌کنم همه‌ی ما وظیفه داریم کاری بکنیم تا مردم در جهت اعمال خشونت حرکت نکنند. هر شکلی از خشونت برای تداوم مطلوب حیات اجتماعی خطرناک است …🔻به سهم خودام از روشن‌فکران تقاضا می‌کنم در باب خطرات اعمال خشونت علیه روحانیان بنویسند تا مردمی که آکنده از نفرت هستند، متنبه شوند و سلامت و ایمنی روحانیان و طلاب را در خیابان‌ها و محافل عمومی تهدید نکنند …🔻باز هم یادآوری می‌کنم که روحانیان همه‌گی در سازمان قدرت و حکومت شریک نیستند. روحانیان متنوع‌اند. بسیاری از آن‌ها نقشی در شکل‌گیری این وضعیتی که در آن گرفتار هستیم ندارند و خود نیز منتقد وضع موجود هستند …🔻این نحوه‌ی از انتقام‌گیری اگرچه قابل فهم است، شکلی از اشکال توحش است و منجر به تشکیل چرخه‌ی خشونت و حذف می‌شود. تبعات این‌گونه اعمال در درازمدت به خود ما برمی‌گردد. چرخه‌ی نفرت و خشونت و انتقام‌گیری باید متوقف شود.. 🔻حمله به روحانیان و طلبه‌ها حتا وقتی که هم راه با اعضای خانواده‌شان هستند، چه‌گونه قابل توجیه است؟!. 🔻آخرین خبر در باب حمله به روحانیان و طلبه‌ها را خبرگزاری فرارو منعکس کرده است که بسیار تأسف‌بار است:. «دادستان عمومی و انقلاب ه ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۰۱:۴۰ ۱۳۹۷/۰۷/۲۵

🔶 «از نگاه دیگران». گزارش تفصیلی جلسه نقد و بررسی کتاب «تراژدی جهان اسلام»
✍️نویسنده گزارش: هادی درویشی. 📗روز یکشنبه ۲۲ مهرماه، جلسه نقد و بررسی کتاب «تراژدی جهان اسلام» به همت گروه مطالعاتی جامعه­شناسی تشیع و با همکاری انجمن علمی دانشجویی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با حضور علاقمندان و دانشجویان در تالار مطهری دانشکده علوم اجتماعی برگزار گردید. در این جلسه که بیش از سه ساعت به طول انجامید، سارا شریعتی –مدیر علمی گروه جامعه‌شناسی تشیع و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران-، علی اشرف فتحی –طلبه حوزه علمیه قم و عضو گروه مطالعاتی جامعه شناسی تشیع-، مهسا اسدالله نژاد –دانشجوی دکتری جامعه شناسی و عضو گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع- و محسن حسام مظاهری –نویسنده کتاب- به نقد و بررسی کتاب پرداختند. لازم بذکر است که کتاب تراژدی جهان اسلام اخیرا توسط نشر آرما و از مجموعه کتاب­های سرو در سه جلد منتشر گردیده است. در این لینک می‌توانید گزارش کامل جلسه را بخوانید. ((…🔻گزیده:. 📗علی‌اشرف فتحی با اشاره به کتاب خانم لمبتون با عنوان «تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران» که به نظام دیوانی، مالیات و وضعیت ایران پرداخته است، کتاب «تراژدی جهان اسلام» را نیز نشانگر اهمیت دو عنصر تداوم و ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۰:۱۷ ۱۳۹۷/۰۷/۲۳

‍🔶معرفی کتاب:. 🔻 مادری در نگاه دینی و عینیت اجتماعی. به کوشش: سمیه حاجی اسماعیلی
🔹شامل گفتارهایی از:. جواد حبیبی تبار | حسین بستان (نجفی) | حسین خنیفر | سهیلا صادقی فسائی | سید ضیاء هاشمی | عبدالله جوادی آملی | فریبا علاسوند | فهیمه فرهمندپور | محمدتقی کرمی قهی | محمدرضا جوادی یگانه | محمدرضا زیبایی نژاد | محمدصادق مهدوی | مسعود آذربایجانی | مسعود جان بزرگی. نشر: مرکز تحقیقات زن و خانواده/ ۱۳۹۳. قیمت: ۱۱۰۰۰ تومان. ( ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۲۳:۵۴ ۱۳۹۷/۰۷/۱۸

🔹نشست تخصصی. تأملات معناشناسانه درباره‌ی مطالعات اربعین؛ «اول شخص پیاده» 🔹
ویژه علاقه‌مندان به مطالعه و پژوهش در زمینه روایت‌شناسی و معنایابی در پیاده‌روی اربعین (نهادهای معنا). ارائه دهنده: محمدمهدی فاطمی صدر (مدیر مدرسه شیعی روایت). 🔸 نهادهای معنا در اربعین. 🔸 چگونگی تولید معنا در پیاده‌روی اربعین. 🔸 اکوسیستم اربعین در روایت‌گری. 🔸 توسعه، ارتقاء و احیای معنا در اربعین. ▪️ زمان: ۵شنبه ۱۹ مهر- ساعت ۱۵ الی ۱۷. ▪️ مکان: قم، میدان ۷ تیر، خیابان قائم مقام، نبش کوچه سام، پلاک ۱۷، طبقه ۲، بنیاد تربیتی حیات. (حضور برای عموم علاقمندان، آزاد و رایگان است). ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۲۲:۵۷ ۱۳۹۷/۰۷/۱۸

🔶دین به‌طور فزآینده‌ای ابزار و توجیه‌گر قدرت بوده است. ✍️محمدرضا تاجیک در گفتگو با مباحثات🔻
🔹آمار جامعه نشان می‌دهد که در میان حدود سی گروه مرجعی که در اوایل انقلاب شناسایی شده بودند، روحانیت در بالاترین رتبه قرار داشت. اما این معادله از اواخر دهه‌ سوم و اوایل دهه‌ چهارم انقلاب، فرق کرد و آمارهای موثق نشان می‌دهد روحانیت به کف جدول گروه‌های مرجع فکری جامعه سقوط کرده است. این امر نشان می‌دهد تغییری در فضا ایجاد شده است. به‌نظرم این تغییرات در دهه‌ چهارم انقلاب، طبیعی است؛ چرا که رویکرد و چرخش مردم نسبت به قشر وسیعی از روحانیت مشهود است. بعضی وقت‌ها لازم است که یک چیزی را مشاهده کرد؛ نه تحلیل. مشاهدات جامعه‌ٔ امروز ما به‌صورت محسوسی این را نشان می‌دهد که فضای اول انقلاب دیگر وجو ندارد و همین باعث می‌شود که شکاف میان روحانیت سنتی و روحانیت سیاسی‌شده‌ مدرن، عمیق و عمیق‌تر شود.. 🔹اما اینکه آیا این شکاف می‌تواند یک طرف این معادله را در تلاطمات و بحران‌ها محفوظ نگه دارد؟ به‌نظرم خیر؛ به‌قول شاملو گناه همواره به گردن کسانی است که درهنگامه‌های تغییر و تحول جامعه‌ خودشان غایبند. روحانیتی که به‌نام سنت، خودش را از سیاست و شرایط کنونی جامعه و بحران‌ها کنار می‌کشد و قسمتی از راه حل مشکلات ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۲۳:۱۷ ۱۳۹۷/۰۷/۱۷

🔶‍ (اسلام در سال ۲۰۴۰ می‌تواند دومین دین رایج در امریکا باشد🔻
✔️جمعیت مسلمانان رو به افزایش است و بر اساس تحقیقات مرکز پیو، طی دو دهه آینده این دین می‌تواند جایگاه دومین دین را در امریکا به دست بیاورد. اگرچه این همه داستان نیست …به گزارش سی. ان. ان، مرکز پیو، تحقیقات خود در سال‌های ۲۰۰۷، ۲۰۱۱ و ۲۰۱۷ را با داده‌های سرشماری امریکا ترکیب کرده است تا تصویری از آینده مسلمانان در امریکا به دست بیاورد …بر اساس این تحقیق، جمعیت مسلمانان با سرعت فراوانی در حال رشد است و از حدود ۳٫۴۵ میلیون در سال ۲۰۱۷ به ۸٫۱ میلیون در سال ۲۰۵۰ افزایش خواهد یافت که رشدی بالاتر از دوبرابر خواهد بود. این تغییر مسلمانان را جایگزین یهودیان به عنوان دومین گروه مذهبی در امریکا خواهد کرد. اما سؤال اینجاست که علت این رشد چیست؟. دلیل اول مهاجرت است. بر اساس تحقیقات مرکز پیو، سه چهارم مسلمانان حاضر در امریکا مهاجر یا فرزندان مهاجران هستند …دلیل دوم این موضوع است که عموما مسلمانان جمعیت جوان‌تری نسبت به گروهای مذهبی دیگر دارند و این به معنای درصد بالاتر باروری در این گروه است …با این حال با وجود رشد دوبرابری جمعیت مسلمانان، آن‌ها در مقایسه با کل جمعیت امریکا گروه کوچکی خواهند بود، چر ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۵:۵۵ ۱۳۹۷/۰۷/۱۷

🔶دکتر محمدرضا تاجیک در گفت‌وگو با مباحثات:.. ✔️ روحانیت هرچند لطمه دیده، اما هنوز آلترناتیوی ندارد
🔸 تحلیل حوزه و روحانیت از نگاه بیرونی و توسط صاحب‌نظرانی غیرحوزوی، یقینا فهم وضعیت موجود را برای روحانیت منطقی‌تر خواهد کرد؛ به‌ویژه در شرایط حساس کنونی که به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی و به تبع آن حوزه و روحانیت در پیچ خطرناکی قرار گرفته‌اند. از این رو، با دکتر محمدرضا تاجیک از اساتید و صاحب‌نظران نامی علوم سیاسی و دانشیار دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی به گفت‌وگو نشستیم …🔹 انقلاب ۵۷ یک انقلاب بود به‌نام خدا که یک ایدئولوژی دینی در پس آن عمل می‌کرد؛ یک رهبر دینی کاریزما، با دم مسیحایی‌اش آن را هدایت می‌نمود و توده‌های مردم را به‌حرکت درمی‌آورد؛ یک گروه مرجع مقبول و مشروع به‌نام روحانیت در بسیج و هدایت مردم نقش ایفا می‌کرد؛ و یک گروه روشنفکری عمدتا دینی هم به ضمیمهٔ این گروه مرجع حرکت می‌کرد …🔹 طبیعتا بسیار سخت است که ما بخواهیم روحانیت را از انقلاب و انقلابی دینی و ایدئولویک که به‌نام خدا انجام شد جدا کنیم. مضافا اینکه در فردای انقلاب هم آنچه تحقق پیدا کرد نظامی بود که اراده روحانیت در آن غالب بود؛ گفتمان دینی، گفتمان مسلط شده بود. حتی در اوایل انقلاب که عمدتا کار در ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۴:۱۹ ۱۳۹۷/۰۷/۱۷

🔶 گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع با همکاری انجمن علمی دانشجویی جامعه‌شناسی دانشگاه تهران برگزار می‌کند:
♦️ «تراژدی جهان اسلام»: نگاهی تحلیلی♦️. (نشست علمی نقد و بررسی کتاب «تراژدی جهان اسلام»). ▫️ سخنرانان:. 🔺 دکتر سارا شریعتی (عضو هیأت علمی دانشکده علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران و مدیر گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع). 🔺 علی اشرف فتحی (مدرس حوزه علمیه، کارشناس ارشد تاریخ اسلام و عضو گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع). 🔺 مهسا اسدالله‌نژاد (دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس و عضو گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع). و. 🔺 محسن حسام مظاهری (نویسنده کتاب). ▫️ همراه با پرسش و پاسخ. ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۲۲:۳۸ ۱۳۹۷/۰۷/۱۴

🔶شهادت و قربانی‌ در اسلام: بسترهای الهیاتی، سیاسی و اجتماعی (از مرگ تا شهادت).. ✍️ هاجر قربانی
[قسمت دوم] …جهاد و قربانی‌کردن خویشتن در اسلام در قلمرو عرب‌مسلمانان به‌دلیل ازهم‌پاشیدگی امپراتوری عثمانی و ایجاد نهادهای سیاسی جدید تحت حمایت بیگانگان دستخوش تغییراتی شد. این نهادها مصمم بودند تا تمرکز جدیدی بر هویت ملی ایجاد کنند. دستور کار ملی نخبگان بر نام‌نویسی سربازی و جهاد همگانی تأکید داشت و هدفشان بجای جهاد در مقابل کافران و یا در میدان جنگ این بود که به مهارت‌های انسانی و منابع ملی کشور به‌عنوان کلیدی در جهت کسب نیروی اقتصادی و قدرت ملی توجه کرده و آنها را گسترش بدهند. ترویج روایتی شهری از جهاد به مدرنیست‌های مسلمان سپرده شد، اما این مساله کماکان در دست بنیانگذاران دینی بویژه اجتماع سنی بود، یعنی نشانه‌ای دیگر از ادامه‌ی یک سنت کوایتی quietist سرسخت [۳].. شهادت تبدیل به سلاحی برای بازیگران غیردولتی شد. بعضی از آنها، به‌عنوان مثال جبهه‌ی آزادی ملی در الجزایر و سازمان آزادی‌بخش فلسطین، ملی‌گراتر از اسلام‌گرایان بودند، اما از جذبه و قدرت دین به‌عنوان وسیله‌ای برای بسیج مردم و به‌عنوان نیروی انگیزشی در میان پیروان خود استفاده می‌کردند. برای جنبش‌های اسلامی‌ای مانند حماس، حزب‌الل ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۲۲:۳۷ ۱۳۹۷/۰۷/۱۴

🔶شهادت و قربانی‌ در اسلام: بسترهای الهیاتی، سیاسی و اجتماعی (از مرگ تا شهادت).. ✍️ هاجر قربانی
[قسمت اول]. مرگ از پدیده‌هایی است که می‌توان برای آن گونه‌های مختلفی را در نظر گرفت. بخشی از این گونه‌ها در فضای علمی نظیر علم پزشکی تعریف و به رسمیت شناخته شده‌اند و با یک اصطلاح تخصصی term تعریفی جهانی از خود بجای می‌گذارند و کاملا هم در هر فضا و اجتماعی معلوم‌الحال و قابل تشخیص هستند. اما به رسمیت‌شناختن برخی از این گونه‌های مرگ هنگامی می‌تواند مجاز و تعریف‌شده باشد که از نگاه کاربران آن فرهنگ هم معنادار شود. یعنی آن‌ها براساس تجربه‌ی زیسته‌شان گونه‌ای از مرگ را درک کرده و آن را از دیگر گونه‌های مرگ متمایز کنند. در اینجا باید بیان کنم که دقیقا همین تمایز میان گونه‌ها است که موجب می‌شود جوامع مختلف با هر گونه‌ای از مرگ به شیوه‌ای متفاوت مواجه شوند و آن را نیز به شیوه‌ی خودشان معنادار سازنند و مدیریت کنند. در این نوشتار من به گونه‌های معرف نخستین اشاره‌ای نخواهم کرد و مورد بحث من نیز نخواهد بود. توجه من در این نوشتار به یکی از گونه‌هایی است که براساس تجربه‌ی فرهنگی و زیسته‌ی چندین اجتماع و قوم برساخته و معنادار شده است؛ «شهادت». شهادت که در غرب با عنوان قربانی‌کردن خود sacrifice itsel ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۲:۰۷ ۱۳۹۷/۰۷/۱۳

🔶چه خواهد شد؟.. محمدرضا پویافر.. این روزها خیلی‌ها از هم می‌پرسند که چه خواهد شد؟
البته معنای پنهان بیشتر این سوالات سیاسی و اقتصادی است. این که آینده نظام سیاسی ایران که البته مثل همه سطوح نظام اجتماعی با اقتصاد گره خورده است- چه خواهد شد و کشور به چه سمتی خواهد رفت، دغدغه خیلی از مردم شده است. مشابه با چنین پرسشی برای دین و پژوهشگران اجتماعی دین هم مطرح بوده است. نکته جالب توجه این که همچون نگرانی مداومی که بین بعضی از مردم نسبت به آینده وجود دارد، این ابهام در مورد آینده دین در جامعه هم وجود دارد. از همین روست که تعدادی از جامعه شناسان دین مانند استارک معتقدند که وضعیت دین در جامعه امروز با دیروز چندان تفاوتی نداشته است. آنها حتی اشاره می‌کنند که این احساس که «دینداری و نقش اجتماعی دین در جامعه نسبت به گذشته کمتر شده»، همواره در گذشته هم وجود داشته است …استنباط از نتایج پیمایش‌های ملی در ایران طی سالهای اخیر نشان می‌دهد که همراه با دغدغه، ابهام و نگرانی از آینده مسایل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، ارزیابی مردم از آینده دین و دینداری در جامعه هم، یک ارزیابی منفی است. بنابراین ممکن است این تصور ایجاد شود که وضعیت دینداری در ایران بر اساس این ارزیابی مردم رو به نزول است ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۲:۴۳ ۱۳۹۷/۰۷/۱۲

🔶 «روحانیت در شیعه». 📚 (معرفی کتاب)
📘 این کتاب توسط یک روحانی با رویکردی انتقادی نگاشته شده و هدف از آن نمایان ساختن ضعف‌ها و نابسامانی‌های روحانیت در زمینه‌های مختلف افتاء، برخورد با مردم، تحصیل و آموزش، روابط داخلی و اخلاقیات معرفی شده است. بخش‌هایی از این کتاب درباره‌ی مرجعیت می‌باشد: مخاصمه و نزاع در مرجعیت؛ زیاده‌خواهی مرجعیت؛ مرجعیت در اسلام (تعریف مرجعیت و وظیفه‌ی آن)؛ وظایف مراجع؛ سرگردانی و تحریف اجتهاد؛ مرجعیت و رساله؛ تحویل مرجعیت به مساله‌گویی؛ تاریخ رساله‌ها؛ تقلید مراجع از یکدیگر در رساله‌نویسی؛ استبداد به رای یا عامل تفرقه؛ اجتهاد زنده …📘 این کتاب، بنا به گفته‌ی نویسنده‌ی آن، قبل از سال ۱۳۴۲ گردآوری شده و حتی در سال ۱۳۴۳ نیز منتشر می‌گردد؛ اما آن چنان که نویسنده در مدخل کتاب گفته، «داستان آن‌روزها [قیام خرداد ۱۳۴۲] و جنبشی که به خصوص در طبقات روحانیت مشاهده گشت، نوید یک بیداری بزرگ می‌داد، دیگر نویسنده نشر کتاب را ضرورت ندید، ولی دیری نپایید که با کمال تاسف دیده شد آن جنبش و به هم پیوستگی کوتاه، رکود و فرسودگی مرگ‌سایی را به دنبال داشت …📘 نثر این کتاب، چنانکه از چند خط نقل قول فوق برمی‌آید، نثری تند و تیز ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۲:۴۳ ۱۳۹۷/۰۷/۱۲

🔹چهار مقاله، کتاب و پژوهش در مطالعات شیعه:
گزارشی از کربلا/ مجله‌ی تخصصی مطالعات مردم شناسی در اشتوتگارت. و امام حسین (ع) در ادبیات هندو و فارسی مسلمانان/ نویسنده: اسلام شناس آلمانی مرحوم پروفسور آنه ماری شیمل. دکتری با موضوع «گفتمان شهادت در میان شیعه‌ی دوازده امامی در قرن ۱۹ و ۲۰ در ایران» / دانشگاه آزاد برلین/ آلمان/ ۲۰۱۳. سفر ناصرالدین شاه به کربلا/ گئورگ یاکوب (شرق شناس آلمانی) / ۱۹۱۵. ...
  • گزارش تخلف
دین و جامعه
دین و جامعه
۱۹:۵۶ ۱۳۹۷/۰۷/۱۰

🔶بن بست در دین و دنیا؟!. [یادداشت وارده].. ✍️حسین مازوجی/حوزوی
🔸یکی از عوامل مهم انزوای دین در برخی لایه‌های جامعه، «نبود فضای بهنجار زیست دینی» است. برخی دائما می‌پرسند: «چرا ایرانیان مسلمان، با این همه دعا و ثنا در مساجد و امامزاده‌ها و اماکن مقدسه، در مشکلات غوطه ورند اما کشورهای اروپایی، روز به روز در حال پیشرفت اند؟» یا: «چرا مثلا آمار فساد، پرونده‌های قضایی، تصادف‌ها و … در ایران اسلامی، سر به فلک می‌کشد اما کشورهایی هستند، با اینکه مردم مسلمانی ندارند، اما گریبانگیر چنین معضلاتی نیستند!».. 🔹پاسخ ساده است:.۱- ایمان و دعا و ثنا، «اولا و بالذات» به جهان واپسین (آخرت) مربوط می‌شود و دنیا پلی برای رسیدن به آن است، در حالیکه سعادت و رفاه دنیوی، نیاز به قانون مداری، نظم، برنامه ریزی و نظارت عمومی برای جلوگیری از شکل گیری و توسعه فساد دارد. مثلا کسی که بیمار می‌شود، ابتدا باید به پزشک و طبیب متخصص مراجعه کند و البته فراموش نکند که آن پزشک، هر چه علم و تجربه دارد، از الطاف خداست. بنابراین می‌تواند در کنار رفتن نزد او، به دعا و استغاثه بپردازد، تا «لطف خدا» شامل حالش شود. اینکه یک بیمار، بدون مراجعه به پزشک، ابتدائا به دعا و ثنای خدا بپردازد، در غال ...
  • گزارش تخلف
گزارش این نوشته