مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین: نشستها، همایش ها، پایان نامه ها، معرفی کتاب، مقالات، پژوهشها و یادداشت‌های تحلیلی. اطلاع رسانی، تبادل و دریافت مطلب: مریم محمدی اکمل @maryam_mohamadiakmal


⚡️حوزه علمیه نه تنها مردم، بلکه طلبه‌ها را هم از دست داده است

⚡️حکومت تماما اسلامی هیچ وقت شکل نخواهد گرفت مگر با ظهور حضرت حجت عج. ⚡️راه تحول گفتگو با علما نیست مگر امام خمینی توانست علما را همراه کند؟ مگر آقا توانست آقایان را مجاب کند؟. ✔️گفتگوی مهدی شیرخانی و علی بهاری با محمدتقی اکبر نژاد🔻. 🔹در کشور ما دین نه نبض اقتصاد را به دست دارد و نه در حوزه سیاست پیشتازی می‌کند و نه حتی در حوزه فرهنگ که قدر متیقن وظیفه دین است و حتی سکولارها هم قبول دارند، کار چندانی می‌کند!. 🔹حوزه نه تنها جامعه را بلکه طلبه‌های خود را هم از دست داده است. علماء الان نمی‌توانند با طلبه‌ها ارتباط برقرار کنند. طلبه از حوزه بریده است و اساسا نمی‌تواند حرف استادش را بفهمد. 🔹بنده در کتاب کلام فقاهی برای شناسایی احکام ثابت و متغیر، هشت ملاک داده‌ام و معتقدم با این هشت ملاک می‌توان احکام ثابت را از متغیر بازشناخت. ...
  • گزارش تخلف

🔶مخاطب را دسته بندی نکنیم/ نهادی سازی امر دینی خنجری است که دسته خود را می‌برد

مصاحبه محمدرضا پویافر با «دعبل» در مورد مخاطب دینی در بستر تغییرات اجتماعی. 🔹هر فردی صرف نظر از میزان تقیدات خود به دین، همین که حدی از باورمندی به اصول دینی را داشته باشد، می‌تواند و «باید» مخاطب رسانه و سازمان دین تلقی شود. در غیر اینصورت رسانه و سازمان دین، عملا در دور باطل و مستمر تولید محتوا برای گروهی خاص قرار می‌گیرد بدون آنکه منجر به جذب یا ارتقای شاخص‌های دینداری در وجوه مختلف آن شود …🔹جامعه‌ای که با تغییرات اجتماعی گام به سوی دموکراتیک شدن فرهنگ می‌گذارد، بیش از آنکه پذیرای روابط عمودی «بالا به پایین» ازسوی واعظ، خطاب به مردم باشد، مستلزم و نیازمند روابط افقی است. به تدریج که در نظام آموزشی هم اشکال سنتی آموزش «سخنرانی محور» جای خود را به آموزش تعاملی و مشارکتی می‌دهد، برنامه‌های مذهبی چه در رسانه و چه در مسجد و هیأتهای مذهبی هم علاوه بر سخنرانی‌ها و خطبه‌ها و موعظه‌ها، نیازمند «گفتگو» است.. 🔹تغییرات در ذائقه مخاطبان برنامه‌های مذهبی رسانه و سازمان دینی به تبع تغییرات در سبک زندگی ایرانی قابل فهم است. سبک زندگی ایرانیان چه از نظر الگوی گذران فعالیت‌های روزانه، چه از نظر مصرف ...
  • گزارش تخلف

🔻چالش‌های فقهی زنان؛. لزوم تفقه اجتهادی زنانه.. ✍️زهره اسمخانی

🔹 احکام شرعی مرتبط به زنان، همواره به‌عنوان یکی از عرصه‌های فقهی مناقشه‌آمیز در بین بانوان مطرح بوده است؛ طوری‌ که ابواب فقه زنانه را می‌توان «فقه النساء» یا «فقه المرأة» نام‌گذاری کرد …🔹 مناقشات فقه زنان، نه‌تنها در جامعه‌ی زنان، بلکه از بحث‌برانگیزترین مباحث فقهی در حوزه‌های علمیه برادران نیز بوده است …🔹 مناقشات فقه زنان علاوه بر مناقشات استنباطی، به چالشی با رویکرد اعتقادی تبدیل شده؛ طوری‌ که بسیاری از بانوان مترصد فرصتی برای بهره‌گیری از احکام ثانویه برای رفع برخی موانع هستند …🔹 رد برخی نظریات مانند سن یائسگی و تفاوت آن با زن سیده و قرشی و زن غیرسیده و غیرقرشی که طرح این موضوع را صرفا مبتنی بر یک باور مذهبی و بدون ارتباط با فیزیک یکسان زنان می‌دانند و نیز تعبد در ادای عباداتی همچون روزه در ازای بطلان ناخودآگاه زنان که عسر و حرج را در بردارد، زمینه‌‌ی ورود به کشف علل‌الشرایع فقه‌المراة و بهره‌گیری از احکام ثانویه را فراهم می‌کند …🔹 هر چند نمی‌توان جنسیت را در استنباط احکام از ادله عقلی و نقلی دخیل دانست، اما بنا به گفته‌ی برخی از بانوان سطوح عالی حوزه، به علت نوع ابتلای زنان، احتم ...
  • گزارش تخلف

🔶دین و آموزش در دانشگاه‌های دنیا

به گزارش دین‌آنلاین به نقل از اکونومیست، این هفته، جان جنکینز، رئیس کلیسای کاتولیک در آمریکا، به دانشگاه آکسفورد آمد و در یک مراسم پرهیاهو در دانشگاه، در مورد آیندۀ تحصیلات عالی سخنرانی کرد. میزبان او کریس پاتن، سیاستمدار محافظه‌کار کاتولیک و رئیس فعلی دانشگاه آکسفورد بود …از این رو، مهمانی که علایق علمی‌اش الهیات قرون وسطی بود در مکانی همچون دانشگاه آکسفورد سخنرانی کرد که در آن آموزش تقریبا جدای از دین است. او در سخنانش بر روحیۀ پرسشگری، مباحثه و تحقیق تأکید کرد؛ ویژگی‌هایی که دانشگاه آکسفورد از سال‌های ابتدای تأسیس بر آن تأکید داشت. او گفت یکی از ویژگی‌های دانشگاه آکسفورد در قرون وسطی این بود که روش‌های تحقیق در سطح علمی بالایی به کار می‌رفت که هم برای ارتقاء دانش و هم فهم و تدریس آن به دانشجویانی که در این تحقیقات مشارکت می‌کردند مفید بود. این روحیۀ سالمی است که امروز در بهترین دانشگاه‌های جهان نیز وجود دارد. اغلب آموزه‌های ارزشمند به طور ضمنی و در سکوت یاد داده می‌شوند؛ در طول دوره‌ای که دانشجو می‌بیند چگونه یک محقق خبره، با استدلال‌کردن و فرمول‌بندی یک مسئله، راه حلی خلاقانه ارائه ...
  • گزارش تخلف

🔶سخنرانی حسن محدثی در سبزوار (۲۸ خرداد) و بلا فاصله پس از آن در نشستی دیگر در مزینان (۲۹ خرداد)، هر دو در بزرگداشت علی شریعتی لغو

پس از آن حسن محدثی در یادداشتی کوتاه در کانال شخصی خود این طور واکنش نشان داده است:. ♦️ممانعت از سخن‌رانی شاگرد کوچک دکتر علی شریعتی در سبزوار و مزینان. 🔻تقریبا دو ماه پیش بود که از طرف انجمن اسلامی معلمان و انجمن اسلامی مدرسین سبزوار تماس گرفتند و از من برای شرکت در مراسم بزرگ‌داشت دکتر علی شریعتی در ۲۸ و ۲۹ خرداد ۱۳۹۷ دعوت کردند. من که مشتاق سفر به سبزوار و مزینان بودم، دیاری که یادآور معلم بزرگ ما و زمانه‌ی ما است، به‌رغم مشغله‌ی فراوان با اشتیاق پذیرفتم و در وقت مقرر برای سخن‌رانی و دیدار مردم عزیز این خطه و فرهیخته‌گان و شایسته‌گان این دیار و بر حسب سنت شایسته‌ی بزرگانی چون طالقانی، بازرگان، و شریعتی به سبزوار سفر کردم تا هم‌چون آن بزرگان سنت علمای ابرار را که برای ما به‌منزله‌ی پیش‌الگوهای فرهنگی و اجتماعی‌اند، دنبال کنم.. 🔻متأسفانه به فرمان دادستان شهر در ساعات نهایی (بنا به گفته‌ی مدعوین محترم)، سخن‌رانی‌ام لغو گردید و انجمن اسلامی معلمان و مدرسان سبزوار در مقام اعتراض، از برگزاری مراسم بزرگ‌داشت دکتر علی شریعتی امتناع کردند.. 🔻بنا به پیش‌نهاد مدعوین محترم، مقرر گردید در روز ۲۹ ...
  • گزارش تخلف

🔶یادداشت انتقادی کوتاهی از رضا بابایی:. دموکراسی‌خواهان غیر دموکراتیک

در بیست - سی سال گذشته، طبقه‌ای در ایران پدید آمده است که با اسلام یا هر دین دیگری، خشمگینانه می‌جنگد و تندترین زبان را در این جنگ به کار می‌گیرد. عربی‌زدایی از زبان فارسی، ستایش ایران باستان و مبارزه با همۀ مظاهر اسلامی در جامعه، شمه‌ای از برنامه‌های آنان در شبانه‌روز است. خشم و نفرت در سخنانشان موج می‌زند و کینه‌ورزی با دین و دینداران، ذهن و ضمیرشان را مشغول کرده است. کسانی با این اوصاف، همیشه در ایران بوده‌اند؛ اما بی‌گمان هیچ‌گاه جایگاهی چنین پرشمار نداشته‌اند. مشکلات اقتصادی، قضایی و فرهنگی کشور، مهم‌ترین عامل شکل‌گیری این طبقه در ایران امروز است. بیشترین دشمنی آشکار را هم با روشنفکران دینی دارند؛ زیرا برای اسلام سنتی و سیاسی، آینده‌ای در ایران نمی‌بینند و معتقدند اگر دین در جامعه باقی و پرتوان بماند، از طریق همین روشنفکران دینی است. من این گروه را از مهم‌ترین موانع دموکراسی در ایران می‌دانم؛ زیرا خشم و نفرتی که آنان در جامعه می‌پراکنند، بیشترین ناهمواری را برای دموکراسی‌ فراهم می‌کند و تندترین واکنش‌ها را علیه تحول‌خواهان در میان مردم برمی‌انگیزد. دشمنی و کینه‌ورزی، از هر نوعی و ...
  • گزارش تخلف

🔶 مطالعۀ جامعه‌شناختی انگیزه‌های مهاجرت از دانشگاه به حوزۀ علمیه و پدیده حجت‌الاسلام-دکترها

✍️مقاله‌ای از: سید مهدی اعتمادی فر و انیس صارمی …این مقاله پس از یک مطالعه تجربی یک گونه شناسی از افرادی به دست داده که حین یا پس از تحصیل در دانشگاه، در حوزه تحصیل می‌کنند. در نهایت سه گونه را شناسایی کرده است:. «نمونه‌های متعلق به سنخ نخست با عنوان «محافظان دین» می‌خواهند از صورت‌های سنتی دین‌داری در مقابل عناصر تغییربخش فعلی در جامعه محافظت کنند. دومین سنخ با عنوان «پیام‌آوران دین» طلاب هستند که قصد دارند پیوند مسالمت‌آمیزی میان دین و مسائل جامعة امروزی فراهم کنند. درنهایت نمونه‌های متعلق به سنخ سوم با عنوان «امنیت‌طلبان»، دین را پناهگاه امنی می‌دانند که در رسیدن به تعالی اجتماعی، امنیت خاطر و مزایای اجتماعی سیاسی برای آن‌ها مفید است. در پایان تلاش شده است ضمن تحلیل انگیزه‌ها از خلال سه سنخ، به تبیینی از روابط میان آن‌ها نیز دست ‌یابیم». 🔹چکیده و دانلود متن کامل:. 🔹 ها را به تفصیل از صفحه ۵۶۰ به بعد ببینید … …. دین و جامعه مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین ...
  • گزارش تخلف

✅یکی از آخرین مصاحبه‌های انجام شده با مرحوم دکتر قانعی راد:.. ⚡️ خانه روحانیت فرهنگ است نه سیاست

⚡️ روحانیت در قدرت و روحانیت بیرون از قدرت پروژه فکری مشخصی برای انسجام اجتماعی ندارند. ✔️محمدامین قانعی راد عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در گفتگو با شفقنا🔻. 🔹در مناطق مختلف، حوزه علمیه تأسیس می‌شود و بچه‌های نسبتا نوجوان را در این حوزه‌ها به عنوان طلبه به کار می‌گیرند که نمی‌دانم پشت سر این نهضت پرورش طلبه چه مساله‌ای وجود دارد؛ من در سفری که به یکی از روستاها داشتم دیدم که حوزه علمیه‌ای تأسیس کردند، این حوزه علمیه یک ساختمان چند طبقه بود، حیات و منابع مالی داشت، طلبه جذب می‌کرد و یک نوع آموزش خاصی داشتند که لبه سیاسی این آموزش قوی بود و در کنار آن آموزش بسیجی هم طی می‌کردند گویا سیستم در حال ساخت نیرو برای خود است؛ در کنار آن مدرسه هم تشکیل می‌شود که چندین مدرس در این مدارس مشغول تدریس می‌شوند و حقوق دریافت می‌کنند و یک اقتصاد طلبگی شکل پیدا می‌کند که این اقتصاد طلبگی با اقتصاد طلبگی که به صورت خودجوش و مردمی در ۵۰ تا ۷۰ سال پیش وجود داشت، متفاوت است. در حقیقت این منابع مالی است که هدایت می‌شود و برنامه ریزی صورت می‌گیرد و مبتنی بر یکسری اهداف است که بخشی از آن اهداف، ا ...
  • گزارش تخلف

🔶 چرا پروژه حوزوی شریعتی مسکوت ماند؟.. ✍️علی‌اشرف فتحی

🔹از سال ۱۳۵۶ که شریعتی ناگهان در ۴۴ سالگی درگذشت ۴۱ سال می‌گذرد، بی‌گمان یکی از گروه‌های اصلی مخاطب شریعتی، حوزوی‌ها بوده‌اند و خود نیز حس دلبستگی و الفت نسبت به این طیف جامعه داشت و خود را فرزند «عالمان جدی مذهبی و روحانیون واقعی دین» می‌دانست و طلبه‌ها را نیز به‌سان «پرولتر فکری» می‌دید …🔹 او از ۳۶ تا ۳۹ سالگی در حسینیه ارشاد سخنرانی کرد و آبان ۱۳۵۱ با دستور مستقیم شخص محمدرضاشاه همه فعالیت‌های حسینیه پس از پنج سال تعطیل و شریعتی نیز مدتی بعد بازداشت شد. بی‌شک مهم‌ترین دلیل دستور شاه، افزایش اثرگذاری سیاسی و فکری شریعتی بود که مشهورترین سخنران برنامه‌های حسینیه ارشاد به شمار می‌رفت. گفته می‌شود فشارهای روحانیون مخالف شریعتی در این تصمیم شاه بی‌تأثیر نبوده است. این‌که یک سخنران جوان سی و چند ساله این‌چنین بی‌پروا به برخی باورهای رایج دینی و حوزوی بتازد، طبیعی بود که بر بسیاری از مراجع تقلید و فقها ثقیل باشد.. 🔹 سوءتفاهم‌ها گسترش یافت و شریعتی که تندترین سخنان را علیه خلفای اهل سنت بر زبان می‌راند، به‌عنوان یک فعال وهابی و شیعه‌ستیز در محافل سنتی جا افتاد.. 🔹 دو طیف جامعه که به مثابه د ...
  • گزارش تخلف

‍🔻علی شریعتی و منتقدانش🔻

✔️ نام دکتر علی شریعتی در کارنامه انقلاب اسلامی ایران به عنوان یک ایدئولوگ برده می‌شود. او زمانه بعد از انقلاب را ندید اما خیلی زود در دو طیف روحانیان و روشنفکران انقلابی، کسانی به نقد و مخالفت با اندیشه‌های شریعتی پرداختند. به همین مناسبت دین آنلاین با بیژن عبدالکریمی گفتگویی کرده و از او درباره راز مخالفت‌شماری از روحانیان با اندیشه‌های شریعتی پرسیده است. در ادامه این پرونده مطالبی از آیت‌الله خامنه‌ای، عبدالکریم سروش، مصطفی ملکیان، حسن محدثی، سیدجواد میری، رضا بابایی، علی اشرف فتحی آورده شده است …▪️ بیژن عبدالکریمی: شریعتی به دنبال دین به منزله «خودآگاهی» و به مثابه نحوه­‌ای از «بودن در جهان» بود. و مخالقان شریعتی به روایت آیت‌الله خامنه‌ای. سروش و شریعتی در انتظار از دین. ملکیان: شریعتی، تاریخ ما را تحریف می‌کرد. شریعتی با مطهری درمیزگردی با حضور حسن محدثی. بازگشت به خویشتن شریعتی با سلفی‌ها به قلم سیدجواد میری. ...
  • گزارش تخلف

🔻سوپرقهرمان بعدی کمپانی فیلم سازی مارول یک زن مسلمان جوان است🔻

✔️در نهایت هالیوود مشغول برنامه ریزی برای یک فیلم پرجاذبه شد که در آن یک مسلمان تهدید نیست …. 📎 متن کامل این گزارش در دین آنلاین:. دین و جامعه مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین
  • گزارش تخلف

ادامه👆👆👆.. از نظر مرنیسی، بهترین راه ورود زنان به فضای عمومی در درجه اول سواد آموزی است

به نظر مرنیسی، سازوکار دیگری که به زنان امکان ورود به فضای عمومی را می‌دهد، اشتغال است.. مرنیسی می‌گوید: کسی که در دنیای اسلام برای حقوق زنان تلاش کند، به او انگ غرب زدگی زده می‌شود، به نظر مرنیسی از آنجایی که بنیادگرا‌ها و حاکمان محافظه کار در سیاست‌های شان در برابر زنان به احادیث استناد می‌کنند، لازم است که از نظر تاریخی احادیث مربوط به زنان در دو قرن اول اسلام مورد بازبینی قرار گیرند و معرفت موثق در مورد آنها به دست آید.. به نظر مرنیسی، پیشرفت روش شناسی علمی مخصوصا در علومی مانند تاریخ‌نویسی و قرآن‌پژوهی کمکی است به جریان سکولاریسم و دموکراسی سازی در جهان اسلام، چرا که تفسیر منابع دینی تاکنون در انحصار مراجع دینی مرد بوده است و فقط آنها اجازه داشته‌اند که نظر خود را نسبت به متون دینی اعلام کنند. به نظر وی، چنانچه حق تفسیر منابع دینی از انحصار طبقه روحانیون مرد خارج شود، از دل تفسیر‌های دینی جدید نیز می‌توان قوانین جدید استخراج کرد.. گزیده‌ای از مقاله «بررسی سه رویکرد مطرح در جوامع عربی در مورد جامعه مدنی» محمدتقی سبزه‌ای، مجله جامعه شناسی ایران، پاییز ۸۸. از کانال نواندیشی فقهی. دین ...
  • گزارش تخلف

❇️گزیده‌ای از یک مقاله:

فاطمه مرنیسی جامعه مدنی را مترادف با فضای عمومی آزادی می‌داند که در آن افکار عمومی مخالف شکل گیرد.. پیش‌شرط شکل‌گیری فضای عمومی آزاد و حفظ آن، تربیت شهروندان آگاه از طریق آموزش است.. مرنیسی، ساختارهای سلسله مراتبی را مخالف شکل گیری جامعه مدنی در کشورهای اسلامی می‌داند. از این رو به نظر مرنیسی ساختارهای سلسله مراتبی اقتدار در جامعه، خواه پدرسالاری در خانواده، معلم سالاری در مدرسه، رئیس سالاری در اداره و یا دولت سالاری در جامعه، باید اصلاح و بازسازی شوند، هرچند که این بازسازی ساختاری ممکن است به معنای تخریب ساختارهای اقتدار تعریف شود، اما به معنی از بین بردن و محو کامل قدرت در ساختار نیست، بلکه به معنای تقسیم و توزیع مجدد قدرت در درون ساختار است.. مرنیسی می‌خواهد از جامعه مدنی یک قدرت مخالف دولت بسازد تا بتواند اختیارات دولت را کنترل کند و قدرت و دانش را عادلانه در جامعه توزیع کند.. از جمله ساختارهای اقتدارطلب متمرکزی که مرنیسی در جوامع اسلامی شناسایی می‌کند، دولت سالاری در جامعه و مردسالاری در خانواده است که این هر دو با یکدیگر پیوند تنگاتنگی پیدا کرده‌اند. به نظر مرنیسی دولت‌های اسلامی ...
  • گزارش تخلف

ادامه👆👆👆

مرنیسی در مقاله «سکسوالیته اسلامی، خط قرمزها» اساسا مفهوم فضا در جامعه اسلامی را بازتابی از نظام سلسله مراتبی در کل جامعه و وسیله‌ای برای توزیع قدرت به نفع مردان قلمداد می‌کند. به نظر او مرزهای مشخص و شفاف فضایی، جامعه اسلامی را به دو «زیر جهان» تقسیم می‌کند: جهان مردان یا امت (یعنی جهان مذهب و قدرت) و جهان زنان یا جهان خانگی (یعنی جهان سکسوالیته و خانواده) …تقسیم فضایی بر اساس جنسیت، در واقع تفکیک میان افرادی است که حاکمیت و قدرت دارند با کسانی که فاقد آن هستند؛ میان آنهایی که همه قدرت معنوی و روحانی را در اختیار گرفته‌اند و آنها که فاقد هرگونه قدرتی هستند. این تقسیم بر اساس جدایی فیزیکی فضای عمومی از فضای خانگی است. در فضای عمومی یا امت، روابط افراد بر اساس اشتراک و وحدت است، در حالی که در فضای خانگی، روابط افراد بر مبنای تبعیض و تعارض تنظیم شده است. در جهان عمومی یا امت موقعیت زنان مبهم است. زیرا خداوند با زنان به طور مستقیم صحبت نمی‌کند، بنابراین، می‌توانیم فرض کنیم که امت اساسا از ایمان آورندگان مرد تشکیل شده است …در جهان خانگی، یا سکسوالیته، افرادی از هر دو جنس به عنوان انسان‌های ...
  • گزارش تخلف

🔸مرنیسی زمانی که موفق به اخذ درجهٔ دکتری شد، یکی از مهم‌ترین فمینیست‌های اسلامی بود

مرنیسی به نقش زنان در اسلام و گسترش تفکر اسلامی توجه خاصی داشت. کتاب‌های زنان پرده نشین و نخبگان جوشن پوش، زنان بر بال‌های رویا و ملکه‌های فراموش‌شده در سرزمین‌های خلافت اسلامی، از او به فارسی برگردانده شده است؛ از دیگر کتابهای مرنیسی می‌توان به آن سوی حجاب و اسلام و دموکراسی اشاره کرد …زنان پرده نشین و نخبگان جوشن پوش نخستین بار در سال ۱۳۸۰ توسط خانم ملیحه مغازه‌ای ترجمه شد ولی پس از مدت کوتاهی از بازار جمع آوری گردید. اصل کتاب به زبان فرانسه است. مرنیسی در مقدمه‌ای که بر ترجمهٔ انگلیسی کتاب دارد، انگیزهٔ خودش را از نوشتن این کتاب بیان می‌کند: او به تاثیر عمیق آموزه‌های ضد زن اشاره می‌کند. احادیثی که به واسطهٔ آن‌ها زنان از مشارکت در امور سیاسی منع می‌شوند و خشونت علیه آن‌ها مجاز دانسته می‌شود …مرنیسی در این کتاب با بیان احادیثی نظیر: آنهایی که امورشان را به دست زنان می‌سپارند هرگز سعادتمند نمی‌شوند_ سه چیز بد شانسی می‌آورد: زن، خانه و اسب_ اکثریت اهل جهنم زنان هستند و … با کاوش دربارهٔ سند و راوی آن‌ها می‌کوشید نادرست و یا دست کم مشکوک بودن آن‌ها را ثابت کند.. مرنیسی همچنین تلاش می‌ک ...
  • گزارش تخلف