کافه اقتصاد

۰۷:۵۴ ۱۳۹۵/۱۰/۱۰

افزایش سرمایه‌ یا باد هوا!.. با شنیدن این جمله فقط می‌توان لبخند زد!

📝تصور اشتباه از پول. واقعیت این است که آن چه ما از پول می‌شناسیم مقدار مشخصی از اعداد است که در کامپیوترهای بانک‌ها ذخیره شده است. بانک‌ها زمانی که یک تسهیلات به مشتریان خود می‌دهند در حقیقت فقط این عدد حساب فرد را با زدن یک دکمه افزایش می‌دهند. در واقع کاری که بانک‌ها انجام می‌دهند، آنچنان که در کتاب‌ها می‌خوانیم، جمع‌آوری سپرده‌ها و تخصیص آنها به تسهیلات نیست. بر خلاف تصور رایج، جمع‌آوری سپرده مقدم بر اعطای تسهیلات نیست. واقعیت این است که بانک‌ها، هنگام اعطای تسهیلات، سپرده جدید «خلق» می‌کنند. این تصویر به خوبی نشان می‌دهد بانک‌ها به راحتی می‌توانند با زدن یک دکمه برای سهامداران خود تسهیلات فراهم کنند و سهامداران این اعداد خود ساخته را صرف افزایش سرمایه کنند بدون این که در واقعیت اقتصاد و بانک‌ها هیچ اتفاق خاصی بیافتد!. 📝سخن آخر. بحث بالا نشان می‌دهد بانک‌ها «از باد هوا پول خلق می‌کنند»، ریشه این امر نیز آن است که بانک‌ها، قدرت خلق بدهی دارند، و بدهی بانک‌ها «پول» است. ...

کافه اقتصاد

۰۷:۴۶ ۱۳۹۵/۱۰/۰۸

بازار ارز: بازار مالی یا بازار کالا.. ✅در هفته‌های اخیر بازار ارز بسیار پر تلاطم شده است

معمولا در شرایطی که نرخ ارز تحت تاثیر فشار بازار افزایش می‌یابد برخی از تحلیل‌گران به قاعده‌ای آشنا و پرکاربرد اشاره می‌کنند و می‌گویند نرخ ارز بایستی مطابق تفاوت تورم ایران و میانگین وزنی شرکای تجاری ایران افزایش یابد. ✅تحلیل‌گرانی که از این نظریه استفاده می‌کنند گاهی آن را یک الزام (نرخ ارز طبق این قاعده باید تعدیل شود) و گاهی یک قانون (نرخ ارز طبق این قاعده تعدیل می‌شود) می‌دانند. حقیقت این است که این تحلیل آن‌قدر در بین بزرگان و تحلیل‌گران فراگیر است که منتقدین آن بایستی شجاعت بسیاری به خرج بدهند تا با مبنا قرار دادن این نظریه برای تحلیل بازار ارز مخالفت کنند چرا که به راحتی به عدم درک سازوکارهای اقتصاد و بدیهیات آن متهم خواهند شد. این در حالی است که ادبیات تجربی‌ اقتصاد به قلم اقتصاددانان نام آشنا نیز این عدم برقراری را در بسیاری از کشورهای دنیا به اثبات رسانده است. ✅یکی از رازهای ماندگاری این نظریه این است که تقریبا بازه‌ی وسیعی از نرخ‌هایی را ‐که در بازار ممکن است وجود داشته باشد‐ می‌توان از طریق انتخاب شاخص تورم مناسب و انتخاب سال مناسب ابتدایی برای نرخ ارز، در اقتصاد توجیه کرد ...

کافه اقتصاد

۰۷:۰۸ ۱۳۹۵/۱۰/۰۵

سرمایه‌گذاری خارجی و ضرورت فراموش شده

سرمایه‌گذاری خارجی به صورت بالقوه می‌تواند یک پیشران مهم برای اقتصاد باشد. اما به راستی تا به حال از خود پرسیده‌ایم از سرمایه‌گذار خارجی چه باید بخواهیم؟. 📝شواهدی از نگاه‌های غیر بهینه به سرمایه‌گذاری خارجی. چندی پیش در جلساتی بحث این بود که برنامه‌ی ششم برای تحقق اهداف رشد خود نیازمند مقدار زیادی سرمایه‌گذاری خارجی است. عمده‌ترین استدلال‌ها هم مبتنی بر محاسباتی کمی در زمینه‌ی میزان سرمایه‌گذاری لازم برای تحقق رشدهای هدف‌گذاری شده و کمبود منابع داخلی بود. در استان کرمان نیز که بعضا اخبار برخی مذاکرات سرمایه‌گذاری‌ها را می‌شنیدم متوجه می‌شدم که نگاه طرفین در این مذاکرات عمدتا دستیابی به تامین مالی خارجی است، اهمیت این موضوع وقتی بیشتر می‌شد که می‌فهمیدم صندوق توسعه‌ی ملی نیز قرار است در برخی طرح‌ها با نسبت‌های بسیار قابل توجه تسهیلات مناسبی را نیز ضمیمه‌ی این تامین مالی‌ها بکند. حتی در مواردی دیده می‌شود که سرمایه‌گذارانی مورد توجه مسئولین قرار می‌گیرند که اصالتا ایرانی‌ هستند و صرفا در لوای یک شرکت ثبت شده در کشورهای همسایه مانند ارمنستان قصد دریافت عنوان سرمایه‌گذار خارجی و بهره‌بردار ...

کافه اقتصاد

۱۱:۴۷ ۱۳۹۵/۱۰/۰۱

یکی از متخصصین اقتصادی دو پشنهاد در مورد متن فوق داشتند که به عنوان تکمیل کننده به متن فوق اضافه شود …

✅۱- در راستای رفع ابهام بیشتر از عبارت «سهم بالای نفت در اقتصاد ایران» باید گفت سهم بخش نفت در (تولید و طبیعتا) رشد اقتصادی ایران بیش از ۱۰ (۱۵ تا ۱۸) درصد است که با فرض حدود ۵۵ درصد افزایش تولید نفت؛ این نتیجه‌گیری که سهم نفت در رشد اقتصادی بیش از ۵ درصد است مستندتر خواهد شد …✅۲- اساسا نحوه‌ی محاسبه‌ی رشد اقتصاد یک فرآیند نمونه‌گیری از بخش‌های اقتصادی مختلف اقتصادی؛ استنباط آماری در مورد هر بخش اقتصاد و جمع استنباط‌های آماری در مورد تولید بخشی است. لذا نحوه‌ی نمونه‌گیری (نحوه‌ی انتخاب و شمول یا عدم شمول برخی بخش‌ها در نمونه‌ها) بر اعتبار استنباط آماری و محاسبه‌ی رشد اقتصادی موثر خواهد بود. ...

کافه اقتصاد

۰۸:۱۳ ۱۳۹۵/۱۰/۰۱

رشد اقتصادی دو فصل اول

اخیرا بانک مرکزی آمار رشد اقتصادی دو فصل اول سال جاری را اعلام کرده‌ است که در سطح رسانه‌ها با اما و اگر‌هایی روبرو شده است. بنا بر اطلاعات موجود در تلگرام رئیس کل بانک مرکزی رشد اقتصادی فصل اول ۵٫۴ و فصل دوم امسال ۹٫۲ درصد و رشد شش ماهه‌ی اول امسال ۷٫۴‌ بوده است. 📝چند نکته در مورد این خبر را باید در نظر داشت:. ✅اول این که تقریبا به صورت قطعی باید گفت نمی‌توان احتمال اشتباه و یا درستکاری در آمار را در این مورد معتبر دانست. ✅دوم این که در سال ۱۳۹۴ بانک مرکزی انتشار آمار رشد اقتصادی را متوقف کرد و تنها مرکز آمار رشدی مثبت را برای کل اقتصاد در این سال اعلام کرد. بر این مبنا احتمالا تولید اقتصادی سال ۹۴ با استفاده از شاخص‌های بانک مرکزی وضعیتی نامناسب را نشان می‌داده که همین موضوع مانع از انتشار این اطلاعات توسط بانک مرکزی شده است. لذا رشد شاخص‌های بالا در امسال نسبت به فصل مشابه سال قبل (یعنی ۹۴ که منتشر نشده) می‌تواند به دلیل وضعیت بد سال قبل باشد. ✅سوم این که برجام تولید نفت ایران را به سطح پیش از تحریم‌ها بازگرداند که موجب رشد بیش از ۵۰ درصدی در این بخش شده است و با توجه به سهم بالای ن ...

کافه اقتصاد

۰۷:۵۶ ۱۳۹۵/۰۹/۲۹

مصائب اقتصاد رانتی: مجامع بانک‌ها و سهامدار خرد …اخیرا نماد برخی بانک‌ها در بورس بسته شده است و بعضا در مجامع خود نتوانسته‌اند سود

بر این مبنا برخی از سهامداران با اشاره به دلایلی همچون بدهی‌های دولت به بانک‌ها و نیز ادغام برخی موسسات در بانک‌های مربوطه زیان‌ها و عدم توزیع سود مربوطه را حاصل عملکرد بانک مرکزی و دولت می‌دانند و احساس می‌کنند بانک مرکزی و دولت از جیب آ‌ن‌ها به نفع خود و سپرده‌گذاران وجوهی را برداشت کرده است. در این نوشتار ملاحظاتی در مورد این قضاوت طرح می‌شود که نمونه‌هایی از مصائب اقتصاد رانتی است …📝زوایای پنهان استدلال‌ها. در ادبیات تنظیم‌گری این که سرمایه‌گذار خرد -چه سپرده‌گذار و چه سهام دار- نیاز به حمایت دارد مطلبی پذیرفته شده و و غیرقابل انکار است. اما مساله مهم این است که سهام دار خرد در مقابل چه مواردی باید حمایت شود. سهام‌دار خرد بایستی در مقابل قدرت نفوذ سهامداران عمده، افراد دارای اطلاعات ویژه، دستکاری بازار، عدم شفافیت، اختلاسات، کلاهبرداری‌ها در شرکت‌ها و مواردی از این دست حمایت شود. این در حالی است که به نظر می‌رسد مسائلی از این قبیل از جمله مشکلات عمده‌ی بازار سهام در ایران است و لذا تنظیم‌گران باید توجه خود را معطوف به این حوزه‌ها و نه لزوما دادن مجوز توزیع سود به قیمت آزاد کردن محد ...

کافه اقتصاد

۱۰:۳۶ ۱۳۹۵/۰۹/۲۶

ملی‌سازی بانک‌ها: از چاله به چاه

چندی است که مشکلات بانک‌ها و افزایش ضررهای آن‌ها نقل محفل بحث‌های کارشناسی است. در این شرایط بحث‌هایی در مورد لزوم ملی‌سازی برخی بانک‌ها مطرح می‌شود. این در حالی است که قطعا یکی از مهم‌ترین مشکلات پیش روی اقتصاد ایران بخش دولتی آن است.. 📝دولتی کردن معجزه نمی‌کند!. هر چند بازار شکست‌های خاص خود را دارد اما آنچه گمان می‌شود بدیل اقتصاد بازار است یعنی دولتی کردن نوش‌داروی معجزه‌آسایی نیست. دولت‌ها نوعا نگاه سیاسی دارند و تصمیمات صحیح اقتصادی را به علت منافع گروهی، نزدیکی به انتخابات، مراودات سیاسی و … معطل خواهند گذاشت یا به درستی اجرا نمی‌کنند. دولت‌ها نوعا دچار فقدان انگیزه برای افزایش کارآیی هستند و عملکرد خوب یا بد مدیران به دلیلی ثبات شغلی و ارتباطات سیاسی اساسا تشویق و تنبیه مناسبی در یافت نمی‌کنند لذا ارتقاء بهره‌وری در این بخش اساسا معنا ندارد. دولتی کردن موجب می‌شود داور نیز به نفع یک تیم وارد بازی شود و عرصه‌ی رقابت برای بخش خصوصی تنگ‌تر بشود، کم نیستند مواردی که قواعد بازی به نفع نهادهای دولتی و عمومی تغییر و بخش خصوصی را تضعیف کرده است. دولتی کردن موجب می‌شود رانت‌های اقتصادی ...

کافه اقتصاد

۰۷:۵۹ ۱۳۹۵/۰۹/۲۳

بزنگاه اصلاحات و رهبر اصلاحات اقتصادی ترکیه

اقتصاد ترکیه در دهه ۹۰ میلادی با دشواری‌های زیادی روبرو شد و بحران‌های مختلف اثرات بدی بر عملکرد اقتصاد ترکیه گذاشت. یکی از مهم‌ترین دلایل این ضعف نبود انگیزه‌ی سیاسی لازم برای اجرای اصلاحات عمیق ساختاری بود. در این دوره مدیریت اقتصادی ترکیه بیشتر به یک مدیریت انفعالی تبدیل شده بود بدین صورت که اجرای دقیق اصلاحات و سیاست‌های لازم به صورت موقتی تا پدیدار شدن اولین نشانه‌های امید دنبال می‌شد و پس از آن اصلاحات در عمل پیشرفت جدی نمی‌کرد. علاوه بر این دولت‌ها عمدتا سعی می‌کردند در دوران مسئولیت خود کج‌دار و مریز با شرایط مدارا کنند به طوری که تا پیش از بحران ۲۰۰۱ بیش از ۲۰ بار به صندوق بین المللی پول برای حل موقت مشکلات خود مراجعه کرده بودند اما هیچ کدام از ین کمک‌ها را محملی برای اصلاحات عمیق و اساسی قرار نداده بودند …📝کمال درویش و اصلاحات اقتصادی ترکیه. نهایتا در سال ۲۰۰۱ یک کشمکش سیاسی بین مقامات ارشد باعث بروز اختلافات در سطح قوه‌ی مجریه شد و با بروز بی اعتمادی در اقتصاد، سرمایه‌گذاران بین المللی که در دارایی‌های مالی ترکیه سرمایه‌گذاری کرده بودند تصمیم گرفتند سرمایه‌های خود را از کشور ...

کافه اقتصاد

۰۸:۵۵ ۱۳۹۵/۰۹/۲۱

شمول مالی و موانع اجرای برجام …از اوایل قرن ۲۱ یکم مطالعات موجود در زمینه‌ی فقرزدایی به ایجاد اجماعی در میان اقتصاددانان و کارشناس

بر این مبنا اجرای برنامه‌های «شمول مالی» یا «تامین مالی فراگیر» به یکی از محورهای مبارزه با فقر در کشورهای مختلف تبدیل شد که درآن تلاش می‌شود دسترسی افراد فقیر به خدمات بانکی افزایش یابد …. 📝چالش شمول مالی در سال‌های اخیر. اخیرا گسترش شمول مالی در دنیا با یک چالش روبرو شده تا حدی که ۲۰ کشور بزرگ دنیا را مجبور به چاره اندیشی در این مورد کرده است. به صورت خلاصه در سال‌های اخیر در دنیا برخی از کشورهای عمدتا کوچک و دارای افراد فقیر در مناطق مختلف بخشی از روابط خود با شبکه‌ی بانکی بین الملل را از دست داده‌اند. به عبارت دیگر بر خلاف برنامه‌های شمول مالی دنیا پس از بحران شاهد نوعی «اخراج از شبکه‌ی مالی» بوده است. که این مشکل باعث ایجاد نگرانی‌هایی در سطح بین المللی در دنیا شده است. مطالعات نشان می‌دهد بخش مهمی از این مساله به عدم تمایل بانک‌های بزرگ و بین المللی در دنیا برای عرضه‌ی خدمات مالی به این کشورها مربوط است و نقش ضوابط مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، ضوابط تنظیمی جدید بعد از بحران، تغییرات مدل کسب و کار بانک‌ها، تحریم‌های مالی بین الملل یا صرفا آمریکا و ضوابط جلوگیری از فرار ...

کافه اقتصاد

۱۰:۴۹ ۱۳۹۵/۰۹/۱۹

بازار و محدودیت‌های آن (۳): انحصارات

مدتی‌ پیش داستان یک فعال اقتصادی در حوزه‌ی مر‌غ‌داری را می‌شنیدم که ظاهرا پس از تحقیق بسیار در مورد کیفیت مواد اولیه و جوجه‌های پرورشی، یک‌مرغ‌داری را را‌اندازی کرده بود اما زمانی که تصمیم داشت توسط تعاونی‌ها و شرکت‌های توزیع، محصولات خود را به بازار عرضه‌ کند، متوجه شده‌ بود که این شرکت‌ها فقط توزیع محصولاتی را انجام می‌دهند که تولیدکنندگان آن‌ها پذیرفته باشند مواد اولیه را نیز از شرکت‌های وابسته به شرکت‌های توزیع خریداری کنند. این تولیدکننده پس از تلاش بسیار برای مقابله با این رفتار مافیایی و متحمل شدن ضررهای بالا سرانجام متوجه شده‌ بود هیچ‌راهی به جز فرمان برداری از انحصار شرکت‌های توزیع یا ورشکستگی پیش‌روی خود ندارد …📝انحصار، عامل فروپاشی انتظام بازار. روایت این واقعیت از اقتصاد ایران بهانه‌ای برای طرح محدودیتی دیگر در عملکرد بازار ‐یعنی انحصارگری‐ است. چنان‌چه گفته شد انتظام بازار و رفاه برآمده از آن، مشروط به وجود عدم قدرت در تاثیر‌گذاری بر قیمت‌ها‌ی بازار است و با ایجاد قدرت در تاثیر‌گذاری بر بازار طبیعی است که نه تنها انتظام بازار (به معنای مدل تبیین شده در نوشتار‌های قبلی) محق ...

کافه اقتصاد

۰۹:۱۱ ۱۳۹۵/۰۹/۱۷

بازار و محدودیت‌های آن (۲): حمایت از مشتری خرد

چنان‌چه گفته شد بنابر تحلیل‌های نظری و تجارب تاریخی انواعی از بازار توانی کم نظیر در افزایش رفاه و بهبود زندگی بشر دارند و باید انتظام بازار را جدی بگیریم. اما مدل کاملی که در نوشتار قبل تبیین شد در دنیای واقعی تقریبا مصداق بیرونی ندارد. یکی از ویژگی‌های دنیای واقع این است که در بسیاری موارد مشتریان خرد توان دسترسی به اطلاعات و شناخت کافی در مورد محصولات و کیفیت‌های مختلف را ندارند. این بدین معنا است که در بسیاری موارد، بسته به ویژگی‌های هر کالا یا خدمت، بازار طیفی از شرایط لازم را برای انتظام بخشی (تنبیه و تشویق) مناسب برخوردار نیست و ایجاد اختلال در انتظام بخشی بازار یعنی تضعیف آن‌چه که موجب جذابیت بازار برای رفاه اجتماعی می‌شد …📝قراردادهای حقوقی، یک مشت از خروار. امروزه بسیاری از مبادلات در قالب قراردادهایی صورت می‌گیرد که قرارداد‌های بیمه یا قراردادهای بانکی نمونه‌ای از این نوع قرار دادها هستند. در این قراردادها نوعا به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی یک مشتری عادی توان تحلیل ابعاد مختلف قرارداد را ندارد و یا در بسیاری موارد حتی در صورت شناخت مشکلات قرارداد قادر به تغییر آن نیست. علاوه بر ا ...

کافه اقتصاد

۰۸:۱۲ ۱۳۹۵/۰۹/۱۶

بازار و محدودیت‌های آن (۱): انتظام بازار …امروزه در دنیا شاهد حضور تنظیم‌گران بسیاری در اقتصاد هستیم که در بازارهای مختلف نقش‌آفری

این در حالی است که از یک سو بسیاری از اقتصاددانان به درستی همواره بر بازار به عنوان یک نهاد (قاعده‌ی بازی) مهم تخصیص منابع اقتصادی تاکید دارند اما از سوی دیگر مشاهده‌ می‌شود در کشورهای مختلف دنیا ‐اعم از پیشرفته و در حال توسعه‐ نهاهای قدرتمندی به عنوان تنظیم‌گر بازار وجود دارند. برای مثال کشورهایی مانند هنگ کنگ که برخی اقتصاددانان بسیار پیشرو در بازارگرایی (پیروان مکتب اتریش) آن‌ها را مصداق موفقیت بازار می‌دانند در کنار ساختار بسیار دقیق تنظیم‌گری‌ها در بخش مالی و سایر بازارها، از دهه ۷۰ میلادی حتی نهادهای قدرتمند حمایت از مصرف‌کننده را نیز شکل داده‌اند. این در حالی است که علی رغم وجود خلا‌های مختلف و ضعف شدید نهادهای تنظیم‌گر در اقتصاد ایران، بعضا شنیده می‌شود برخی افراد، تنظیم‌گران بازارهای مختلف را نهادهای سرکوب‌گر بازار خطاب می‌کنند و خواهان انحلال این نهادهای تنظیم‌گر می‌شوند. فارغ از بررسی درستی عملکرد یا ضعف‌های نهادهای تنظیم‌گر در ایران، برای تحلیل بهتر این موضوع لازم است جایگاه انتظام بازار و محدودیت‌های آن در اقتصاد به خوبی تبیین گردد. برای جلوگیری از طولانی شدن این نوشتار با ...

کافه اقتصاد

۰۷:۴۷ ۱۳۹۵/۰۹/۱۵

سلام بر بزرگان همراه. صبح پائیزی شما به خیر

مطمئنا آگاهی از نظرات سازنده شما در ارتقا کیفی مطالب بعدی تاثیر به سزایی خواهد داشت، از تنوع مطالب گرفته تا مخالفت‌ها با نظرات عنوان شده …انتقاد و پیشنهاد:

کافه اقتصاد

۰۷:۲۶ ۱۳۹۵/۰۹/۱۵

اقتصاد و حرکت به سمت دموکراسی …معمولا در کشورهای پیشرفته، عملکرد اقتصادی مناسب و دموکراسی با یکدیگر همراه هستند بطوری که در بسیاری

هرچند که دموکراسی دارای ابعاد مختلفی است و احتمالا یک دموکراسی تمام عیار می‌تواند به عملکرد اقتصادی کمک شایانی بکند اما مساله‌ی کشورهای در حال توسعه عمدتا حرکت به سمت دموکراسی است که ممکن است به بهتر شدن شرایط اقتصادی کمک چندانی نکند. 📝ترکیه و انتخابات بعد از دولت نظامی. ترکیه در اوایل دهه ۸۰ بعد از یک کودتا و روی کارآمدن یک دولت نظامی مجموعه‌ی سریعی از اصلاحات افتصادی را آغاز کرد که عمدتا اصلاحاتی جدی در مسیر سپردن اقتصاد به بازار را شامل می‌شد. بعد از حدود ۷ سال از اجرای اصلاحات اقتصادی و حکومت نظامی‌ها در اقتصاد، انتخابات و رجوع به آرای عمومی از سرگرفته شد و این سرآغازی شد بر پیچیده‌تر شدن مشکلات اقتصادی ترکیه بطوری که در دهه ۹۰ ضعف‌های ساختار اقتصادی، باقی مانده از دوران اصلاحات ناتمام اقتصادی، در کنار انگیزه‌های سیاسی موجب شد در بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۱ درآمد سرانه‌ی ترکیه تقریبا رشدی نداشته باشد و بحران‌های متعدد اقتصادی معدود رشدهای مثبت موقت را نیز بی اثر کند. از جمله دلایل این اتفاقات توزیع درآمدهای نامتوازن و بی‌ثبات کننده‌ی اقتصاد در دوران اصلاحات اقتصادی، فسادهای ایجاد شده ...

کافه اقتصاد

۲۲:۵۹ ۱۳۹۵/۰۹/۱۳

بازتوزیع؟ تمام راه‌حل این نیست! …

در کشورهای دنیا، دولت‌ها نوعا در باز توزیع کیک اقتصاد دخالت می‌کنند، دادن سوبسید‌ها، اعمال نرخ‌های مالیات‌ بر درآمد مختلف، اجرای برخی برنامه‌های تامین اجتماعی و بیمه‌های بیکاری از جمله سیاست‌هایی هستند که به باز توزیع درآمد و ثروت در اقتصاد منتج می‌شوند. گاهی این بازتوزیع‌ها برای جلوگیری از ایجاد شکاف طبقاتی و بروز بی‌ثباتی‌های اجتماعی در کشورهایی با اختلافات طبقاتی بسیار زیاد، به یک ضرورت تبدیل می‌شوند. 📝گردش درب برخی اختلافات طبقاتی بر پاشنه‌ی ساختارها. در دنیای واقع گاهی افرادی که مهم‌ترین سهم را در ایجاد و رشد کیک اقتصاد دارند‌ به دلیل ساختار و قواعد نادرست بازی، سهم چندانی از آن ندارند چرا که مجبورند آن را با افرادی تقسیم کنند که در فرآیند تولیدشرکت نداشته‌اند، لذا استحقاق دریافت سهم را نیز ندارند. فسادهای دستگاه‌های اداری یکی از این نمونه ساختارها است که باعث می‌شود کارآفرینان بخشی از دست‌رنج خود را به کام افراد بدون استحقاق بریزند. وجود ساختارهای رانت‌‌زا از دیگر ریشه‌های نابرابری‌های غیر قابل توجیه است، برای مثال گاهی عدم شفافیت‌ اقتصادی موجب ایجاد رانت‌های اطلاعاتی می‌شود که ت ...

کافه اقتصاد

۲۲:۴۵ ۱۳۹۵/۰۹/۱۲

دولت: کوچک‌سازی یا بازتعریف نقش …بدون شک یکی از مهم‌ترین دلایل عدم پیشرفت مناسب اقتصاد ایران بخش دولتی آن است

در این شرایط عده‌ای معتقدند دولت در ایران باید کوچک شود و باید تا حد ممکن نقش دولت در اقتصاد کاهش یابد. اما ممکن است این کوچک‌سازی راه حل تمام مشکلات نباشد. 📝یک مشاهده از شکست در هماهنگی. چندی پیش سفری به کرمان داشتم و متوجه شدم یکی از مشکلات موجود در تولید پسته در مقایسه با رقبای خارجی شیوه‌ی سنتی آبیاری است که در کنار سایر شرایط و عدم بهره‌وری‌ها موجب شده روز به روز رقبای خارجی بتوانند بازار صادرات را از چنگ تولید ایران درآورند تا حدی که این احتمال وجود دارد که تا چند سال آینده تولید ایران از صحنه‌ی رقابت بین الملل حذف شود. وقتی که در مورد چرایی عدم تغییر این روش‌ها علی رغم بازدهی بالای آن پرسیدم یکی از مسائلی که عنوان شد این بود که برخی کشاورزان خرد، دارای سهم آب از چاه‌های آب مشترک هستند و احداث تجهیزات لازم و رساندن آب تحت فشار به هر زمین کشاورزی عملا نوعی هزینه‌ی مشاع محسوب می‌شود، لذا هماهنگ کردن و الزام به پرداخت مالکین مختلف مانع مهمی در مسیر تغییر شیوه‌ی آبیاری است. 📝بازتعریف نقش توام با چابک‌سازی. اینجا بود که ابتدایی‌ترین مباحث شکست در هماهنگی از کتب درسی برایم تداعی و تایی ...

کافه اقتصاد

۲۲:۰۴ ۱۳۹۵/۰۹/۱۱

بانک‌های زامبی و دهه‌ی از دست رفته.. 📝 دهه‌ی از دست رفته در ژاپن

اقتصاد ژاپن در دهه ۹۰ میلادی با بحرانی روبرو شد که تا مدت‌ها بر عملکرد اقتصادی این کشور سایه افکند به طوری که این دهه در اقتصاد ژاپن به «دهه از دست رفته» معروف شد. ماجرا از این قرار بود که پرداخت تسهیلات توسط بانک‌ها یک حباب در بازار املاک و مستغلات ایجاد کرد و با از بین رفتن این حباب ضررهای بسیاری ناشی از عدم بازپرداخت تسهیلات و از بین رفتن نقدشوندگی دارایی‌های بانک‌ها به بانک‌داران تحمیل شد. 📝 بنگاه‌ها و بدرود حیات. در حالت کلی یک بنگاه اقتصادی (اعم از بانک و …) مانند انسان‌ها تولدی دارد و در دوره‌ی حیات خود با دشواری‌هایی نیز روبرو می‌شود. دست آخر ممکن است این دشواری‌ها به مرگ بنگاه یعنی ورشکستگی نیز منجر شود. 📝 مرده‌های متحرک در اقتصاد. پس از از بین رفتن حباب املاک و مستغلات در ژاپن، بانک‌ها در واقع ورشکسته بودند اما به علت پشتیبانی‌های دولت این ورشکستگی‌ها محقق نشد و همین امر باعث شد این بانک‌ها تبدیل به مرده‌های متحرک یعنی زامبی شوند. این ماجرا وقتی بدتر شد که برخی بنگاه‌ها نیز به مرده‌ها‌یی متحرک تبدیل شده بودند. خارج نکردن این بانک‌ها و بنگاه‌ها از اقتصاد و مدارا کردن سیاست‌گذا ...

کافه اقتصاد

۱۹:۳۸ ۱۳۹۵/۰۹/۱۰

در نوشته‌ی قبلی اگر به جای گواهی سپرده، به صندوق‌های با درآمد ثابت مرتبط با بانک‌ها و سایر روش‌های پرداخت مزایای بیشتر به سپرده‌ها

در یک نظام بانکی سالم باز پرداخت وام‌ها ترازنامه بانک‌ها را کوچک می‌کند و نسبت ذخایر (پایه پولی) به نقدینگی را افزایش می‌دهد اما زمانی که بانک دوباره وام می‌دهد، دوباره نسبت ذخایر کاهش می‌یابد. اما در شرایط فعلی که در مورد بخش مهمی از دارایی بانک‌ها در ایران بازپرداختی در کار نیست بانک‌ها برای جلوگیری از انتقال سپرده‌ها (که به معنای انتقال ذخایرآزادشان است) و نیز جذب سپرده (متناظرا جذب ذخایر جدید) با یکدیگر جنگ قیمتی دارند. این جنگ قیمتی باعث افزایش نرخ‌های سود می‌شود که به نقدینگی نیز یک اینرسی رشد بالا می‌دهد و به ناچار پایه پولی نیز برای پشتیبانی از این رشد نقدینگی، رشدهای بالایی را تجربه می‌کند. در این شرایط تزریق نقدینگی جدید به نظام بانکی تنها یک راه حل کوتاه‌مدت است. شاید بتوان گفت در این شرایط تزریق ذخایر و پایه پولی بسیار شبیه ریختن چند قطره آب داخل یک ظرف داغ روی شعله‌ی آتش است. در این شرایط هرچند هدف از ریختن آب به ظرف، خنک کردن آن است اما با تبخیر سریع آب نتیجه چندانی به دست نمی‌آید. دولت در سال‌های گذشته با اجرای بسته‌های خروج از رکود، دخالت در بازار بین بانکی و کاهش ذخیره ...

کافه اقتصاد

۱۷:۱۴ ۱۳۹۵/۰۹/۱۰

بازخوانی یک تجربه تاریخی در اصلاحات بانکی …در شرایط فعلی کارشناسان بسیاری نسبت به وضعیت شبکه بانکی ابراز نگرانی می‌کنند

این نوشتار بدون قضاوت ارزشی تلاش می‌کند یک تجربه تاریخی را در مورد شبکه بانکی ارائه دهد و به‌رغم اینکه برداشت از این تجربه‌ تاریخی - در راستای تشخیص سیاستگذاری‌، جایگاه مناسب سازوکارهای بازار و قواعد بازی یا همان نهادها - را به خواننده واگذار می‌کند، تلاش می‌کند نشان بدهد اصلاحات ساختاری در نظام بانکی را نباید به تأخیر انداخت. ترکیه در اوایل دهه ۸۰ میلادی شاهد اجرای اصلاحات اقتصادی زیادی از جمله آزادسازی‌ها و تعدیل‌های اقتصادی بود. یکی از نخستین اقدامات اقتصادی، آزادسازی بخش بانکی از قید و بندهای قانونی بود که بر نرخ بهره در نظام بانکی اعمال می‌شد. علاوه بر این به بانک‌ها اجازه انتشار گواهی سپرده قابل مذاکره داده شد. در آن زمان ترکیبی از بانک‌های دولتی و خصوصی، نظام بانکی ترکیه را تشکیل می‌دادند. بانک‌های خصوصی عمدتا به مجتمع‌های صنعتی تعلق داشتند و توسط این صنایع کنترل می‌شدند. ورود به بازار بانکی بسیار محدود بود به طوری که دولت نسبت به دادن مجوزهای جدید بانکی بسیار محافظه‌کارانه تصمیم‌گیری می‌کرد. در این زمان بازار بانکی بسیار متمرکز بود به طوری که ۴ بانک بزرگ ترکیه بیش از نیمی از دا ...

کافه اقتصاد

۱۷:۱۳ ۱۳۹۵/۰۹/۱۰

مدتی است که نظام بانکی دچار مشکلات عدیده‌ای است. در متن قبل به این تجربه ارجاع داده بودم